O trzech zegarach. Relatywistyczne fabuły w polskiej fantastyce naukowej (Lem — Huberath — Snerg)

• Authors: Kukulak Szymon Piotr

Title variants

EN

Of Three Clocks. Relativist Plots in Polish Science Fiction (Lem — Huberath — Snerg)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article compares three science-fiction novels written by Polish writers representing three successive generations — Stanisław Lem’s Return from the Stars (1959), Adam Wiśniewski-Snerg’s Robot (1973), and Marek S. Huberath’s Nest of Worlds (1998)—that utilize the time dilation phenomenon as a basis for the plot. In each novel, time dilation serves also as a building block for a higher layer of meaning. In Lem’s—as a grim prediction about the fate of real-world astronautics at its birth; in Snerg’s—as association with his ‘theory of superbeings’; and in Huberath’s—as a part of solipsistic construction of the author’s own multiverse permeated with Christian themes to which the author often refers to in his other texts. This proves not only the unwavering popularity of the motif itself but also its flexibility which allows to adapt it to different needs and aesthetics that the evolution of the genre imposes.

Keywords

EN

Stanislaw Lem; Adam Wisniewski-Snerg; Marek S. Huberath; science fiction; social fiction; dystopian fiction; time dilatation

• Publisher: Ośrodek Badawczy Facta Ficta
• Journal: Creatio Fantastica
• Year: 2018
• Issue: 2(59)
• Pages: 39-56

