De gevolgen van de valentie van psych-verbs voor de woordvolgorde in het middenstuk

• Authors: Jana Kijonková

Title variants

PL

Skutki walencji tzw. psych-verbs na szyk zdania w środkowej jego części

EN

The influences of valency of psych-verbs on the word order in the middle field

• Languages of publication: NL

Abstracts

NL

Deze bijdrage is een samenvatting van mijn onderzoek naar de invloed van valentie van Nederlandse psych-verbs woorden op de woordvolgorde in het middenstuk van de Nederlandse zin. Sommige linguïsten hebben opgemerkt dat bepaalde werkwoorden het mogelijk maken het subject te plaatsen achter het direct of indirect object in het middenstuk van de zin, waardoor ze afwijken van de neiging om het subject voor het object te plaatsen. De meeste werkwoorden die op deze manier worden beschreven, worden psych-verbs of psychologische werkwoorden genoemd. Deze werkwoorden verwijzen naar een situatie waarin een levend wezen onderhevig is aan verandering van zijn psychologische toestand. Valentie wordt gedefinieerd als het vermogen van een werkwoord om een aantal elementen te binden teneinde een grammaticaal correcte zin te vormen. Valentie moet echter niet alleen bekeken worden vanuit syntactisch, maar ook vanuit semantisch oogpunt. Met andere woorden, ik ben niet alleen geïnteresseerd in het aantal elementen dat een werkwoord vereist maar ook in de semantische kenmerken van deze elementen, zoals bezieldheid, geaffecteerdheid, enz. In mijn onderzoek heb ik twintig psych-verbs geanalyseerd om uit te vinden welke aspecten van valentie de woordvolgorde van subject en object in het middenstuk kunnen beïnvloeden. De belangrijkste resultaten van de analyse worden in deze bijdrage weergegeven.

PL

Niniejszy artykuł jest podsumowaniem moich badań nad wpływem walencji tzw. psych-verbs („czasowników psychologicznych”) na szyk wyrazów podmiotu rzeczownikowego oraz dopełnienia rzeczownikowego w części środkowej zdania niderlandzkiego. Początek, środek i koniec zdania niderlandzkiego rządzą się ściśle określonymi prawami. Niektórzy językoznawcy zauważyli, że pewna grupa czasowników pozwala, aby podmiot stał za dopełnieniem w części środkowej zdania niderlandzkiego, co oznacza, że odbiegają one od tendencji umieszczania podmiotu rzeczownikowego przed dopełnieniem rzeczownikowym. Większość czasowników, które zachowują się w ten sposób, to tzw. psych-verbs. Czasowniki te odnoszą się do sytuacji, w której stan psychologiczny istoty żywej może być poddany zmianie. Walencja jest określana jako zdolność czasownika do połączenia danej liczby elementów w celu utworzenia zdania poprawnego gramatycznie. Walencja jednak nie może być postrzegana tylko z syntaktycznego punktu widzenia, ale również z semantycznego. Innymi słowy, nie interesuje nas wyłącznie liczba elementów, których czasownik wymaga, ale również semantyczne cechy tych elementów, takie jak np. ożywienie, usposobienie, itd. W badaniu zostało przeanalizowanych 20 psych-verbs, aby przekonać się, które aspekty walencji mogą wpływać na szyk podmiotu oraz dopełnienia rzeczownikowego w środkowej części zdania. Główne wyniki analizy przedstawione zostały w niniejszym artykule.

EN

This paper is a summary of my research on the influence of valency of Dutch psych-verbs on the word order of the nominal subject and nominal object in the middle field of the Dutch sentence. It’s been noted by some linguists that certain verbs allow for the subject to be placed behind the object in the middle field of the Dutch sentence, which means that they deviate from the tendency to place nominal subject before the nominal object. Most of the verbs described to behave in this manner are called psych-verbs or psychological verbs. These verbs refer to a situation in which an animate being can be subject to a change of their psychological state. Valency is defined as the ability of a verb to bind a number of elements in order to form a grammatically correct sentence. However, valency has to be seen not only from the syntactic, but also from the semantic point of view. In other words, I am not only interested in the number of elements a verb requires, but also in the semantic features of these elements such as animacy, affectedness etc. In my research I analyzed twenty psych-verbs to find out which aspects of valency can influence the word order of the nominal subject and nominal object in the middle field. The main results of the analysis are presented in this paper.

