Antropologia elementarna Arnolda Gehlena

• Authors: Leszek Kusak

Title variants

EN

The Elementary Anthropology of Arnold Gehlen

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ma charakter historyczno-komparatystyczny. Jego podstawowym celem jest rekonstrukcja głównych założeń, nieco już zapomnianej, antropologii filozoficznej Arnolda Gehlena. Niektóre z nich zaczerpnięte zostały z dzieł J.G. Herdera (człowiek jako Mängelwesen), F. Nietzschego (człowiek jako nicht festgestellte Tier) i M. Schelera („otwartość” człowieka na świat). Większość tez ma jednak charakter autorski (idea „odciążenia”, człowiek jako Kulturwesen, tradycja jako siła stabilizująca życie). Antropologia Gehlena ma, obok silnych stron, również pewne słabości (biologistyczna metafizyka, przywiązywanie zbyt dużej wagi do przestarzałej koncepcji „istoty wykazującej braki”, zatarcie granic między metodą filozoficzną a metodą naukową). Są one przedmiotem dyskusji prowadzonych przez naukowców zajmujących się empirycznymi badaniami nad człowiekiem, jak i znawców filozofii człowieka. Ta kwestia jest również przedmiotem zainteresowania autora artykułu.

EN

Of a historical and comparative character, this article’s basic aim is to reconstruct the main principles of the somewhat forgotten philosophical anthropology of Arnold Gehlen. Some of the principles were derived from the works of J. G. Herder (man as Mängelwesen), F. Nietzsche (man as nicht festgestellte Tier), and M. Scheler (man’s “openness” to the world). The majority of the proposed theses, however, were Gehlen’s own (the idea of “unburdening”, man as Kulturwesen, tradition as a life-stabilising force). Apart from its strengths, Gehlen’s anthropology has some weaknesses (biologistic metaphysics, attaching excessive significance to the outdated conception of “a deficient being”, blurring the boundaries between the philosophical method and the scientific method). They are the subject of discussions carried out both by scientists conducting empirical research on man and by experts on the philosophy of man, as well as being the subject of my own interest.

Keywords

PL

Mängelwesen; działanie; „otwartość” na świat; „odciążenie”; kultura; tradycja

EN

Mängelwesen; action; “openness” to the world; “unburdening”; culture; tradition

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2015
• Issue: 6(942)
• Pages: 143-157

Contributors

author

Leszek Kusak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Filozofii, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

References

• Dewey J. [1922], Human Nature and Conduct, New York.
• Gehlen A. [1962], Der Mensch. Seine Natur und seine Stellung in der Welt, wyd. 17, Athenäum Verlag, Frankfurt a. Main/Bonn.
• Gehlen A. [2001], W kręgu antropologii i psychologii społecznej, tłum. K. Krzemieniowa, Czytelnik, Warszawa.
• Haeffner G. [2006], Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, tłum. W. Szymona OP, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Kusak L. [2012], Johanna Gottfrieda Herdera koncepcja człowieka, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 882.
• Paczkowska-Łagowska E. [1997], Der Mensch [w:] Przewodnik po literaturze filozoficznej, red. B. Skarga, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.15678/ZNUEK.2015.0942.0609