Contributors

author

Kukulak Szymon Piotr

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Bereś Stanisław, Stanisław Lem, Tako rzecze… Lem, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002.
• Chojnowski Karol, „Gniazdo światów” Marka S. Huberatha w świetle teorii recepcji czytelniczej Wolfganga Isera, w: Tekstowe światy fantastyki, red. Mariusz Leś, Weronika Łaszkiewicz, Piotr Stasiewicz, Białystok: Uniwersytet w Białymstoku 2017, ss. 139–153.
• Dajnowski Maciej, Z problemów Lemowej groteski. O ogólnej natarczywości smoków prawdopodobieństwa, w: Stanisław Lem. Pisarz. Myśliciel. Człowiek, red. Jerzy Jarzębski, Andrzej Sulikowski, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2013, ss. 230–242.
• Dick Philip K., Człowiek z Wysokiego Zamku, przekł. Leon Jęczmyk, Poznań: Zysk i S-ka 1999.
• Drake Frank, Dava Sobel, Czy jest tam kto? Nauka w poszukiwaniu cywilizacji pozaziemskich, przekł. Elżebieta Bielicz, Marceli Krogulec, Warszawa: Prószyński i S-ka 1996.
• Dróżdż Andrzej, Od Liber Mundi do hipertekstu. Książka w świecie utopii, Warszawa: Biblioteka Analiz 2009.
• Gorliński-Kucik Piotr, TechGnoza, uchronia, science fiction. Proza Jacka Dukaja, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2017.
• Gibson William, Idoru, przekł. Zbigniew A. Królicki, Poznań: Zysk i S-ka 1999.
• Handke Ryszard, Polska proza fantastyczno-naukowa. Problemy poetyki, Wrocław: Ossolineum 1969.
• Huberath Marek S., Balsam długiego pożegnania, w: tegoż, Balsam długiego pożegnania, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, ss. 452–512.
• Huberath Marek S., Kara większa, w: tegoż, Balsam długiego pożegnania, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, ss. 141–241.
• Huberath Marek S., Gniazdo światów, Warszawa: SuperNowa 2002.
• Huberath Marek S., Ostatni, którzy wyszli z Raju, w: tegoż, Balsam długiego pożegnania, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006, ss. 242–369.
• Jameson Frederic, Redukcja rzeczywistości u Ursuli Le Guin. O narodzinach narracji utopijnej, przekł. Krzysztof M. Maj, „Creatio Fantastica” nr 2 (59) 2018, ss. 25–38.
• Jarzębski Jerzy, Golem z Marsa, w: Stanisław Lem, Człowiek z Marsa, Warszawa: Interart 1994.
• Jarzębski Jerzy, Przygody Rycerzy Świętego Kontaktu, w: tegoż, Wszechświat Lema, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003, ss. 210–229.
• Jarzębski Jerzy, Science fiction a polityka – wersja Stanisława Lema, w: tegoż, Wszechświat Lema, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003, ss. 10–67.
• Jarzębski Jerzy, Wszechświat Lema, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003.
• Jarzębski Jerzy, Trudny powrót z gwiazd, w: Stanisław Lem, Powrót z gwiazd, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, ss. 270–276.
• Kaczor Katarzyna, Z „getta” do mainstreamu. Polskie pole literackie fantasy (1982–2012), Kraków: Universitas 2017.
• Kukulak Szymon P., Cztery katastrofy i dwie ewolucje. O miejscu „Niezwyciężonego” w twórczości Stanisława Lema, „Ruch Literacki” 2019, nr 3, ss. 281–304.
• Kukulak Szymon P., Prawdziwy Wszechświat Lema. „Opowieści o pilocie Pirxie” a realna eksploracja Układu Słonecznego 1959–1971, „Opcje” 2016, nr 4, ss. 24–44.
• Lem Stanisław, Ananke, w: tegoż, Opowieści o pilocie Pirxie, Łódź: Wydawnictwo 86 1995.
• Lem Stanisław, Fantastyka i futurologia, Warszawa: Agora SA 2009.
• Lem Stanisław, Filozofia przypadku, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002.
• Lem Stanisław, Fiasko, Warszawa: Agora SA 2010.
• Lem Stanisław, Głos Pana, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003.
• Lem Stanisław, Wejście na orbitę. Okamgnienie, Warszawa: Agora SA 2010.
• Lem Stanisław, Niezwyciężony, Warszawa: Interart 1995.
• Lem Stanisław, O współczesnych zadaniach i metodzie pisarstwa fantastyczno-naukowego, „No­wa Kultura” 1952, nr 39, ss. 3, 6–7.
• Lem Stanisław, Obłok Magellana, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955.
• Lem Stanisław, Pamiętnik znaleziony w wannie, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983.
• Lem Stanisław, Powrót z gwiazd, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999.
• Lem Stanisław, Szczur w labiryncie¸ w: tegoż, Zagadka, t.1, Warszawa: Interart 1996, ss. 5–48.
• Leś Mariusz M., Fantastyka socjologiczna. Poetyka i myślenie utopijne, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2008.
• Macvey John W., Interstellar Travel Past, Present and Future, New York: Stein and Day 1977.
• Majewski Paweł, Między zwierzęciem a maszyną. Utopia technologiczna Stanisława Lema, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2007.
• Mazurkiewicz Adam, O polskiej literaturze fantastycznonaukowej lat 1990-2004, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2007.
• McCurdy Howard E., Space and American Imagination, Washington: Smithsonian Institute Press 1997.
• Miller Walter M. Jr., A Canticle for Leibowitz, New York: Bantam Books 2007.
• Oramus Marek, Teoria hierarchii światów, w: tegoż, Rozmyślania nad tlenem. Przygody człowieka czytającego, Olsztyn: Solaris 2000, ss. 87–92.
• Smuszkiewicz Antoni, Stanisław Lem, Poznań: Rebis 1995.
• Stoff Andrzej, To, o czym się nie wspomina, w: tegoż, Lem i inni, Bydgoszcz: Pomorze 1989, ss. 36–47.
• Szpakowska Małgorzata, Ucieczka Stanisława Lema, „Teksty” 1972, r 3, ss. 75–90.
• Wiśniewski-Snerg Adam, Jednolita Teoria Czasoprzestrzeni, Warszawa: Wydawnictwo Pusty Obłok 1990.
• Wiśniewski-Snerg Adam, Oro. Otomi znaczy posłaniec, Warszawa: Amber 1998.
• Wiśniewski-Snerg Adam, Robot, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973.
• Wiśniewski-Snerg Adam, Teoria nadistot, w: tegoż, Anioł przemocy i inne opowiadania, Gliwice: Info-Art 2001, ss. 191–200.
• Wiśniewski-Snerg Adam, Trzecia cywilizacja, Warszawa: Książka i Wiedza 2004.
• Zajdel Janusz A., Cylinder van Troffa, Warszawa: Czytelnik 1980.
• Zajdel Janusz A., Limes inferior, Warszawa: SuperNowa 2007.
• Znicz Lucjan, Goście z kosmosu?, Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980.

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.3311646