Problem statusu poznawczego wytworów współczesnej nauki

• Authors: Sikora Marek

Title variants

RU

Проблема познавательного статуса плодов современной науки

EN

The Problem of Cognitive Status of the Products of Contemporary Science

• Languages of publication: PL

Abstracts

RU

Статья представляет позиции современной философии науки, в которых проблема познавательного статуса плодов современной науки составляет главную ось спора о научном реализме. Автор анализирует ключевые аргументы научных реалистов и научных антиреалистов. В заключении статьи автор формулирует тезис, что самый удачный ответ на вопрос о познавательном статусе плодов современной науки дает позиция, которая является синтезом метафизического реализма, эпистемологического антиреализма и семантического антиреализма.

EN

The article discusses the positions in contemporary philosophy of science that recognize the problem of a cognitive status of modern science’s “products” as defining the core axis for an ongoing dispute over scientific realism. The author analyzes key arguments of scientific realists and antirealists. In the conclusion the author claims that as regards the cognitive status of scientific output in contemporary science, the most accurate answer has been provided by a position representing a synthesis of metaphysical realism, epistemological antirealism and semantical antirealism.

Keywords

PL

realizm naukowy; antyrealizm naukowy; teoria; eksperyment; reprezentacja; nauka współczesna

RU

научный реализм; научный антиреализм; теория; эксперимент; представительство; современная наука

EN

scientific realism; scientific antirealism; theory; experiment; representation; modern science

• Publisher: Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
• Journal: ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
• Year: 2015
• Issue: 15
• Pages: 97-111

Contributors

author

Sikora Marek

• Politechnika Wrocławska

References

• Amsterdamski S. 1983. Między historią a metodą. Warszawa: PIW.
• Boyd R.N. 1980. Scientific Realism and Naturalistic Epistemology, Volume 2. PSA.
• Boyd R.N. 1984. „The Current Status of Scientific Realism”. W Scientific Realism, J. Leplin (red.). Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
• Carnap R. 1956. „The Methodological Character of Theoretical Concepts”. W Minnesota Studies in the Philosophy of Science, tom 1, H. Feigl, M. Scriven (red.), 38–76. Minneapolis: University Minnesota Press.
• Duhem P. 1954. The Aims and Structure of Physical Theory. Princeton University Press.
• Fraassen B. 1980. Scientific Image. Oxford: Clarendon Press.
• Giere R. 1988. Explaining Science. A Cognitive Approach. University of Chicago Press.
• Giza P. 1990. Realizm Iana Hackinga a konstruktywizm Bas van Fraassena. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Hacking I. 1983. Representing and Intervening. Topics In the Philosophy of Natural Science. Cambridge.
• Hacking I. 1991. „Experimentation and Scientific Realism”. W The Philosophy of Science R.N. Boyd, P. Gasper, J.D. Trout (red.). Cambridge: The MIT Press.
• Hacking I. 1992. „The Self-Vindication of Laboratory Science”. W Science as Practice and Culture, A. Pickering (red.). Chicago-London: The University of Chicago Press.
• Hacking I. 1996. „The Disunities of the Sciences”. W The Disunity of Science. Boundaries, Contexts, and Power, P. Galison, D.J. Stump (red.). Stanford University Press.
• Hacking I. 1999. The Social Construction of What?. Cambridge: Harvard University Press.
• Hacking I. 2008. „Niejedności nauk”, tłum. M. Wróbel. Studia Philosophica Wratislaviensia III (1).
• Horwich P. 1982. „Three Forms of Realism”. Synthese 51: 121–202.
• Kotowski M. 2013. „O pesymistycznej indukcji”. Lectiones & Acroases Philosophicae VI (1).
• Ladyman J. 1998. „What is Structural Realism?”. Philosophy of Science 29: 409–424.
• Laudan L. 1999. „A Confutation of Convergent Realism”. W S. Psillos, Scientific Realism: How Science Tracks Truth. New York: Routledge.
• Musgrave A. 1988. „The Ultimate Argument for Scientific Realism”. W R. Nola, Relativism and Realism In Science. Dortrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Psillos S. 1999. Scientific Realism: How Science Tracks Truth. New York: Routledge.
• Putnam H. 1975. Mathematics, Matter, and Method. Cambridge University Press.
• Putnam H. 1999. Pragmatyzm. Pytania otwarte, tłum. B. Chwedeńczuk. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Rosnik D.B. 1994. „Hacking’s Experimental Realism”. Canadian Journal of Philosophy 24: 395–411.
• Sikora M. 2008. Problem reprezentacji poznawczej w nowożytnej i współczesnej refleksji filozoficznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
• W.V.O. Quine. 1969. Z punktu widzenia logiki, tłum. B. Stanosz. Warszawa: PWN.
• Worall J. 1996. „Structural realism. The Best of Both Worlds?”. W The Philosophy of Science, D. Papineau (red.), 139–165. Oxford University Press.
• Zeidler P. 1994. „Nowy eksperymentalizm a teoretycyzm. Spór o przedmiot i sposób upra-wiania filozofii nauki”. W Nowy eksperymentalizm. Teoretycyzm. Reprezentacja, D. Sobczyńska, P. Zeidler (red.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
• Zeidler P. 2011. „»Homo experimentator« a spór o realizm naukowy”. W P. Zeidler, Chemia w świetle filozofii, 91–107. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.

Identifiers

DOI

10.15584/sofia.2015.15.7