„Był on dla mnie nie tylko nauczycielem, ale jakby starszym bratem i towarzyszem” – o relacjach nauczycieli domowych z pracodawcami i ich dziećmi w Królestwie Polskim w XIX i na początku XX wieku

• Authors: HAJKOWSKA MONIKA

Title variants

EN

„He Was not Only a Teacher for Me, but as if He Were an Older Brother and Companion” – on the Relationships between Home Teachers and Their Employers as well as the Employers’ Children in the Kingdom of Poland in the 19th Century and at the Beginning of the 20th Century

• Conference: Edukacja-technika-Informatyka
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Dynamiczny rozwój edukacji domowej nastąpił po utracie niepodległości przez Polskę. Przyczyniło się do tego wiele czynników, m.in.: polityka oświatowa władz, niski poziom nauczania w szkołach publicznych, prądy umysłowe oraz świadomość pedagogiczna rodziców. Pracę w zawodzie nauczyciela domowego podejmowało wiele osób, kierując się przekonaniem o jego łatwości. Tymczasem wymagał on odpowiedniego przygotowania, wysokich kwalifikacji. W związku z częstą zmianą miejsca pracy niezwykle ważna była umiejętność nawiązywania kontaktów. Dzięki niej nauczyciel domowy mógł łatwiej i szybciej zaklimatyzować się w domu pracodawców oraz znaleźć wspólny język z rodziną ucznia.

EN

Homeschooling started to develop dynamically after Poland had lost its independence. The factors which contributed to that growth include, among others, the authorities’ educational policy, the low quality of education in public schools, intellectual tendencies and parents’ pedagogical awareness. Guided by the belief that it was an easy profession, many people started working as home teachers. Entering home teaching profession required, however, professional training and high-level qualifications. Due to the frequent change of workplace, interpersonal skills were extremely important. They helped home teachers settle down in the employer’s house and find a common language with the student’s family.

Keywords

PL

relacje; nauczyciele domowi; pracodawcy; Królestwo Polskie

EN

relationships; home teachers; employers; the Kingdom of Poland

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski
• Journal: Edukacja-Technika-Informatyka
• Year: 2019
• Volume: 10
• Issue: 1
• Pages: 29-34

Dates

published

2019

Contributors

author

HAJKOWSKA MONIKA

• Doktor, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Pedagogiki, Zakład Historii Wychowania i Pedagogiki Porównawczej, Polska

References

• Ambroziewicz, W. (2000). Moja przygoda pedagogiczna. O szkole polskiej nieco inaczej, przygotował do druku T.W. Nowacki. Warszawa: Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
• Beylin, K. (1967). Dni powszednie Warszawy w latach 1880–1900. Warszawa: PIW.
• Ceysinger, H. (1894). Ze znalezionych kartek. Warszawa: Nakładem Księgarni T. Paprockiego i S-ki.
• Geyer, H.A. (2001). Z mojego życia. Wspomnienia z lat 1855–1914. Łódź: Fundacja Anima „Tygiel Kultury”.
• Górski, K. (1995). Pamiętniki, z rękopisu, z upoważnienia autora. Toruń: Comer.
• Górski, K.M., Weyssenhoff, J. (1985). Z młodych lat. Listy i wspomnienia. Warszawa: PIW.
• Grabski, W.J. (1971). Blizny dzieciństwa. Warszawa: PAX.
• Hoesick, F. (1959). Powieść mojego życia. Dom rodzicielski. Pamiętniki. T. 1. Wrocław, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Iwaszkiewicz, J. (1975). Książka moich wspomnień. Warszawa: Czytelnik.
• Janowski, J.N. (1950). Notatki autobiograficzne 1801–1853. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Jaworski, K.A. (1968). Wywoływanie cieni. Lublin: Wyd. Lubelskie.
• Kamińska, M. (1960). Ścieżkami wspomnień. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Kirkor-Kiedroniowa z Grabskich, Z. (1986). Wspomnienia. Cz. 1: Dziecięce i młode lata. Kraków, Wrocław: Wyd. Literackie.
• Korolewicz-Waydowa, J. (1958). Sztuka i życie. Mój pamiętnik. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Korycki, W. (1914). Kontrola i wolność dziecka. Dziecko, 3, 131.
• Kowerska, Z. (1894). O wychowaniu macierzyńskim. Warszawa: M. Glücksberg.
• Krajewska z Kosmowskich, T. (1989). Pamiętnik. Kraków: KAW.
• Krzywicki, L. (1957). Wspomnienia. T. 1. Warszawa: Czytelnik.
• Kurier Warszawski (1849), 168, 832.
• Nakwaska z Potockich, K. (1860). Dwór wiejski. Dzieło poświęcone gospodyniom polskim przydatne i osobom w mieście mieszkającym. T. 3. Lipsk: Nakładem Księgarni Michelsena.
• Nasz Kwestyjonaryjusz. Stosunek Rodziców i Nauczycieli prywatnych (1891). Przegląd Pedagogiczny, 8, 91–92; 9, 103.
• Nauczycielka (1914). Głosy Wychowawców. Jeszcze w Sprawie Wychowawczyń Domowych. Dziecko, 4, 247–249.
• Nowicki, W. (1873). Kartki z dziennika nauczyciela domowego. Kronika Rodzinna, 5, 68–70.
• Osterloff, W. (1900). Guwerner, guwernantka. W: J. Lubomirski (red.), Encyklopedia wychowawcza (s. 240–246). T. 5. Warszawa: Skład Główny Gebethnera i Wolffa.
• Porazińska, J. (1988). I w sto koni nie dogoni. Gawęda o moim dzieciństwie. Warszawa: Czytelnik.
• Rabska, Z. (1959). Moje życie z książką. Wspomnienia. Cz. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Stachowicz, I. (Czajka) (1958). Córka czarownicy na huśtawce. Warszawa: Czytelnik.
• Stary Nauczyciel (1888). Jaki powinien być stosunek nauczających do uczących się? Przegląd Pedagogiczny, 16, 169–170.
• Szyc, A. (1895). Nauka w domu. Przewodnik dla wychowawców. Warszawa: Nakładem M. Arcta.
• Świadek epoki. Listy Elizy z Branickich Krasińskiej z lat 1835–1876 (1996). T. 3: Czerwiec 1853 – lipiec 1863. Warszawa: Ancher.
• Tarnowska, M. (2002). Wspomnienia. Warszawa: KAW.
• Tatarkiewiczowie, W.T. (1979). Wspomnienia. Warszawa: PIW.
• Waydel-Dmochowska, J. (1958). Dawna Warszawa. Warszawa: PIW.
• Wernic, H. (1899). Praktyczny przewodnik wychowania. Warszawa: Nakładem Księgarni Cetnerszwera.
• Wiercieński, H. (1973). Pamiętniki. Lublin: Wyd. Lubelskie.
• Wierzbicki, A. (2001). Żywy Lewiatan. Wspomnienia. Warszawa: KAW.
• Wilska, S. (1952). Pamiętnik o Ignacym Chmieleńskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Wiśniewski, W. (1991). Pani na Berżenikach. Rozmowy z Heleną z Zanów Stankiewiczową. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Zamoyska, J. (1961). Wspomnienia. Londyn: B. Świderski.