Antropolog na wojnie – dylemat etycznego zaangażowania nauk społecznych

• Authors: Michał Kowalski

Title variants

EN

Anthropologist on war – the dilemma of ethical engagement of social sciences

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od 2006 roku Departament Obrony Stanów Zjednoczonych zatrudnia badaczy społecznych w oddziałach bojowych na terenie Iraku i Afganistanu. Armia amerykańska i CIA oficjalnie prowadzą rekrutację antropologów w ramach projektu Human Terrain System, którego celem jest walka z lokalną partyzantką. Decyzje te wywołały falę krytyki w środowisku antropologów. Ożywiona dyskusja dotycząca przemiany antropologii w narzędzie prowadzenia wojny stała się pretekstem do publicznej debaty o etyce i współczesnej roli antropologii. Co więcej, przy okazji tej dyskusji ujawniona została nieznana historia antropologii i zaangażowania antropologów podczas minionych wojen. W artykule omawiam dyskusję dotyczącą zaangażowania antropologów w wojny toczone obecnie i w przeszłości. Zainteresowanie historią antropologii pozwala twierdzić, że podczas II wojny światowej ponad połowa amerykańskich antropologów wykorzystywała swoje umiejętności zawodowe na rzecz wysiłku wojennego. Przedstawiam przykłady takiego zaangażowania zaczerpnięte z obu wojen światowych, jak i z okresu zimnej wojny. Pokazuję, w jaki sposób antropolodzy byli wykorzystywani podczas operacji wojskowych i wywiadowczych. Rozważam, jak zaangażowanie podczas tych wojen zmieniło samą antropologię i jej zasady etyczne oraz wskazuję na konsekwencje etyczne i praktyczne takiego zaangażowania dla relacji w terenie. Mając na uwadze wszystkie historyczne przykłady zaangażowania badaczy społecznych podczas wojen, jednoznacznie wskazuję, że wszelkie zastosowania antropologii w działaniach wojennych mogą prowadzić do poważnego zagrożenia dla antropologów oraz całej dyscypliny.

EN

Since 2006, the U.S. Department of Defense have begun employing social scientists in combat brigades in Iraq and Afghanistan. The U.S. Army and CIA officially decided to mobilize anthropologists to the project of the Human Terrain System for the counterinsurgency war. This decision provoked enormous critique of the project within the anthropological community. The intense discussion about turning anthropology into a military tool also provoked wider public debate about ethics and current role of anthropology. Moreover, the uknown history of anthropology and the role of anthropologists during the past wars has been reveled by these discussions. In this paper, I refer to the discussion connected to the anthropologists’ engagement in recent and past wars. The growing interest in history of anthropology shows that more than half of American anthropologists were using their professional skills to advance the war effort during the World War II. I give examples of such involvements, relevant to both World Wars, as well as to the Cold War. I show the ways in which anthropologists were used in military and intelligence operations. I consider how the engagement in those wars changed anthropology itself and its Code of Ethics. I point out ethical and practical implications of engagement, especially for the field relations. Keeping in mind those historical examples of social scientists’ involvment in wars, I firmly state that any application of anthropology in war activities could lead to serious danger for anthropologists and for the discipline itself.

Keywords

PL

antropologia; historia antropologii; wojna; etyka badań; zastosowania antropologii

EN

anthropology; history of anthropology; war; research ethic; applications of anthropology

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2013
• Volume: 9
• Issue: 3
• Pages: 124-141

Contributors

author

Michał Kowalski

• Zakład Antropologii Społecznej, Instytut Socjologii, Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

