Wykładnia kategorii Boga ukrytego na podstawie dialogu Mikołaja z Kuzy De deo abscondito

• Authors: Brylla Dorota

Title variants

EN

Nicholas of Cusa’s Interpretation of the Category of Hidden God on the Basis of the Dialogue De Deo Abscondito

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje teologiczną i filozoficzną (z obszaru filozofii religii i filozofii Boga) kategorię Deus Absconditus (‘Boga ukrytego’) i ukazuje ją w kontekście myśli mistycznej Mikołaja z Kuzy przedstawionej na kartach dialogu De Deo Abscondito. Bóg ukryty jest Bogiem całkowicie transcendentnym, Bogiem ponad stworzeniem: zarówno w ujęciu ontologicznym, jak i logicznym. Deus Absconditus jest Bogiem niezdolnym do poznania racjonalnego, pozytywnego, stąd jedyną drogą poznania go jakkolwiek jest metoda teologii negatywnej (apofatycznej). Bóg ukryty staje się przeto przedmiotem mistycznej epistemologii. Kuzańczyka Deus Absconditus jest ponadto określany jako Prawda (Veritas) – również jako taka jest on nie tylko niepoznawalny (niedosięgły ludzkiemu rozumowi), ale i niemożliwy do pojęciowego ujęcia. Boska transcendencja (I), racjonalna nieprzystępność (II) oraz niewyrażalność (apofaza) (III) stanowią aspekty, wokół których poniższe rozważania zostały zbudowane.

EN

The paper presents the theological and philosophical category of Deus absconditus (‘hidden God’) and shows it in the perspective of Nicholas of Cusa’s ideas contained in his dialogue De Deo Abscondito. The hidden God is the totally transcendent God that is beyond creation both ontologically and logically. Deus absconditus is God that cannot be the object of rational cognition and positive knowledge, hence the only way to acquire any knowledge of him is the method of negative (apophatic) theology. Therefore, the hidden God is the subject of mystical epistemology. Cusanus’s Deus absconditus is also called Truth (Veritas) and as such he is not only incomprehensible, but also incommunicable. God’s transcendence (I), rational unintelligibility (II) and inexpressibility (apophasis) (III) are the aspects which the considerations presented in this paper build on.

Keywords

PL

Mikołaj z Kuzy; De deo abscondito; Bóg ukryty; teologia negatywna; teologia apofatyczna; epistemologia mistyczna; ‘prawda’ (veritas)

EN

Nicholas of Cusa; De Deo Abscondito; hidden God; negative theology; apophatic theology; mystical epistemology; ‘truth’ (veritas)

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2018
• Issue: 55
• Pages: 91-111

Dates

published

2018-03

Contributors

author

Brylla Dorota

• University of Zielona Góra

References

• Albert K. (2002), Wprowadzenie do filozoficznej mistyki, tłum. J. Marzęcki, Antyk, Kęty.
• Beierwaltes W. (1985), Denken des Eines. Studien zum Neuplatonismus und dessen Wirkungsgeschichte, Klostermann, Frankfurt.
• Beierwaltes W. (1987), Das seiende Eine. Zur neuplatonischen Interpretation der zweiten Hypothesis des platonischen Parmenides: Das Bespiel Cusanus, [w:] Proclus et son influence. Actes du Colloque de Neuchâel, G. Boss. G. Seel (red.), Zürich: 287–297.
• Beierwaltes W. (2003), Platonizm w chrześcijaństwie, tłum. P. Domański, Antyk, Kęty.
• Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (1996), Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa.
• Carman C.H. (2014), Leon Battista Alberti and Nicholas Cusanus: Towards an Epistemology of Vision for Italian Renaissance Art and Culture, Ashgate Publishing Limited, Burlington.
• Drozdowicz Z. (2011), Racjonalizacja religii a dominacja społeczna (2). Od Mikołaja z Kuzy do Erazma z Rotterdamu i erazmianizmu, „Przegląd Religioznawczy” 241 (3): 3–13.
• Duclow D.F. (2007), Masters of Learned Ignorance: Eriugena, Eckhard, Cusanus (Variorum Collected Studies), Ashgate, Aldershot.
• Hopkins J. (1994), A Miscellany on Nicholas of Cusa, Arthur J. Banning Press, Minneapolis.
• Hudson N.J. (2007), Becoming God: The Doctrine of Theosis in Nicholas of Cusa, The Catholic University of America Press, Washington.
• Kijewska A. (2005), Eriugena, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Kolarzowski J. (2005), Filozofowie i mistycy. Na drogach neoplatonizmu, Eneteia, Warszawa.
• Krąpiec M. (1966), Metafizyka, Pallottinum, Poznań.
• Luhmann N. (2011), Nakaz Boży jako forma wolności, tłum. K. Marulewska, „Stan Rzeczy” 1 (1): 64–81.
• Małachowski A. (2005), Kardynał Mikołaj z Kuzy – w perspektywie heliocentryzmu, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 7 (2): 141–149.
• Mikołaj z Kuzy (1997), O oświeconej niewiedzy, tłum. I. Kania, Znak, Kraków.
• Mikołaj z Kuzy (2008), Laik o umyśle, tłum. A. Kijewska, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
• Musioł A. (2012), Ernsta Cassirera analiza filozoficzno-teologicznych poglądów Mikołaja z Kuzy, „IDEA – Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych” 24: 119–131.
• Paprocki H. (2003), Apofatyczna teologia, [w:] Religia. Encyklopedia PWN, T. Gadacz, B. Milerski (red.), wersja 1.0, CD, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Platon (1958), Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, tłum. W. Witwicki, PWN, Warszawa.
• Rahner K., Vorgrimler H. (1987), Mały Słownik Teologiczny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
• Sikora P. (2010), Logos niepojęty. Teza: „Jezus Chrystus jako pełnia objawienia” w perspektywie teologii apofatycznej. Analiza filozoficzna, Universitas, Kraków.
• Swieżawski S. (1978), Byt, [w:] Dzieje filozofii europejskiej XV wieku, t. 3, Collectanea Theologica, Warszawa.
• Swieżawski S. (1979), Bóg, [w:] Dzieje filozofii europejskiej XV wieku, t. 4, Collectanea Theologica, Warszawa.
• Synowiecki A. (1983), Mikołaja z Kuzy spotkanie z absolutem. „Dialog o Bogu ukrytym”. Przekład i komentarz, „Studia Gdańskie” 5: 167–220.
• Wawrzynek K., Sebesta J. (2011), Światło w kontekście filozofii paradoksu Mikołaja Kuzańczyka, „Principia. Pisma koncepcyjne z filozofii i socjologii teoretycznej” 54–55: 25–36.
• von Weizsäcker C.F. (1978), Jedność przyrody, tłum. K. Napiórkowski, J. Prokopiuk, H. Tomasik, K. Wolicki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Widomski J. (2003), Metafizyczne uzasadnienie koncepcji piękna Mikołaja z Kuzy, „Estetyka i Krytyka” 5 (2): 140–145.
• Wieczorek B. (2004–2005), Mistyka i dialog międzyreligijny w filozofii Mikołaja z Kuzy, „Studia Warmińskie” 41–42: 153–180.
• Woźniakowski J. (1974), Góry niewzruszone. O różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, Czytelnik, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.1178