(Nie)wiarygodność danych statystycznych dotyczących zachowań samobójczych. Perspektywa teoretyczna i praktyka społeczna

• Authors: Krzysztof Rosa

Title variants

EN

(Un)Reliability of statistics concerning suicidal behavior. The theoretical perspectives and social practice

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wiarygodne dane statystyczne na temat różnych aspektów zachowań samobójczych (m.in. skali, struktury) są istotnym elementem społecznej diagnozy zjawiska oraz niezbędnym warunkiem do sprawowania, przynajmniej w ograniczonym zakresie, jego kontroli. W odniesieniu do zachowań samobójczych, podobnie jak i w przypadku, innych zjawisk dezorganizacji społecznej, (np. przemocy w rodzinie, bullyingu, prostytucji, korupcji, zaburzeń psychicznych), wiarygodność oficjalnych statystyk budzi poważne wątpliwości. W tekście, w oparciu o teoretyczne i metodologiczne założenia badania wskaźników zarejestrowanych zachowań dewiacyjnych proponowane przez J. Kitsusego i A. Cicourela, zostanie przedstawiona krytyczna analiza wiarygodności danych na temat samobójstw w Polsce, dostępnych w oficjalnie publikowanych statystykach. Zostały omówione następujące zagadnienia: źródła danych na temat zachowań samobójczych, błędy występujące w publikowanych danych (odnoszące się przede wszystkim do skali zjawiska), przyczyny występowania takiego stanu rzeczy oraz postulaty zmierzające do zwiększenia poprawności zbierania danych.

EN

Reliable statistics on different aspects of suicidal behavior such as the scale and structure for instance are an important element of social diagnosis of this phenomenon. Such statistics are also an indispensable condition of control (even if limited) over suicidal behavior. It appears that the reliability of all official statistics in relation to suicidal behavior similarly to other social disorders such as domestic violence, bullying or prostitution, corruption as well as the occurrence of some disease and mental disorders, raises serious doubts. In the text to follow which is based on theoretical and methodological assumptions based on the studies of registered data of deviant behaviors as suggested by J. Kitsuse and A. Cicourel there shall be revealed a critical analysis of the reliability of statistics concerning the problem of suicides in Poland available in the officially published statistics. The following issues shall be discussed: the sources of data concerning suicidal behavior, errors occurring in the published data (especially the scale of the phenomenon), the reasons of this and the potential solutions which could lead to increasing the correctness of collecting data.

Keywords

PL

zachowania samobójcze; dokumenty urzędowe; wiarygodność danych

EN

suicidal behavior; institutional date; reliability of statistics

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2012
• Volume: 61
• Issue: 2
• Pages: 265-263

