‟L’Amor che move il sole e l’altre stelle…" ovvero l’italianistica come strumento ausiliare nella letteratura comparata

• Authors: Płaszczewska Olga

Title variants

PL

„Miłość, co wprawia w ruch słońce i gwiazdy…”, albo italianistyka jako narzędzie pomocnicze komparatystyki literackiej

• Languages of publication: IT

Abstracts

IT

Abbracciando la questione dell’utilità dell’italianistica nello studio comparato delle lettere, l’osservazione riguarda il problema dell’irradiarsi della cultura italiana nella civiltà europea attraverso temi e immagini comuni, la sua funzione ispiratrice per il corpus transnazionale di generi e di modelli artistici, e infine, l’intervento si riferisce anche al significato della letteratura e dell’arte italiana per la memoria culturale contemporanea, in particolare quella polacca, anch’essa ispirata da Dante.

PL

Złożony z pięciu fragmentów szkic poświęcony jest roli i znaczeniu kompetencji italianistycznych w warsztacie komparatystycznym. Rozpiętość italotematycznych badań porównawczych wskazują kolejno: refleksja nad tradycją podróży włoskiej (obejmująca problematykę intertekstualności, promieniowania wzorców literackich i artystycznych, zagadnienie „mitu Italii” i italianizmu w różnych epokach literackich), ze szczególnym uwzględnieniem włoskich wątków pisarstwa Stanisława Vincenza; następnie rozważania dotyczące genologii (tradycja sonetu i oktawy w literaturze polskiej) oraz przekładu jako obszarów wzajemnego oddziaływania literatur (w tym polskiej jako przyjmującej włoskie modele literackie – przypadek Juliusza Słowackiego – i oddziałującej na piśmiennictwo włoskie – przypadek Wisławy Szymborskiej). Odrębnym sygnalizowanym wątkiem jest zagadnienie recepcji Dantego w polskiej (i europejskiej) tradycji kulturowej (petrarkizm Felicjana Faleńskiego; fascynacje polskich romantyków Boską komedią).

Keywords

IT

Dante Alighieri,; Stanisław Vincenz,; Jarosław Mikołajewski,; letteratura comparata; italianità; italianistica

PL

Dante Alighieri; Stanisław Vincenz; Jarosław Mikołajewski; komparatystyka; italianizm; italianistyka

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
• Year: 2017
• Issue: 9(3)
• Pages: 219-227

