Business Enterprise in the Logic and Ontological Analysis of Józef I. M. Bocheński

• Authors: Bukała Marcin W.

Title variants

PL

Przedsiębiorstwo sfery gospodarczej w logicznej i ontologicznej analizie Józefa I. M. Bocheńskiego

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article proposes a new look at J. M. Bocheński’s OP classical philosophical concept of the business enterprise as a “system” (presented in the text Zur Philosophie der industriellen Unternehmung). The referred author analyzed the industrial enterprise – or business enterprise – from the logic and ontological perspective. The discourses conducted in the article focus mainly on: the significance of Bocheński’s model (1), the ontological perspective and the author’s references to Aristotelian terms (2), the reservations and objections to the concept (especially regarding the role of ownership) (3), the possibilities of extending the analysis and new interpretations of the concept, with regard to the idea of entrepreneur’s contribution to the common good (4).

PL

W artykule proponuje się nowe spojrzenie na klasyczną filozoficzną koncepcję przedsiębiorstwa, pochodzącą od J. I M. Bocheńskiego OP. Autor ten analizował “przedsiębiorstwo przemysłowe” – lub szerzej, przedsiębiorstwo sfery gospodarczej – jako “system”, w perspektywie logicznej i ontologicznej. Rozważania prezentowane w artykule dotyczą głównie: znaczenia modelu Bocheńskiego (1); jego ukierunkowania na perspektywę ontologiczną i nawiązań do Arystotelesa (1), zastrzeżeń, które mogą być formułowane (dotyczących zwłaszcza roli własności) (2), możliwości jego nowej interpretacji w kontekście wkładu przedsiębiorcy do dobra wspólnego (4).

Keywords

EN

Józef M. Bocheński; business enterprise; industrial enterprise; philosophy of business enterprise; logic of business enterprise; ontology of business enterprise; Aristotle; entrepreneurship and ownership; entrepreneur’s ethics; common good

PL

Józef M. Bocheński; przedsiębiorstwo przemysłowe; przedsiębiorstwo sfery gospodarczej; filozofia przedsiębiorstwa; logika przedsiębiorstwa; ontologia przedsiębiorstwa; Arystoteles; przedsiębiorczość i własność; etyka przedsiębiorcy; dobro wspólne

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2020
• Volume: 162
• Pages: 103-114

Contributors

author

Bukała Marcin W.

• Instytut Filozofii i Socjologii – Polska Akademia Nauk (IFiS PAN)

