Istota judaizmu według Leo Baecka

• Authors: Rabiej Stanisław

Title variants

EN

The Essence of Judaism according to Leo Baeck

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Tekst jest próbą analizy kilku publikacji Leo Baecka (1873–1956), niemieckiego rabina, myśliciela religijnego, lidera progresywnego judaizmu, m.in. rabina Gminy Żydowskiej w Opolu (1897–1907), gdzie w 1905 r. opublikował kluczową pracę Istota Judaizmu (Das Wesen des Judentums). Dzieło powstało jako odpowiedź na wcześniejszą publikację Adolfa Harnacka Das Wesen des Christentums (1900). Mimo upływającego czasu wiele treści przedstawionych w obu tekstach nie straciło na aktualności. Baeck był wyznawcą judaizmu pojmowanego jako monoteizm etyczny, który plasuje się jako pomost między szkołą racjonalizmu i egzystencjalizmu żydowskiego. Judaizm etyczny domaga się ustawicznej moralnej afirmacji w odniesieniu do świata przez wolne działanie, ponieważ stanowi miejsce życiowych zadań człowieka. Postawa afirmacji wyraża się w twórczej pracy, zmierza do zbudowania królestwa Boga, w którym ludzie mogą mieć swój udział. Ostatecznie polega na wznoszeniu się, rozwoju, wzroście i zwróceniu się ku przyszłości. W tej perspektywie judaizm rozumie siebie jako twórczą afirmację świata, aby w przyszłości stał się lepszy, a nawet doskonały. L. Baeck całym swoim życiem jako gorliwy wyznawca judaizmu potwierdzał troskę o spójność wiary w Jedynego i Świętego Boga z reprezentowaną postawą etyczną.

EN

The paper sought to interpret the several works of Leo Baeck (1873–1956), German rabbi and religious thinker, leader of Progressive Judaism. As the rabbi of the Jewish community in Opole (1897–1907), in 1905 he published a key work of Das Wesen des Judentums (The Essence of Judaism), in response to Adolf von Harnack’s Wesen des Christentums. Baeck saw himself primarily as a rabbi and a preacher, who understood his mission beyond the borders of his own Liberal affiliation, as shaped by his responsibility to the entire German Jewish community and the Jewish people at large. His philosophical-theological thought as well as his works on history of religion should be read and measured in light of his rabbinic mission. He identified the essence of Judaism with biblical prophecy, namely the direct experience of God’s presence and the command to worship Him. For him Judaism, in contrast with Christianity, is thus not aimed at the salvation of the individual soul but rather at the collective redemption of humanity and of the world. In line with his national and this-worldly view of Judaism and the Jewish people, Baeck had a sympathetic, although critical attitude towards Zionism. He thought that the building of Palestine was a valuable prospect for embodying the spirit of Judaism, but not a guarantee that it would be realized.

Keywords

EN

Judaism; ethical monotheism; Leo Baeck; judaizm; monoteizm etyczny; Leo Baeck

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Studia Oecumenica
• Year: 2016
• Volume: 16
• Pages: 441-451

Contributors

author

Rabiej Stanisław

• Wydział Teologiczny UO

References

• Baeck L., Das Wesen des Judentums, Berlin 1905.
• Baeck L., Die Pharisäer, London 1947².
• Baeck L., Dieses Volk – jüdische Existenz, London 1955.
• Baeck L., Werke, A.H. Friedlander, B. Klappert, W. Licharz (red.), New York – Gütersloh 1998–2003.
• Baker L., Days of sorrow and pain: Leo Baeck and the Berlin Jews, New York 1978.
• Baker L., Hirt der Verfolgten: Leo Baeck im Dritten Reich, Stuttgart 1982.
• Barkai A., Von Berlin nach Theresienstadt – zur politischen Biographie von Leo Baeck (1933–1945), w: tenże, Hoffnung und Untergang. Studien zur deutsch-jüdischen Geschichte des 19. und 20. Jahrhunderts, Hamburg 1998, s. 111–140.
• Cohen H., Der Begriff der Religion im System der Philosophie, Gießen: A. Töpelmann 1915.
• Cohn-Sherbok D., Leo Baeck, w: tenże, Fifty Key Jewish Thinkers, London 2007, s. 22–25.
• Harnack A., Das Wesen des Christentums, Berlin 1900.
• Heschel A.J., Człowiek nie jest sam. Filozofia religii, tłum. K. Wojtkowska-Lipska, Kraków 2015.
• Heuberger G., Backhaus F., Leo Baeck 1873–1956: Aus dem Stamme von Rabbinern, Frankfurt 2001.
• Homolka W., Füllenbach E., Rabbiner Leo Baeck. Ein Lebensbild, Berlin 2008.
• Homolka W., Leo Baeck, der Mensch und sein Werk, w: V. Mühlstein (red.), Leo Baeck – zwischen Geheimnis und Gebot. Auf dem Weg zu einem progressive Judentum de Moderne, Karlsruhe 1997, s. 26–51.
• Lazarus M., Die Ethik des Judentums, t. I–II, Berlin 1898–1911.
• Lazarus M., Treu und frei: Reden und Vorträge über Juden und Judenthum, Berlin 1887.
• Lelyveld A.J., The Application of Jewish Values to Creative Living for the American Jew, Washington 1958.
• Matthäus J., Kampf ohne Verbündete. Der Centralverein deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens 1933–1938, „Jahrbuch für Antisemitismusforschung” 8 (1999), s. 248–277.
• Meyer M., The Thought of Leo Baeck – Religious Philosophy for a Time of Adversity, „Modern Judaism” 19 (1999) 2, s. 107–117.
• Munk R., Hermann Cohen’s Critical Idealism (Amsterdam Studies in Jewish Thought 10), Amsterdam 2005.
• Neimark A.E., One man’s valor: Leo Baeck and the Holocaust, New York 1986.
• Pietras A., Być krytycznym – co oznacza dzisiaj Kantowska teza o niepoznawalności rzeczy samej w sobie?, „Czasopismo Filozoficzne” 2 ( 2007), s. 2–19.
• Reissner H., The Leo Baeck Institute of Jews from Germany, „Zeitschrift für Religions- und Geistesgeschichte“ 12 (1960), s. 75–78.
• Stalder A., Der Central-Verein deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens. Organisation, Ziele, Probleme des jüdischen Abwehrvereins, München 2013.
• Steinby L., Hermann Cohen and Bakhtin‘s early aesthetics, „Studies in East European Thought” 63 (2011) 3, s. 227–249.
• Steinitz I., Der Kampf jüdischer Anwälte gegen den Antisemitismus. Die strafrechtliche Rechtsschutzarbeit des Centralvereins deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens 1893–1933, Berlin 2008.
• Szmaglińska K., Filozofia Barucha Spinozy w świetle „drugiego” odkrycia nieświadomości, „Folia Philosophica” 28 (2010), s. 101–112.
• van den Haag E., The Jewish Mystique, New York 1968.