Contributors

author

Płaszczewska Olga

• Uniwersytet Jagielloński

References

• A.A. V.V. 2000. Viaggio in Italia. Il pittoresco e la descrizione naturale nei “Voyages” dal Settecento all’Ottocento, Firenze.
• Andruchowycz [Andruhovič] J. 2003. Perwersja [Перверзія, 1992], trad. O. Hnatiuk, R. Rusnak, Wołowiec.
• Baker P.R. 1964. The Fortunate Pilgrims, American’s Italy, 1800–1860, Harvard.
• Bobrowska B. 2012. Felicjan Faleński, tragizm, parabolizm, groteska, Warszawa.
• Boitani P., Di Rocco E. 2013. Guida allo studio delle letterature comparate, Roma-Bari.
• Borkowska-Rychlewska A. 2006. Poema muzykalne. Studia o operze w Polsce w okresie romantyzmu, Kraków.
• Brahmer M. 2015. Włochy w literaturze francuskiej okresu romantycznego [1930], ed. O. Płaszczewska, Kraków.
• Brilli A. 1987. Il viaggio in Italia. Storia di una grande tradizione culturale dal XVI al XIX secolo, Milan.
• Brilli A. 1988. Il «petit tour». Itinerari minori del viaggio in Italia, Milano 1988.
• Brilli A. 2006. Il viaggio in Italia. Storia di una grande tradizione culturale, Bologna.
• Casillo R. 2006. The Empire of Stereotypes. Germaine de Staël and the Idea of Italy, New York.
• Chróścicki J.A. (ed.) 2004. Artyści włoscy w Polsce XV–XVIII wiek, Warszawa.
• Croce E. 1962. “Cosa significa oggi essere italiano”. Tempo presente 7 (12): 871–877.
• Dante A. [1911], La Divina commedia, Milano.
• Fasano P. 1999. Letteratura e viaggio, Roma-Bari.
• Ferri S. 2015. Ruins past. Modernity in Italy 1744–1836, Oxford.
• Ferroni G. 2010. Prima lezione di letteratura italiana, Roma–Bari.
• Gallewicz A. 2006. “Dworzanin polski” i jego włoski pierwowzór. Studium adaptacji, Warszawa.
• Guyard M.-F. 1951. La littérature comparée, Paris.
• Johnston W. 1987. In search of Italy. Foreign Writers in Northern Italy Since 1800, University Park (Pennsylvania).
• Kowalczuk U. 2002. Felicjan Faleński. Twórczość i obecność, Warszawa.
• Kuciak A. 2003. Dante romantyków. Recepcja ‟Boskiej Komedii” u Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego i Norwida, Poznań.
• Lenart M. 2013. Patavinum, Pava, Padwa: tło kulturowe pobytu Jana Kochanowskiego na terytorium Republiki Weneckiej, Warszawa.
• Litwornia A. 2005. “Dantego któż się odważy tłumaczyć?” Studia o recepcji Dantego w Polsce, Warszawa.
• Mączak A. 1992. Viaggi e viaggiatori nell’Europa moderna, Bari.
• Martinet M.-M. 1996. Le voyage d’Italie dans les littératures européennes, Paris.
• Marcenaro G., Boragina P. (ed.), 2001. Viaggio in Italia. Un corteo magico dal Cinquecento al Novecento, Milano.
• Mikołajewski J. 2011. Rzymska komedia, Warszawa.
• Milani G. 2003. Letteratura comparata, [in:] G. Milani, M. Pepe, Dizionario di arte e letteratura. Teorie. Movimenti. Generi. Tecniche. Materiali, Milano: 309–310.
• Miłosz Cz. 1965. Przedmowa, [in:] S. Vincenz, Po stronie pamięci. Wybór esejów, Paryż: 7–12.
• Miszalska J. 2015. Z ziemi włoskiej do Polski. Przekłady z literatury włoskiej w Polsce do końca XVIII wieku, Kraków.
• Ottani-Cavina A. 2001. Un Paese incantato. Italia dipinta, da Thomas Jones a Corot. Catalogo, Milano–Parigi.
• Paleta A. 2013. Włoskie oratorium w Polsce XVIII wieku. Wykonania, druki, przekłady, Kraków.
• Płaszczewska O. 2003. Wizja Włoch w polskiej i francuskiej literaturze okresu romantyzmu (1800–1850), Kraków.
• Płaszczewska O. 2010. Przestrzenie komparatystyki – italianizm, Kraków.
• Pollak R. 1952. Ze studiów nad staropolskim przekładem “Orlanda Szalonego”, Wrocław.
• Pollak R. 1973. “Gofred” Tassa-Kochanowskiego, Wrocław.
• Robertson J.G. 1991. Robertson’s Words for a Modern Age. A Cross Reference of Latin and Greek Combining Elements, Eugene (Oregon).
• Rytel-Schwarz D., Schwarz W.F. 2013. Ile znasz języków, tylekroć jesteś człowiekiem. “Kwartalnik Polonicum” 13: 4–7, http://www.polonicum.uw.edu.pl/pdf/kwartalnik13.pdf [1/04/2016].
• Surma-Gawłowska M. 2015. Komedia dell’arte, Kraków.
• Todeschini M.P. 1997. Russi in Italia dal ’400 al ’900, Gèneve.
• Treugutt S. 1964. Beniowski: kryzys indywidualizmu romantycznego, Warszawa.
• Tygielski W. 2015. Italians in Early Modern Poland. The Lost Opportunity for Modernisation?, trad. K. Popowicz, Frankfurt am Mein.
• Vincenz S. 1980a. Z perspektywy podróży [1959], [in:] S. Vincenz, Z perspektywy podróży, Kraków: 13–18.
• Vincenz S. 1980b. Start w przyszłość [1962]), [in:] S. Vincenz, Z perspektywy podróży, Kraków: 31–35.
• Vincenz S. 1980c. Dantyzm w Polsce, [in:] S. Vincenz, Z perspektywy podróży, Kraków: 174–239.
• Wojtkowska-Maksymik M. 2007: Gentiluomo “cortigiano” i ‟dworzanin polski”. Dyskusja o doskonałości człowieka w ‟Il libro del cortigiano” B. Castiglionego i w ‟Dworzaninie polskim” Ł. Górnickiego, Warszawa.