Dates

published

2012

Contributors

author

Krzysztof Rosa

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

References

• Atkinson M.W., Kessel N., Dalgaard J.B. [1975], The Comparability of Suicides Rates, “British Journal of Psychiatry”, Vol. 127.
• Barraclough B. [1971], Suicide in the eldery, [w:] D. Kay, A. Walks (eds.), Recent Developments in Psychogeriatrics, Ashort, Kent: Headly, Royal Medico-Psychological Association.
• Beautrais A. [2001], Suicides and serious suicide attempts: two population or one?, “Psychological Medicine”, Vol. 31.
• Bille-Brahe U. [2000], Sociology and Suicidal Behavior, [w:] K. Hawton, K van Heeringen (eds.), The International Handbook of Suicide and Attempted Suicide, Chichester: Wiley and Sons.
• Boldt M. [1988], The meaning of suicide: implication for research, “Crisis”, Vol. 9.
• Brodniak W.A. [2001], Analiza wiarygodności statystyk samobójstw zakończonych zgonem. Porównanie danych Głównego Urzędu Statystycznego i Komendy Głównej Policji, Niepublikowany referat wygłoszony na III Konferencji Suicydologicznej, Łódź, 26–27 kwietnia 2001.
• Brodniak W.A. [2005], Kontrowersje wokół socjologicznych koncepcji samobójstw, „Suicydologia”, vol. 1.
• Cuff E.C, Payne G.C. (eds.) [1984], Perspectives in Sociology, London: Allen and Unwin.
• Cygielska K. [1976], Samobójstwo, [w:] A. Podgórecki (red.), Zagadnienia patologii społecznej, Warszawa: PWN.
• Czabański A. [2001], Społeczne i jednostkowe determinanty zachowań samobójczych młodzieży, Poznań: Pomost.
• Czyżewski M., Rosa K. [1996], Samobójstwa w okresie transformacji. Fakty i interpretacje, „Kultura i Społeczeństwo”, vol. 2.
• Day L.H. [1977], Durkheim on Religion and Suicide: a Demographic Critique, “Sociology”, Vol. 21, No. 3.
• Diekstra R.F., Garnefski N. [1995], On the nature, magnitude, and causality of suicidal behaviors: An international perspective, “Suicide and Life – Threatening Behavior”, Vol. 25.
• Douglas J. [1967], Social Meanings of Suicide, Princeton: Princeton University Press.
• Durkheim E.[2006], Samobójstwo. Studium z socjologii, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Filipiak S., Worobiej D. [2009–2010], Obraz siebie u osób po próbach samobójczych, „Suicydologia”, vol. 5–6
• Fleischmann A., Bertolote M. [2003], Suicidal behavior in Global Public Health Perspective, “International Journal of Mental Health”, Vol. 32, No. 1.
• Gmitrowicz A., Dubla W. [2001], Zachowania samobójcze w reprezentatywnej grupie młodzieży z terenu Łodzi, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, vol. 3.
• Gmitrowicz A., Lewandowska A. [2009–2010], Charakterystyka uczniów dokonujących zamierzonych samouszkodzeń, „Suicydologia”, vol. 5.
• Halbwachs M. [1930], Les causes du suicide, Paris: Alcan.
• Hołyst B. [1983], Samobójstwo – przypadek czy konieczność, Warszawa: PWN.
• Hołyst B. [1991], Przywróceni życiu, Warszawa: PWN.
• Hołyst B. [2002], Suicydologia, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Lexis/Nexis.
• Hołyst B. [2007], Kryminologia, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Lexis/Nexis.
• Jamison K.R. [2004], Noc szybko nadchodzi. Zrozumieć samobójstwo, by mu zapobiec, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Jarosz M. [1997], Samobójstwa ,Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jarosz M. [2004], Samobójstwa – ucieczka przegranych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jarvis G.K., Boldt M., Butt J. [1991], Medical Examiner and Manner of Death, “Suicide and Life – Threatening Behavior”, Vol. 21.
• Jarvis G.K., Northocott H.C. [1987], Religion and Differences in Mortality and Morbidity, “Social Science and Medicine”, Vol. 25.
• Jobes D.A., Berman A. L, Josselon A.R. [1986], The impact of psychological autopsies on medical examiner’s determination of manner of death, “Journal of Forensic Science”, Vol. 31.
• Kelleher M.J. [1991], Suicide in Ireland, “Irish Medical Journal”, Vol. 84.
• Kelleher M.J. et al. [1996], Improving procedures for recording suicide statistics, “Irish Medical Journal”, Vol. 89.
• Kitsuse J., Cicourel A. [1963], A note on the Uses of Official Statistics, “Social Problems”, Vol. 11.
• Makinen I.H. [1997], The Importance of Culture for Suicide Mortality, Stockholm: Almquist and Wisell International.
• McCarthy P., Walsh D. [1975], Suicide in Dublin: I Under – reporting of suicide and the consequences for national statistics, “British Journal of Psychiatry”, Vol. 126.
• Meerloo J. [1962], Suicide and Mass Suicide, New York: Grune and Stratton.
• Młodożeniec A., Jarema M., Szafrański T. [2009–2010], Polska wersja skali do oceny obecności i nasilenia myśli i tendencji samobójczych u chorych na schizofrenię, „Suicydologia”, vol. 5–6.
• O’Connor R., Sheehy N. [2002], Zrozumieć samobójcę, Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne.
• Pescosolido B.A., Mendelsohn R. [1986], Social Causation or Social Construction of Suicide? An Investigation into the Social Organization of Official Rates, “American Sociological Review”, Vol. 51, No. 1.
• Philips D.P. [1974], The influence of suggestion on suicide, “American Sociological Review”, Vol. 39.
• Pilecki M. [2010], Samobójstwa w regionie łódzkim w latach 2000–2009 w danych statystycznych Policji, Niepublikowana praca magisterska., Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Pope W., Danigellis N., Stack S. [1990], The effect of modernization on suicide: a time series analysis 1974–1990, Referat wygłoszony na posiedzeniu Amerykańskiego Towarzystwa Zapobiegania Samobójstwom, Detroit.
• Rocznik Demograficzny [2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2010], Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej [2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2010], Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Rosa K. [1996], Próby samobójcze. Charakterystyka socjologiczna, Łódź: Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.
• Rosa K. [2007], Młodzież podejmująca próby samobójcze. Charakterystyka socjologiczna, „Przegląd Lekarski”, vol. 64, nr 1.
• Rosa K, Merecz D. [2005], Międzynarodowy Program Badań nad Zachowaniami Samobójczymi – SUPRE-MISS, „Suicydologia”, vol. 1.
• Rosa K., Sobala W. [2010], Myśli i próby samobójcze młodzieży. Wybrane aspekty zjawiska, [w:] M. Gałuszka (red.), Modernizacja biomedyczna społeczeństwa a ryzyko zdrowotne, Łódź: Uniwersytet Medyczny.
• Rosenberg M.L. et al. [1988], Operational criteria for the determination of suicide, “Journal of Forensic Science”, Vol. 32.
• Schmidtke A., Haffner H. [1988], The Werter effect after television films: new evidence for an old hypothesis, “Psychological Medicine”, Vol. 18.
• Siemaszko A. [1993], Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, Warszawa: PWN.
• Simpson M., Conkklin G. [1989], Socioeconomics development, suicide and religion: a test of Durkheim’s theory of religion and suicide, “Social Forces”, Vol. 67.
• Stack S. [2000a], Suicide: a 15-year review of the sociological literature. Part I: Cultural and economic factors, “Suicide Life Threatening Behavior”, Vol. 30.
• Stack S. [2000b], Suicide: a 15-year review of the sociological literature. Part II: Modernization and Social integrations perspectives, “Suicide Life Threatening Behavior”, Vol. 30.
• Sułek A. [1998], Dokumenty urzędowe, [w:] Z. Bokszański, K. Gorlach, T. Krauze i in. (red.), Encyklopedia socjologii, t. 1, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Sułek A.[2002], Ogród metodologii socjologicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Taylor S. [1982], Durkheim and Study of Suicide, London: The Macmillan Press.
• WHO [1986], Working Group on Preventive Practice in Suicide and Attempted Suicides: Summary Report (ICP/PSF 017 6525), Copenhagen, Dennmark: WHO, Regional Office for Europe.
• www.policja.pl
• www.stat.gov.pl

Identifiers

ISSN

0033-2356