References

• Bocheński J. I. M. 1961, A History of Formal Logic, translated by I. Thomas, University of Notre Dame Press (a translation of the author’s Formale Logik, Freiburg/München 1955).
• Bocheński J. I. M. 1974, Logic and Ontology, “Philosophy East and West” 24/3: 275–292; cf. translation: Logika i ontologia, [transl. by] D. Gabler, [w:] J.I.M. Bocheński, Logika i filozofia. Pisma wybrane, [ed. by] J. Parys, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 106–132.
• Bocheński J. I. M. 1987, Zur Philosophie der industriellen Unternehmung. Vortrag gehalten am 18. Marz 1985 auf Einladung der Bank Hofmann AG im Zunfthaus zur Meisen – Zürich18, Zürich (Bank Hofmann AG – Zuerich, 13) (reprinted in: Idem, Autorität, Freiheit, Glaube. Sozialphilosophische Studien, München–Wien 1988: Philosophia Verlag: 119–138); cf. translation: Uwagi filozoficzne o przedsiębiorstwie przemysłowym, [translated by] S. Czech, see: Fabiańska, Rokita (ed.) 1991: 105–124.
• Bocheński J. I. M. 1993, O filozofii analitycznej [translated from German by] D. Gabler, [w:] J.I.M. Bocheński, Logika i filozofia. Pisma wybrane, [ed. by] J. Parys, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 35–49.
• Bocheński J. I. M. 1990, On the System, [in:] P. Weingartner, G. J.W. Dorn (ed.), Studies on Mario Bunge’s »Treatise« (Poznań Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities, 18), Amsterdam–Atlanta (GA): Rodopi : 99–104.
• Bocheński J. I. M. 1990, The Spiritual Situation of the Age, translated by R. Świderski, “Studies in Soviet Thought”, 40, No. 1/3 (volume: Ideology and Perestrojka): 257–266; cf. the original text: Duchowa sytuacja czasu, “Kultura”, 510, 3: 116–121.
• Bocheński J. I. M. 1994, Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów, Kraków: Philed (1st edition: Paryż 1987: Instytut Literacki).
• Bukała M. W. 2012, ”Geneza etyki działalności gospodarczej”, see: Gasparski, ed. 2012: 201–216.
• Bukała M. W. 2014, Risk and Medieval Negotium. Studies of the Attitude towards Entrepreneurship: from Peter the Chanter to Clarus Florentinus, Foreword by P. Prodi (Studi, 18), Spoleto: Fondazione CISAM.
• Bukała M. W. 2019, O niesłuszności deprecjonowania rozważań ekonomicznych Arystotelesa, “Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, 64: 33–43.
• Czech A. 1991, Józefa Bocheńskiego analiza pojęcia systemu i celu, see: Fabiańska, Rokita (eds.) 1991: 125–140
• Czech A. 2005, Józef M. Bocheński’s Analysis of “System” and “Finality” Notions, “Journal of Economic & Management” 2: 46–58.
• Fabiańska K, Rokita J. ed. 1991, Rozwój przedsiębiorstwa. Problemy teorii i dylematy praktyki, Katowice: Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego.
• Gasparski W. W. 2010, Entrepreneurship from the Praxiology Point of View, see: Gasparski, Ryan, Kwiatkowski (eds.) : 23–36.
• Gasparski W. W., Ryan L.V., Kwiatkowski S. ed. 2010, Entrepreneurship: Values and Responsibility, (Praxiology: The International Annual of Practical Philosophy and Methodology, 17), New Brunswick (NY): Transaction Publishers.
• Gasparski W. W. ed. 2012, Biznes, etyka, odpowiedzialność. Podręcznik encyklopedyczny, [ed. by] W. Gasparski, [with collaboration of:] A. Lewicka-Strzałecka, D. Bąk, B. Rok, J. Sokołowska, Warszawa: Wydawnictwa Profesjonalne PWN.
• Gogacz M. 1995, “Podstawowe problemy etyki przedsiębiorcy”, [in]: Idem, Wprowadzenie do etyki chronienia osób, Warszawa: B.R.J. Navo: 61–69.
• Jacko J. F. 2013, O naturze filozoficznego zabobonu według Innocentego Józefa Marii Bocheńskiego, “Filo–Sofija”, 21, 2: 135–150.
• Jadacki J. 2009, Polish Analytical Philosophy, Warszawa: Semper.
• Kirzner I. 1995, The Nature of Profi ts: some Economic Insights and their Ethical Implications, in: R. Covan & M. Rizzo (ed.), Profits and Morality, Chicago: Chicago University Press: 22–47.
• Kmiecik A. 2013, O filozofii i przedsiębiorstwa Józefa M. Bocheńskiego i współczesnym kryzysie finansowym, “Filo–Sofija”, 21, fasc. 2: 159–170.
• Łukasiewicz D., Mordalski R. ed. 2014, Poza logiką jest tylko absurd. Filozofia Józefa M. Bocheńskiego OP, Kraków: Fundacja “Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii”.
• Mordalski R. 2014, J.M. Bocheńskiego koncepcja filozofii analitycznej, see: Łukasiewicz, Mordalski (ed.) 2014: 309–330.
• Moskal P. 2020, “Bocheński Józef”, in: Universal Encyclopedia of Philosophy – Internet version, <URL: http://www.ptta.pl/pef/haslaen/b/bochenski.pdf>, access to page: 15.12.2020.
• Policki K. 2005, Filozofia człowieka we wczesnej twórczości J. I. M. Bocheńskiego, Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu.
• Porębski Cz. 2019, “Bocheński: Morality, Ethics, and Analysis”, in: Idem, Lectures on Polish Value Theory (Studien zur Osterreichischen Philosophie, 47), Leiden–Boston (MA): Brill: 100–112.
• Potter K. H. 1978, The Encyclopedia of Indian Philosophies, II. Indian Metaphysics and Epistemology: The Tradition of Nyaya-Vaisesika up to Gangesa, Princeton: Princeton University Press.
• Simon Y. 1993, Philosophy of Democratic Government, University of Notre Dame Press (1st edition: Chicago 1951), internet access at University of Notre Dame, Jacques Maritain Center: Readings <URL: https://maritain.nd.edu/jmc/etext/pdg.htm>, access to the page: 14.12.2020); cf.: translation: Filozofi a rządu demokratycznego, [translated by] R. Legutko, Kraków 1993: Wydawnictwo ARKA.
• Simons P. 2003, Bocheński and Balance: System and History in Analytic Philosophy, “Studies in East European Thought” 55: 281–297 (reprinted in: E. Morscher, O. Neumaier and P. Simons, Ein Philosoph mit “Bodenhaftung”: Zu Leben und Werk von Joseph M. Bocheński, St. Augustin 2011: Academia: 61–79).
• Sirco R. 2010, The Entrepreneurial Vocation, see: Gasparski, Ryan, Kwiatkowski (ed.): 153–175.
• Wolak Z. 2005, Naukowa filozofia Koła Krakowskiego, “Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 36: 97–122.
• Woleński J. 2013, Józef Maria Bocheński and the Cracow Circle, “Studies in East European Thought” 65: 5–15; published also in Polish: Józef M. Bocheński i Koło Krakowskie, see: Łukasiewicz, Mordalski 2014: 5–46.

Identifiers

DOI

10.7206/prak.0079-4872_2015_160_34