ZA DROGIE CZY ZA TANIE? EFEKT NIEDOPASOWANIA

• Authors: PIOTR GASPARSKI

Title variants

EN

TOO EXPENSIVE OR TOO CHEAP? EFFECT OF MISMATCH

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy subiektywnego odwzorowywania cen. Założono, że związek między rzeczywistymi cenami towarów rynkowych a ich subiektywnym odwzorowaniem można wyrazić za pomocą funkcji psychorachunkowej postulowanej przez teorię perspektywy. W badaniach kwestionariuszowych wzięło udział 316 osób. Respondenci mieli oszacować ceny dóbr rynkowych w 9 kategoriach. Wyniki potwierdziły założenia. Dla wszystkich kategorii znaleziono funkcję potęgową, spełniającą następujące warunki: ceny towarów względnie tanich były zawyżane, co nazwano błędem przeszacowania; natomiast ceny towarów względnie drogich były zaniżane, co nazwano błędem niedoszacowania. Rozbieżność między wklęsłością przebiegu funkcji psychorachunkowej a idealnym odwzorowaniem cen nazwano efektem niedopasowania. W dyskusji wyników rozważa się praktyczne konsekwencje, które wynikają z efektu niedopasowania: dla kupujących i sprzedających.

EN

This article deals with the subjective mapping of prices. It was proposed that the relationship between the actual prices of market goods and their subjective representation can be expressed by using the psycho-accounting function postulated by Prospect Theory. 316 respondents were asked to intuitively estimate the prices for nine categories of market goods. The results confirmed the proposition. The power function was established for all categories of goods. The prices of relatively cheap goods were overestimated, which was labeled as overestimation bias. The prices of relatively expensive goods were underestimated, which was labeled as underestimation bias. The discrepancy between the psycho-accounting function and the isomorphic mapping generates the mismatch effect. The practical consequences that arise from the mismatch effect for both buyers and sellers are discussed.

Keywords

PL

teoria perspektywy; funkcja psychorachunkowa; efekt niedopasowania; błąd przeszacowania; błąd niedoszacowania

EN

Prospect Theory; psycho-accounting function; mismatch effect; overestimation bias; underestimation bias

• Publisher: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Psychologia Ekonomiczna
• Year: 2014
• Issue: 6

Contributors

author

PIOTR GASPARSKI

• Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk

References

• Bernoulli, D. (1954). Exposition of a New Theory on the Measurement of Risk. Econometrica, 22(1), 23.
• Doble, C. W., Falmagne, J.-C., Berg, B. G. (2003). Recasting (the near-miss to) Weber’s law. Psychological Review, 110(2), 365–375.
• Falkowski, A., Tyszka, T. (2002). Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Fechner, G. T. (1860). Elemente der Psychophysik. Breitkopf und Härtel.
• Galanter, E. (1990). Utility functions for nonmonetary events. The American Journal of Psychology, 103(4), 449–470.
• Gasparski, P. (2013). Buchalter ułomny, czyli psychologiczne zasady księgowania i liczenia pieniędzy. Warszawa: CeDeWu.
• Hinrichs, J. R. (1969). Correlates of employee evaluations of pay increases. Journal of Applied Psychology, 53(6), 481–489.
• Jozefowiez, J., Cerutti, D. T., Staddon, J. E. R. (2006). Timescale invariance and Weber’s law in choice. Journal of Experimental Psychology. Animal Behavior Processes, 32(3), 229–238.
• Kahneman, D. (2003). A perspective on judgment and choice: Mapping bounded rationality. American Psychologist, 58(9), 697–720.
• Kahneman, D., Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk. Econometrica, 47(2), 263–291.
• Kamen, J. M., Toman, R. J. (1970). Psychophysics of prices. Journal of Marketing Research (JMR), 7(1), 27–35.
• Kardes, F., Cronley, M., Cline, T. (2010). Consumer behavior. Stamford: Cengage Learning.
• Kornbrot, D. E., Donnelly, M., Galanter, E. (1981). Estimates of utility function parameters from signal detection experiments. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 7(2), 441–458.
• Lindsay, P. H., Norman, D. A. (1977). Human information processing: An introduction to psychology. New York: Academic Press.
• Samuelson, P. A. (1977). St. Petersburg paradoxes: Defanged, dissected, and historically described. Journal of Economic Literature, 15(1), 24.
• Stevens, S. S. (1957). On the psychophysical law. Psychological Review, 64(3), 153–181.
• Stevens, S. S. (1961). To honor Fechner and repeal his law. Science, 133, 80–86.
• Stevens, S. S. (1971). Issues in psychophysical measurement. Psychological Review, 78(5), 426–450.
• Takahashi, T. (2006). Time-estimation error following Weber-Fechner law may explain subadditive time-discounting. Medical Hypotheses, 67(6), 1372–1374.
• Thurstone, L. L. (1929). Fechner’s law and the method of equal appearing intervals. Journal of Experimental Psychology, 12(3), 214–224.
• Tversky, A., Kahneman, D. (1992). Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of Uncertainty. Journal of Risk & Uncertainty, 5(4), 297–323.
• Urban, F. M. (1933). The Weber-Fechner law and mental measurement. Journal of Experimental Psychology, 16(2), 221–238.
• Weber, E. H. (1996). E.H. Weber on the Tactile Senses. East Sussex: Psychology Press.

Identifiers

DOI

10.14659/pjoep.2014.06.02