Lokalizacja i zmiany przestrzenne wsi w XX wieku w dolinie Warty w okolicach Uniejowa

• Authors: Nogala Dominik , Nowicki Paweł

Title variants

EN

Location and spatial changes of villages in 20th century in Warta valley in vicinity of Uniejów

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Dolina rzeczna jest formą terenu oraz złożonym układem ekologicznym uzależnionym od warunków wodnych. Doliny miały duży wpływ na rozwój osadnictwa, a obecnie często ograniczają rozwój przestrzenny wsi. Artykuł przedstawia lokalizację siedmiu wsi w krajobrazie doliny Warty w okolicach Uniejowa oraz ich przekształcenia przestrzenne w XX w. Wszystkie wsie zostały usytuowane w obrębie szerokiego dna doliny, ale na fragmentach powierzchni terasy nadzalewowej zbudowanej z piasków i żwirów, poza zasięgiem wód powodziowych. W XX w., zasięg przestrzenny wsi uległy jedynie drobnym zmianom, głównie Spycimierza i Człopów.

EN

A river valley is a an element of topography and at the same time a set of various ecosystem, dependent on water conditions and functionally interconnected. Valleys had very important influence on settlement development and now delimit spatial layout of villages. This paper presents location of seven villages in the landscape of Warta river valley in vicinity of Uniejów and their spatial changes in 20th century. All villages were located within the wide valley bottom, on the surface of river terrace accumulated in plenivistulian period and built of sand and gravel, beyond extend of food water. In 20th century spatial extend of villages underwent only minor changes, in the main Spycimierz and Człopy.

Keywords

PL

dolina Warty; osadnictwo wiejskie; przekształcenia przestrzenne; XX wiek; Uniejów

EN

Warta valley; rural settlement; spatial changes; 20th century

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2015
• Volume: 4
• Pages: 95-111

Dates

online

2015-11-15

Contributors

author

Nogala Dominik

• student studiów II stopnia międzywydziałowego kierunku Gospodarka przestrzenna, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki,

author

Nowicki Paweł

• student studiów II stopnia międzywydziałowego kierunku Gospodarka przestrzenna, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki,

References

• Czyż J., Forysiak J., Klatkowa H., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50000, Arkusz 588 – Uniejów, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1999.
• Dzieduszyńska D., Kittel P., Basen uniejowski – historia i stan badań paleogeograficznych w Uniwersytecie Łódzkim, „Biuletyn Uniejowski”, t. 1, 2012.
• Figlus T., Zróżnicowanie morfogenetyczne wsi na obszarze gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” t. 3, 2014, s. 85–109.
• Forysiak J., Rozwój doliny Warty między Burzeniem i Dobrowem po zlodowaceniu warty, „Acta Geographica Lodziensia”, nr 90, 2005.
• Forysiak J., Wstępne badania geomorfologiczne i geologiczne na torfowisku Czarny Las w dolinie Warty, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej SGGW Rogów”, R. 10, z. 2 (18), 2008.
• Forysiak J., Kulesza M., Twardy J., Wpływ osadnictwa olęderskiego na sieć rzeczną i morfologię międzyrzecza Warty i Neru, [w:] E. Smolska, P. Szwarczewski (red.), Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym, t. 3, WSWPR, Warszawa 2007
• Kiełczewska-Zalewska M., Geografia osadnictwa. Zarys problematyki, Warszawa 1977, PWN.
• Klatkowa H, Załoba M., Kształtowanie budowy geologicznej i rzeźby południowego obrzeżenia Basenu Uniejowskiego, [w:] Stankowski W. (red.), Przemiany środowiska geograficznego obszaru Konin-Turek, Instytut Badań Czwartorzędowych, UAM, Poznań 1991.
• Kobojek E., Położenie fizycznogeograficzne miasta i gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski”, t. 1, 2012, s. 9–22.
• Kobojek E., Środowisko przyrodnicze dolin rzek nizinnych i kierunki antropogenicznych przekształceń, [w:] B. Więzik (red.), Prawne, administracyjne i środowiskowe uwarunkowania zagospodarowania dolin rzecznych, Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2010, s. 41–54.
• Kobojek E., Kobojek S., Środowisko przyrodnicze i problemy zagospodarowania pradolin, „Studia KPZK PAN”, t. CLII, 2013, s. 358–369.
• Kondracki J., Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa 1998.
• Petera J., Forysiak J., Holoceńska ewolucja systemu wielokorytowego Warty w okolicach Koźmina, „Acta Geographica Lodziensia”, nr. 88, 2004.
• Petera-Zganiacz J., Forysiak J., Historia rozwoju doliny Warty w basenie uniejowskim, „Biuletyn Uniejowski”, t. 1, 2012.
• Prugar J., Mikroponimia i okonimia gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski”, t. 3, 2008, s. 111–134.
• Stankowska A., Stankowski W., Maximum extent of the Vistulian Ice Sheet in the vicinity of Konin, [w:] Poland: a geomorphological, sedimentological and radiometric evidence, Geogr. Polonica, vol. 55, 1988, s. 141–150.
• Szulc H., Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce, „Prace Geograficzne IGiPZ PAN”, nr 163, 1995, s. 9–17
• Turkowska K., Geomorfologia regionu łódzkiego, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2006.
• http://geoportal.gov.pl
• http://sjp.pwn.pl/slowniki/zazieleni%C4%87%20si%C4%99.html, dostęp na dzień 30.05.2015r.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11089/13331