Wzorzec służącej propagowany na łamach katolickiego czasopisma „Przyjaciel Sług” na przełomie XIX i XX w.

• Authors: Morawska Joanna

Title variants

EN

THE MODEL OF A HOUSEMAID PROMOTED IN “PRZYJACIEL SLUG” – A CATHOLIC MAGAZINE FROM THE TURN OF THE 20TH CENTURY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przygotowano opierając się na wydawanym od 1897 r. w Krakowie miesięczniku „Przyjaciel Sług”, który skierowany był do służby domowej. Przez swój katolicki charakter stał on na straży moralności adresatów, propagując jednocześnie wizerunek służącej jako osoby pracowitej, uległej i pobożnej. Ów model miał jednak charakter postulatywny, dlatego niemożliwe jest stwierdzenie, na ile znalazł on swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości. Był on jednak odpowiedzią środowisk katolickich na dostrzegany przez nie upadek moralny tej części społeczeństwa oraz próbą pomocy młodym dziewczętom w przystosowaniu się do często nowej dla nich rzeczywistości miejskiej. Służba domowa była również grupą zawodową, która pomimo swojej powszechności wielokrotnie była niedostrzegana przez jej ówczesnych chlebodawców. Czasopismo miało stanowić więc wsparcie dla czytelniczek w codziennej pracy i w konfliktach z „Państwem”.

EN

The following article was prepared on the basis of information contained in “Przyjaciel Slug” (Servants’ Friend), a monthly magazine issued in Cracow since 1897. It was directed to housemaids and by its Catholic character, it aimed at upholding the recipient’s morality. It promoted a role model of a servant as a hard-working, compliant and devout person. However, the model had a rather wishful nature, so it is not possible to ascertain to what extent it was reflected in reality. Nonetheless, the content of the magazine was a response of Catholic backgrounds to the moral decline of that social group, and an attempt the help young girls to adapt to urban life, which was often new to them. Servants as a profession, were very common in the 19th and early 20th century, yet quite often ignored by their employers. The magazine was supposed to support readers in everyday work as well as in their conflicts with “Mr. and Mrs.”

Keywords

PL

czasopisma katolickie; Przyjaciel Sług; służba domowa; wzorzec osobowy służącej; prasa krakowska

EN

Catholic magazines; housemaids; servants; role model; morality; Cracow magazines

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2017
• Issue: 2(3)
• Pages: 23-40

Dates

published

2017-12-21

Contributors

author

Morawska Joanna

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Dormus Katarzyna, Problematyka wychowawczo-oświatowa w prasie kobiecej zaboru austriackiego w latach 1826–1918, Warszawa: IHN PAN, 2006, ISBN 83-86-06262-2.
• Kaleta Andrzej, Stanowisko władz kościelnych wobec ruchu ludowego w Galicji na przykładzie społecznej i wydawniczej działalności księdza Stanisława Stojałowskiego, „Toruńskie Studia Bibliologiczne”, 2013, nr 2 (11), s. 121-134, ISSN 2080-1807.
• Krasińska Izabela, Kształcenie żeńskiej służby domowej w świetle „Przyjaciela Sług” (1897–1918,) „Human Studies. Series of Pedagogy [„Людинознавчі студії. Серія: Педагогіка”], 2017, nr 4 (36), s. 146–155.
• Leon XIII, Rerum novarum [online], [Dostęp: 28.01.2017]. Dostępny w World Wide Web: <http://bit.ly/2hJeQOd>.
• Panek Bronisław, Krakowskie organizacje charytatywne w latach 1918-1939, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1986.
• Piotrowska-Marchewa Monika, „Trzech masz wrogów, którzy czyhają na zabicie twej duszy...”. Zagrożenia moralne w ujęciu polskich poradników i prasy dla służby domowej na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX., red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2006, s, 247–263.
• Poniat Radosław, Służba domowa w miastach na ziemiach polskich od połowy XVIII do końca XIX wieku, Warszawa: DiG, 2014, ISBN 978-83-7181-819-6.
• „Przyjaciel Sług” 1898-1904.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2017.02.03.02