Specyfika sprawnościowego rozumienia intelektualizacji w kulturotwórczym działaniu człowieka

• Authors: Paweł Gondek

Title variants

EN

The Specificity of the Efficient Understanding of Intellectual Skills in Culture-Forming Human Activity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Propozycja określenia kultury jako „intelektualizacji natury” stanowi punkt wyjścia do badań nad sposobem rozumienia intelektualizacji. W artykule wskazano, że podstawą dla zachodzenia procesu intelektualizacji są sprawności intelektualne. Intelektualizacja jako sposób realizowania się sprawności intelektualnych jest w pierwszym rzędzie doskonaleniem człowieka w jego osobowych potencjalnościach. Dlatego funkcjonowanie sprawności intelektualnych przybiera w procesie intelektualizacji formę odpowiedniego pokierowania intelektu (recta ratio) przez odkrywany w przedmiocie poznawanym układ relacji. Wyróżniane w tym kontekście działy kultury są obszarami osobowego doskonalenia się człowieka, a w dalszej konsekwencji przyczyną powstawania różnorodnych faktów kulturowych.

EN

The suggestion to define culture as “intellectualization of nature” is the starting point for research into the way of understanding an intellectualization. The article indicates that the basis for the process of intellectualisation are intellectual virtues. Intellectualisation as a way of realizing intellectual abilities is first and foremost the improvement of human beings in their personal potentialities. Therefore, the efficiency of intellectual skills in the process of intellectualization takes the form of appropriate directing of the intellect (recta ratio) by the relationship system discovered in the studied subject. The fields of culture (culture domains) highlighted in this context are areas for the personal improvement of man, and, consequently, the cause of various cultural facts.

Keywords

PL

kultura; intelektualizacja; sprawności intelektualne; recta ratio

EN

culture; intellectualisation; intellectual virtues; recta ratio

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2019
• Volume: 10
• Issue: 4
• Pages: 123-139

Contributors

author

Paweł Gondek

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii

References

• Aristotle. Nicomachean Ethics. Przełożył H[arris] Rackham. Cambridge-London: Loeb Classical Library, 1956.
• Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 3: O duszy. Krótkie rozprawy psychologiczno-biologiczne. Zoologia. O częściach zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
• Arystoteles. Retoryka. Poetyka. Przełożył Henryk Podbielski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
• Cicero, Marcus Tullius. Rozmowy tuskulańskie. Przełożył Józef Śmigaj, W: Marcus Tullius Cicero. Pisma filozoficzne. T. III: Księgi akademickie. O najwyższym dobru i złu. Paradoksy stoickie. Rozmowy tuskulańskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.
• Daszkiewicz, Wojciech. Byt. Człowiek. Kultura. Studium z filozofii kultury. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2019.
• Daszkiewicz, Wojciech. Intuicja intelektualna w metafizyce. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2014.
• Duma, Tomasz. „Natura miarą sensu kultury”. Zeszyty Naukowe KUL 58, nr 1 (2015): 35–49.
• Gilson, Étienne. Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu. Przełożył Jan Rybałt. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1998.
• Gondek, Paweł. Projekt autonomicznej filozofii realistycznej. Mieczysława A. Krąpca i Stanisława Kamińskiego teoria bytu. Lublin: Wydawnictwo KUL i Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2015.
• Grimaldi, William M.A. Studies in the Philosophy of Aristotle’s Rhetoric. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag 1972.
• Kalinowski, Jerzy. „Arystotelesowska teoria sprawności intelektualnych czyli o dwu pojęciach mądrości”. Roczniki Filozoficzne 5, z. 4 (1955–1957): 45–65.
• Kalinowski, Jerzy. Teoria poznania praktycznego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1960.
• Kamiński, Stanisław. Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1989.
• Krąpiec, Mieczysław A. Człowiek i kultura. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2008.
• Krąpiec, Mieczysław A. Człowiek jako osoba, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2009.
• Krąpiec, Mieczysław A. Metafizyka. Zarys teorii bytu. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1978.
• Krąpiec, Mieczysław A. „Podstawy klasyfikacji poznania i nauk”. Roczniki Filozoficzne 9, z. 1 (1961): 5–29.
• Krąpiec, Mieczysław A. Realizm ludzkiego poznania, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1995.
• Krąpiec, Mieczysław A., U podstaw rozumienia kultury, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1991.
• Krąpiec, Mieczysław A., & Stanisław Kamiński. „Specyficzność poznania metafizycznego”. Znak 13, nr 5 (1961): 602–637.
• Mazur, Piotr Stanisław. O nazwach intelektu. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2004.
• Mazur, Piotr Stanisław. Zarys podstaw filozofii człowieka, Kraków: Księgarnia Akademicka, 2016.
• S. Thomae Aquinatis Summa theologiae. Cura et studio Petri Caramello. Taurini, Romae: Marietti, 1952–62.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult.2019.10.4-6