Tradycyjne przygotowanie zmarłego do pochówku we Włodawie (diecezja siedlecka)

• Authors: Bartłomiej Leśniak

Title variants

EN

The Traditional Preparation of the Deceased for the Interment in Włodawa (Diocese of Siedlce)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł oparty jest na etnograficznych badaniach terenowych przeprowadzonych w parafii Najświętszego Serca Jezusowego we Włodawie. Zebrany materiał na temat przygotowania zmarłego do pochówku został przedstawiony w dwóch punktach. Pierwszy punkt ukazuje przygotowanie zmarłego do pochówku (od śmierci do złożenia w trumnie). Został tu opisany sposób umycia zwłok i ich ubiór. Kolejnym elementem jest ułożenie zmarłego w trumnie i włożenie przedmiotów, które powinny znaleźć się przy nieboszczyku. Zdaniem badanych osób są to ważne części godnego pochówku członka lokalnej wspólnoty. Po omówieniu zewnętrznego przygotowania zmarłego, w drugim punkcie zostało opisane typowe czuwanie przy nieboszczyku. Przedstawiono, w jaki sposób organizowano spotkanie modlitewne i jak ono wyglądało. Oprócz klasycznego czuwania, jakie odbywało się jeszcze w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, zostały opisane zmiany, które zaszły w tej formie modlitwy za zmarłego na terenie Włodawy.

EN

This article is based on ethnographic fieldwork conducted in the area of Sacred Heart of Jesus Parish in Włodawa. The collected materials concerning the preparation of the deceased for the interment are described in two points. The first one depicts preparation of body for burial (from actual death to the act of putting the body into the coffin). The act of washing and dressing the corpse/body is described. The next element is the description of the ritual of laying the body in the coffin, putting in various object, which should be placed next to the defunct. According to the respondents these are the important factors of the dignified burial of a member of the local community. After discussing the external preparation of the body, the second part depicts the traditional vigil for the deceased. It describes the organization and actual running of the prayer meeting. In addition to the traditional vigil for the deceased, which took place until the 90s of the 20th century, modifications that took place in this form of prayer in the area of Włodawa are described.

Keywords

PL

śmierć; pobożność ludowa; etnograficzne badania terenowe; czuwanie modlitewne; toaleta zmarłego; ubiór zmarłego; Włodawa

EN

death; folk piety; ethnographic fieldwork; vigil for the deceased; washing the body; dress of the deceased; Włodawa

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2014
• Volume: 61
• Issue: 9: Teologia Fundamentalna i Religiologia
• Pages: 179-195

Contributors

author

Bartłomiej Leśniak

• Instytut Teologii Fundamentalnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

References

• Biegeleisen B.: Śmierć w obrzędach, zwyczajach i wierzeniach ludu polskiego. Warszawa: Dom Książki Polskiej S-ka Akc. 1930.
• Bohdanowicz J.: Wyposażenie zmarłych. W:Tenże. (red.). Komentarze do polskiego atlasu etnograficznego. T. 5: Zwyczaje, obrzędy iwierzenia pogrzebowe. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 1999 s. 98-111.
• Fischer A.: Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego. Lwów: Wydawnictwa Biblioteki Zakładu Nar. im. Ossolińskich 1921.
• Gerlich H.: Narodziny, zaślubiny, śmierć. Zwyczaje i obrzędy w katowickich rodzinach górniczych. Katowice: Śląski Instytut Naukowy 1984.
• Jankowska B.: Sposoby zawiadamiania wsi o śmierci jednego z jej mieszkańców. W: J. Bohdanowicz (red.). Komentarze do polskiego atlasu etnograficznego. T. 5: Zwyczaje, obrzędy iwierzenia pogrzebowe. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 1999 s. 51-71.
• Karwicka T., Cherek J.: Tradycja a współczesność w kulturze ludowej wybranych wsi regionów Polski północnej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 1982.
• Kolberg O.: Dzieła wszystkie. T. 16: Lubelskie. Cz. 1. Kraków: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1962.
• Kolberg O.: Dzieła wszystkie. T. 17: Lubelskie. Cz. 2. Kraków: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1962.
• Kolberg O.: Dzieła wszystkie. T. 33: Chełmskie. Cz. 1. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1964.
• Kowalska M. F.: Dzienniczek. Miłosierdzie Boże w duszy mojej. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów 200312.
• Kupisiński Z.: Śmierć jako wydarzenie eschatyczne. Zwyczaje, obrzędy iwierzenia pogrzebowe oraz zaduszkowe mieszkańców regionu opoczyńskiego iradomskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL 2007.
• Kwaśniewicz K.: Doroczne irodzinne zwyczaje na tle współczesnych przeobrażeń wsi podkarpackiej. Kraków: Wydawnictwo PAN 1979.
• Lach K.: Wierzenia, zwyczaje i obrzędy. Folklor pogranicza polsko-czeskiego. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 2000.
• Nadolski B.: Liturgika. Liturgia iczas. T. 2. Poznań: Pallotinum 1991.
• Perszon J.: Na brzegu życia i śmierci. Zwyczaje, obrzędy oraz wierzenia pogrzebowe i zaduszkowe na Kaszubach. Lublin: TN KUL 1999.