Keywords

NL

Nederlands; valentie; psych-verbs; woordvolgorde; middenstuk

PL

niderlandzki; walencja; psych-verbs; szyk zdania; środkowa część zdania

EN

Dutch; valency; psych-verbs; word order; middle field

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2016
• Volume: 64
• Issue: 5: Neofilologia. Numer specjalny
• Pages: 29-45

Contributors

author

Jana Kijonková

• Univerzita Karlova in Praha

References

• Allerton, David J. 1982. Valency and the English Verb. London & New York: Academic Press.
• Bergen, Geertje van. 2011. Who’s first and what’s next. Animacy and word order variation in Dutch. Proefschrift. Radboud Universiteit Nijmegen. www.ru.nl/grammarandcognition/ students/vm/theses (31-08-2014)
• Broekhuis, Hans. 1997. ‘Twee typen subject’. Nederlandse Taalkunde 2,1: 35–51.
• Comrie, Bernard. 1981. Language Universals and Linguistic Typology. Oxford: Oxford University Press.
• Fillmore, Charles J. 1971. ‘Some Problems for Case Grammar’. In R.J. O’Brien (red.), Report of the 22nd Annual Roundtable Meeting on Linguistics and Language Studies, 35–56. Washington, DC: Georgetown University Press.
• Haeseryn, Walter, Kirsten Romijn, Guido Geerts et al. 1997. Algemene Nederlandse Spraakkunst. 2 delen. Groningen: Martinus Nijhoff & Deurne: Wolters Plantijn.
• Kijonková, Jana. 2012. ‘Verbale valentie in het Nederlands en het Tsjechisch. Een eerste verkenning’. In Jelica Novaković-Lopušina et al. (red.): Lage Landen, Hoge Heuvels: Handelingen Regionaal Colloquium Neerlandicum, 317–326. Beograd: Arius.
• Kijonková, Jana. 2015. ‘Valentie van psych-verbs en de gevolgen ervan voor de woordvolgorde: de casus overvallen en overkomen‘.Brünner Beiträge zur Germanistik und Nordistik 29, 2: 77–90.
• Lamers, Monique J.A, & Helen de Hoop. 2011. ‘Animate object fronting in Dutch: a production study’. Unpublished manuscript. Radboud Universiteit Nijmegen.
• Levin, Beth. 1993. English Verb Classes and Alternations. Chicago: University of Chicago.
• Levin, Beth, & Jason Grafmiller. 2013. ‘Do you always fear what frightens you?’. In Tracy Holloway King & Valeria de Paiva (eds.). From quirky case to representing space: Papers in honor of Annie Zaenen. 21–32. Stanford: Center for the Study of Language and Information.
• Pekelder, Jan. 2013. ‘Prédicats atypiques en néerlandais contemporain: le cas du type overvallen’. Syntaxe & Sémantique 14: 119–139.
• Ruwet, Nicolas. 1994. ‘Être ou ne pas être un verbe de sentiment’. Langue française 103: 45–55.
• Spencer, Nancy J. 1973. ‘Differences between linguists and nonlinguists in intuitions of grammaticality-acceptability’. Journal of Psycholinguistics Research 2: 83–98.
• Svozilová, Naďa, Hana Prouzová & Anna Jirsová. 1997. Slovesa pro praxi — valenční slovník nejčastějších českých sloves. Praha: Academia.
• Tesnière, Lucien. 1959. Éléments de syntaxe structurale. Paris: Klincksieck.
• Vandeweghe, Willy. 2013. Grammatica van de Nederlandse zin. Antwerpen & Apeldoorn: Garant.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2016.64.5s-3