Uzurpacja Zbigniewa i rola rytuałów w Królewskich synach Józefa Ignacego Kraszewskiego i Kronice polskiej Galla Anonima

• Authors: Zawadzka Marta

Title variants

EN

Zbigniew’s usurpation and the role of rituals in “Królewscy synowie” by Józef Ignacy Kraszewski and “Deeds of the Princes of the Poles” by Gallus Anonymus

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the article, the author compares “Deeds of the Princes of the Poles” by Gallus Anonymus and “Królewscy synowie” by Józef Ignacy Kraszewski by presenting the conflicts among the princes of the Piast dynasty and their rituals. The relation between Bolesław Krzywousty and Zbigniew is shown in both works from a perspective of four rituals, previously studied by Zbigniew Dalewski in his book “Ritual and Politics: Writing the History of a Dynastic Conflict in Medieval Poland”: oath, entry-reception, submission-reconciliation and penance. The author demonstrates that in Kronika these rituals are shown as the performance acts, regulating the political and social reality, whereas in “Królewscy synowie” they help to create personalities of the characters and are used as “medievalistic decoration”.

Keywords

PL

Gall Anonim; Józef Ignacy Kraszewski; rytuał

EN

Gallus Anonymus; Józef Ignacy Kraszewski; ritual

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura
• Year: 2017
• Volume: 1(6)
• Pages: 75-90

Dates

published

2017-12-30

Contributors

author

Zawadzka Marta

References

• Gall Anonim (2003). Kronika polska. Wstęp i oprac. M. Plezia. Przeł. R. Grodecki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Kraszewski, J.I. (1989). Królewscy synowie. Powieść z czasów Władysława Hermana i Krzywoustego. Oprac., posłowie i przypisy W. Danek. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
• Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek) (2008). Kronika polska. Tłum. i oprac. B. Kürbis. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Althoff , G. (2013). Potęga rytuału. Symbolika władzy w średniowieczu. Tłum. A. Gadzała. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bagi, D. (2017). Dyskusja wokół referatów Pawła Kozioła i Làszla Tapolcaia. W: A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz (red.), „Nobis operique favete”. Studia nad Gallem Anonimem (s. 397). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Budrewicz, T. (2010). Kraszewski i świat historii. Studia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN.
• Burkot, S. (2006). Historia i światopoglądy. W: W. Ratajczak, T. Sobieraj (red.), Europejskość i rodzimość. Horyzonty twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego (s. 17–18). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Curtius, E.R. (2005). Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Tłum. i oprac. A. Borowski. Kraków: TAiWPN Universitas.
• Dalewski, Z. (2005). Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konfl ikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. Warszawa: Instytut Historii PAN.
• Danek, W. (1973). Józef Ignacy Kraszewski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
• Danek, W. (1966). Powieści historyczne J.I. Kraszewskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Dąbrówka, A. (2005). Średniowiecze. Korzenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dąbrówka, A. (2013). Wstęp. W: A. Dąbrówka, M. Michalski (red.), Oblicza mediewalizmu (s. 9–20). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Eco, U. (2005) (red.). Historia piękna. Przeł. A. Kuciak. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Gaździcki, M. (2017). Dzieje Polski według Galla a powieść historyczna Józefa Ignacego Kraszewskiego. W: A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz (red.), „Nobis operique favete”. Studia nad Gallem Anonimem (s. 325–348). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Jarowiecki, J. (1991). O powieści historycznej Józefa Ignacego Kraszewskiego. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Jasiński, T. (2017). Dyskusja wokół referatów Norberta Delestowicza i Przemysława Wiszewskiego. W: A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz (red.), „Nobis operique favete”. Studia nad Gallem Anonimem (s. 365–366). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Kowalczyk, E. (1994). Krzywousty – skaza fi zyczna czy moralna?. Kwartalnik Historyczny, 101 (1), s. 4–14.
• Kowalczyk-Heyman, E. (2005). Zbigniew i Bolesław – czytanie Anonima zwanego Gallem. W: S. Rosik, P. Wiszewski (red.), „Causa creandi”. O pragmatyce źródła historycznego (s. 257–266). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Kozioł, P. (2017). „Gesta” o pokucie. Konstrukcja „Kroniki” Galla a jej wymowa ideowa. W: A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz (red.). „Nobis operique favete”. Studia nad Gallem Anonimem (s. 181–192). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Plezia, M. (1947). Kronika Galla na tle historiografi i XII wieku. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Rosik, S. (2013). Bolesław Krzywousty. Wrocław: Wydawnictwo Chronicon.
• Sawina, D. (2015). Rycerz, wojownik, poeta: okołoliterackie aspekty kultury rycerskiej na Śląsku i jej czeskie inspiracje. Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura, 1 (2), s. 42–49.
• Skibiński, E. (2009a). Przemiany władzy. Narracyjna koncepcja Anonima tzw. Galla i jej podstawy. Poznań: Instytut Historii UAM.
• Skibiński, E. (2009b). „Vindicatio” władców Polski w zwierciadle kronik Anonima tzw. Galla mistrza Wincentego. W: J. Dobosz (red.), Kościół w monarchii Przemyślidów i Piastów (s. 367–375). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Sofsky, W. (1999). Traktat o przemocy. Tłum. M. Adamski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Wojtowicz, W. (2016). Konstruowanie Galla. Problem oralności jako problem interpretacyjny tekstu. Litteraria Copernicana, 19 (3), 119–131.
• Wiszewski, P. (2005). Piąte koło i złoty dzban, czyli profetyczna wizja w Kronice Kadłubka (III, 26). W: S. Rosik, P. Wiszewski (red.), „Causa creandi”. O pragmatyce źródła historycznego (s. 479–494). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Witkowska, A. (1971). Wstęp. W: Wstęp i oprac. A. Witkowska, Polski romans sentymentalny (s. III–LXXXV). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.