Pragmatyczne znaczenia predykatu modalnego móc w konstrukcjach konwersacyjnych dzieci przedszkolnych

• Authors: Brzdęk Ewa

Title variants

EN

Pragmatical senses of modal predicate móc in conversational constructions of preschool children

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W pracy koncentrujemy się głownie na określeniu zakresu użycia pragmatycznych wariantów znaczenia predykatu modalnego moc w konstrukcjach konwersacyjnych dzieci przedszkolnych. Opis konkretnych realizacji orzeczeń modalnych w wypowiedzeniach dotyczy niektórych aspektów modalności zdaniowej i fakultatywnej oraz wybranych zagadnień systemowych, sytuacyjnych i interakcyjnych języka. Biorąc pod uwagę kontekst pragmatycznojęzykowy i interakcyjny konstrukcji modalnych i innych, obecnych w tekstach, zwracamy uwagę na jakość kompetencji dyskursywnej dzieci przedszkolnych.

EN

The paper concerns the analysis of the modal logic and intentional constructions with the modal verb móc in preschool discourse. Some aspects of pragmalinguistic and systemic-functional theory provide tools to characterize the ways in which children use constructions in the colloquial-conversational language and text. Our analysis is focused on the sense of predicate móc in particular applications and on the process of creation of indirect acts of speech. It also provides information on the development of discourse competence of children.

Keywords

PL

modalność intencjonalna; modalność fakultatywna; predykat modalny móc; pragmalingwistyka; pośrednie akty mowy; kompetencja dyskursywna

EN

intentional modality; modal logic; modal predicate móc; pragmalinguistics; indirect acts of speech; discourse competence

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2016
• Issue: 30
• Pages: 245-259

Dates

published

2016

Contributors

author

Brzdęk Ewa

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków

References

• Awdiejew A. 2007: Gramatyka interakcji werbalnej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Awdiejew A., Habrajska G. 2006: Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 2, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
• Bartnicka B. 1982: Funkcje semantyczno-składniowe bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie,Wrocław–Warszawa–Krako\ów–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
• Boniecka B. 1976: O pojęciu modalności (przegląd problemów badawczych), Język Polski LVI, 99–110.
• Boniecka B. 1995: Pragmatyczne aspekty wypowiedzi dziecięcych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Duszak A., Kowalski G. (red.) 2013: Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu, Kraków: Universitas.
• Grzegorczykowa R. 1990: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa: PWN.
• Halliday M.A.K. 1980: Uczenie się znaczeń, [w:] Shugar G. W., Smoczyńska M. (red.), Badania nad rozwojem języka dziecka, Warszawa: PWN, 514–556.
• Jędrzejko E. 1987: Semantyka i składnia polskich czasowników deontycznych, Wrocław.
• Kielar-Turska M. 1989: Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Kielar-Turska M., Białecka-Pikul M. 1993: Dziecko i komunikacja: lingwistyczny, społeczny i po znawczy aspekt badań, Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej 1, 3, 3–19.
• Kryzia W. 2005: Polskie i słoweńskie predykaty modalne o znaczeniu ‘chcieć’, ‘moc’, ‘musieć’, ‘powinien’ na poszerzonym tle słowiańskim, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Ligara B. 1997: Polskie czasowniki modalne i ich francuskie ekwiwalenty tłumaczeniowe, Krakow: Universitas.
• Meunier A. 1981: Grammaires du francais et modalites. Materiaux pour l’histoire d’une nebuleuse, DRLAV 25, 119–144.
• Morris C. W. 1938: Foundations of the theory of signs, International Encyclopedia of Unified Sciences 1, nr 2, Chicago: Chicago University Press.
• Nęcki Z. 2000: Komunikacja międzyludzka, Kraków: Antykwa.
• Ożog K. 1990: Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego CMXIII, Prace Językoznawcze 98.
• Rancew-Sikora D. 2007: Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Rytel D. 1982: Leksykalne środki wyrażania modalności w języku czeskim i polskim, „Monografie Slawistyczne” 47, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• Rzeźnicka-Krupa J. 2000: Miejsce i rola komunikacji alternatywnej i wspomaganej w systemie kształcenia polskich logopedów, [w:] Łuczyński E. (red.), Kształcenie logopedyczne. Cele i formy, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 68–73.
• Searle J. 1975: Indirect speech acts, [w:] Cole P., Morgan J. L. (red.), Syntax and Semantics, vol. 3, New York.
• Shugar G. W. 1997: Dyskurs dziecięcy. Początki i źródła rozwoju, [w:] Ożdżyński J., Rittel T. (red.), Dyskurs edukacyjny, Kraków, 11–19.
• Shugar G. W., Bokus B. 1988: Twórczość językowa dziecka w sytuacji zabawowo-zadaniowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
• Warchala J. 1991: Dialog potoczny a tekst, Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Żydek-Bednarczuk U. 1994: Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.30.18