References

• Barth Fredrik i in. (2007) Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska. Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Blum William (1995) Killing Hope: U.S. Military and C.I.A. Intervention since World War II. Monroe, Maine: Common Courage.
• Bohannan Charles (1961) Unconventional Operations. Counter-Guerrilla Seminar, Fort Bragg, North Carolina, 15 June 1961 [dostęp 15 sierpnia 2010 r.]. Dostępny w Internecie ‹www.icdc.com/~paulwolf/colombia/hukcampaign15june1961V.htm›.
• Dżurak Ewa (2009) Antropolog z karabinem na ramieniu.
• Fluehr-Lobban Carolyn, ed., (2003) Ethics and the Profession of Anthropology. Dialogue for Ethically Conscious Practice. 2nd Edition. New York, Oxford: Altamira Press.
• Frese Pamela R., Harrell Meargaret C., eds., (2003) Anthropology and the United States Military: Coming of Age in the Twenty-first Century. New York: Pelgrave Macmillan.
• Gaillard Gerald (1997) The Routledge Dictionary of Anthropologists. London, New York: Routledge.
• Gonzalez Roberto J. (2007a) Towards mercenary anthropology? The new US Army counterinsurgency manual FM 3-24 and the military-anthropology complex. „Anthropology Today”, vol. 23, s. 14–19.
• Gonzalez Roberto J. (2007b) We Must Fight the Militarization of Anthropology. „Chronicle of Higher Education”.
• Gonzalez Roberto J. (2009) The Origins of Human Terrain [w:] Roberto J. Gonzalez, ed., American Counterinsurgency: Human Science and the Human Terrain. Chicago: Prickly Paradigm Press.
• Gusterson Hugh (2009) Militarizing Knowledge [w:] Network of Concerned Anthropologists, ed., The Counter-Counterinsurgency Manual: Or, Notes on Demilitarizing American Society. Chicago: Prickly Paradigm Press, s. 39–55.
• Hewitt John Napoleon B. (1922) James Mooney. „American Anthropologists”, vol. 24, s. 209–214.
• Hickey Gerald C. (2002) Window on a War. An Anthropologist in the Vietnam Conflict. Lubbock: Texas Tech University Press.
• Horowitz Irving Louis, red., (1967) The Rise and Fall of Project Camelot. Studies in the Relationship Between Social Science and Practical Politics. Cambridge: The M.I.T. Press.
• Jeffreys-Jones Rhodri (1989) The C.I.A. and American Democracy. New Haven: Yale University Press.
• Kilcullen David (2010) Measuring Progress in Afganistan [w:] tenże, ed., Counterinsurgency. London: Hurst & Company, s. 51–76.
• Klee Ernest (2009) Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary. Przełożyła Elżbieta Kalinowska-Styczeń. Kraków: Universitas.
• Kuper Adam (1987) Między charyzmą a rutyną. Antropologia brytyjska 1922–1982. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
• Lucas George R. (2009) Anthropologists in Arms. The Ethics of Military Anthropology. New York: AltaMira Press.
• McFate Montgomery (2005) Anthropology and Counterinsurgency: The Strange Story of their Curious Relationship. „Military Review”, vol. 24, s. 24–38.
• McKenna Brian (2008) Why I Want to Teach Anthropology at the Army War College.
• Network of Concerned Anthropologists, ed., (2009) The Counter-Counterinsurgency Manual: Or, Notes on Demilitarizing American Society. Chicago: Prickly Paradigm Press.
• Nowicka Ewa (1972) Bunt i ucieczka. Zderzenie kultur i ruchy społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Piatetsky Peter (2009) Culture War. The Army's controversial anthropology program [w:] The Phoenix, March 19, 2009.
• Pollard Michael (1992) Margaret Mead. Jak dzięki antropologii ludzie należący do różnych kultur zaczęli lepiej rozumieć się wzajemnie. Warszawa: Czytelnik.
• Price David H. (1998) Gregory Bateson and the OSS: World War II and Bateson's Assessment of Applied Anthropology. „Human Organization”, vol. 57, s. 379–384.
• Price David H. (2004) Treatening Anthropology. McCarthyism and the FBI's Surveillance of Activist Anthropologists. Durham and London: Duke University Press.
• Price David H. (2008) Anthropological Intelligence. The Development and Neglect of American Anthropology in the Second World War. Durham and London: Duke University Press.
• Price David H. (2011) Waponizing Anthropology. Social Science in Service of the Militarized State. Ouckland: CointerPunch/AK Press.
• Radice Marc (2009) Secrets of the Dead: The Airmen and the Headhunters. PBS.
• Robben Antonius (2009) Anthropology and the Iraq war: An uncomfortable engagement. „Anthropology Today”, vol. 25, s. 1–3.
• Rohde David (2007) Army Enlists Anthropology in War Zones. New York Times.
• Schafft Gretchen E. (2006) Od rasizmu do ludobójstwa. Antropologia w Trzeciej Rzeszy. Kraków: Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Toffler Alvin, Toffler Heidi (1997) Wojna i antywojna. Jak przetrwać na progu XXI wieku. Warszawa: MUZA.
• Wakin Eric (1992) Anthropology Goes to War. Professional Ethics and Counterinsurgency in Thailand. Madison: Univeristy of Wisconsin.
• Wax Dustin M., ed., (2008) Anthropology at the Dawn of the Cold War. The Influence of Foundations, McCarthysm, and CIA. London, Ann Arbor: Pluto Press.
• Werbner Pnina (2010) Notes from a Small Place. Anthropological Blues in the Face of Global Terror. „Current Anthropology”, vol. 51, s. 193–221.