Koncert fortepianowy d-moll op. 60 „Słowiański” Feliksa Nowowiejskiego w świetle twórczości fortepianowej kompozytora

• Authors: Renat Maryla

Title variants

EN

Feliks Nowowiejski’s Piano Concerto „Slavic” in d minor op. 60 in light of the composer’s piano works

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł przybliża mało znane, niepublikowane dzieło z ostatnich lat twórczości wybitnego pol- skiego kompozytora Feliksa Nowowiejskiego. Omówienie tego utworu poprzedzają paragrafy przedstawiające wyniki dotychczasowych badań nad całą twórczością fortepianową tego kompo- zytora. Charakterystyka muzyki fortepianowej uwzględnia jej trzy etapy, ustalone przez pionier- skie badania Hermenegildy Ratajczak, przeprowadzone w latach 70. XX wieku. Konkluzje ba- daczki zostały uzupełnione komentarzami wykonawczyni pierwszego nagrania płytowego komple- tu dzieł fortepianowych Nowowiejskiego autorstwa Magdaleny Adamek-Kurgan oraz jej wnio- skami z badań nad twórczością fortepianową kompozytora, a także wynikami badań Ilony Dulisz, prowadzonymi nad juweniliami kompozytora, a także wynikami analiz własnych autorki artykułu, dokonanych głównie na podstawie źródeł rękopiśmiennych. Uwzględniono też literaturę porów- nawczą o charakterze kontekstowym. Zasadnicza treść dotycząca największego dzieła fortepianowego Nowowiejskiego przedstawio- na jest w trzech paragrafach. Odnosi się ona architektoniki, języka dźwiękowego, faktury i instru- mentacji Koncertu, ze wskazaniem na ogólną stylistykę oraz cechy indywidualne. Rozważania analityczne są ilustrowane przykładami nutowymi, kopiowanymi z autografu dzieła. Z badań wynika wniosek końcowy: Koncert fortepianowy d-moll „Słowiański” op. 60 Feliksa Nowowiej- skiego prezentuje syntezę doświadczeń twórczych w dziale twórczości fortepianowej kompozyto- ra. W sensie ideowym wyraża patriotyczną postawę twórcy i realizację jego założenia wspólnoty słowiańskiej, podaną językiem muzyki.

EN

This article introduces the little-known unpublished work of the last years’ creative life of the outstanding Polish composer Feliks Nowowiejski. The presentation of this composition is preced- ed by a presentation of the state of the studies made to date on all the piano works of this artist. The characterization of the piano music takes into account its three stages, defined by Hermenegilda Ratajczak’s pioneering research, conducted in the 1970s. The conclusions of this researcher were supplemented by the commentary by the performer Magdalena Adamek-Kurgan, coming from the first record of Nowowiejski's complete piano works and by her conclusions drawn from the studies on the composer's piano work, as well as the results of Ilona Dulisz’s research on the composer’s juvenile works and the results of the research by the author of the article herself did mainly on the basis of manuscript sources. Comparative literature of a contextu- al nature has also been analysed. The main part of the article focuses on Nowowiejski’s greatest piano work and is presented in three chapters. They concern architecture, sound language, texture and instrumentation of the Concerto, and focus on the general style and individual characteristics. Analytical considerations are illustrated with musical examples copied from the autograph of the work. The conclusion of the study is as follows: Piano Concerto „Slavic” in d minor op. 60 by Feliks Nowowiejski consti- tutes the synthesis of the composer's creative experiences. It expresses a patriotic attitude of the creator and implements his idea of a Slavic community, conveyed by the language of music.

Keywords

PL

muzyka polska XX wieku; koncert fortepianowy; Feliks Nowowiejski; Nowowiejski

EN

20th century Polish music; piano concerto; Feliks Nowowiejski

• Publisher: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Edukacja Muzyczna
• Year: 2016
• Issue: 11
• Pages: 9-39

Dates

published

2016

Contributors

author

Renat Maryla

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie

References

• Nowowiejski Feliks, Alla polacca, Biblioteka Narodowa, Warszawa, sygn. mf. 6724.
• Nowowiejski Feliks, Alla placca (Hommage a Chopin), Biblioteka Narodowa, Warszawa, sygn. mf. 6723.
• Nowowiejski Feliks, 4 mazurki op. 20 nr 5, Biblioteka Narodowa, Warszawa, sygn. mf. 6722.
• Nowowiejski Feliks, Obrazy słowiańskie. III, Biblioteka Narodowa, Warszawa, sygn. mf. 6721.
• Nowowiejski Feliks, Koncert d-moll „Słowiański” op. 60 na fortepian i orkiestrę, Biblioteka Narodowa, Warszawa, sygn. mf. 6394.
• Nowowiejski Feliks, Reigentänze für Kleinen für Klavier, Konservatorium Verlag Th. Cieplik, Beuthen [b.r.w.].
• Nowowiejski Feliks, Obrazek Słowiański. Korowody na cześć Łady, PWM, Kraków 1976.
• Adamek-Kurgan Magdalena, Twórczość fortepianowa The Unknown face of Feliks Nowowiejski. The Piano Works, Verlag Dr. Müller, Saarbrücken 2008; Twórczość fortepianowa Feliksa Nowowiejskiego, [w:] Feliks Nowo- wiejski, Piano Works 1, Acte Préalable 2002, AP 0085, komentarz płytowy.
• Boehm Jan, Feliks Nowowiejski (1877–1946). Zarys biograficzny, wyd. drugie, Pojezierze, Olsztyn 1977.
• Dulisz Ilona, Młodzieńcze utwory fortepianowe Felixa Nowowieskiego (Feliksa Nowowiejskiego) z przełomu XIX i XX wieku, [w:] Muzyka fortepianowa. re- fleksja teoretyczna. Sztuka pianistyki, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Gdańsk 2012.
• Erdman Jerzy, Polska muzyka organowa epoki romantycznej, Wyd. „Kocja”, Warszawa [1994].
• Nowak Anna, Mazurek fortepianowy w muzyce polskiej XX wieku, Musica Iagel- lonica, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, 2013;
• Nowak Anna, Współczesny koncert polski. Przemiany gatunku, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgosz- czy, Bydgoszcz 1997.
• Nowowiejski Feliks Maria, Nowowiejski Kazimierz, Dookoła kompozytora: wspomnienia o ojcu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1968.
• Ratajczak Hermenegilda, Utwory fortepianowe Feliksa Nowowiejskiego, [w:] Muzyka fortepianowa II, Prace specjalne 12, Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna w Gdańsku, Gdańsk 1977.
• Tatarska Janina, hasło: Nowowiejski Feliks, [w:] Encyklopedia muzyczna, red. E. Dziębowska, część biograficzna, n–pa, t. 7, PWM SA Kraków 2002.
• Tatarska Janina, hasło: Nowowiejski Feliks, [w:] Kompozytorzy polscy 1918– 2000, red. Marka Podhajski, t. 2: Biogramy, Akademia Muzyczna im. Fryde- ryka Chopina w Warszawie, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Gdańsk – Warszawa 2005.
• Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Dowbor-Mu%C5%9 [stan z 6.12.2016].
• Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Arkona [stan z 6.12.2016].
• Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ada_(b%C3%B3stwo) [stan z 6.12.2016].

Identifiers

ISSN

1895-8079