Demokracja-demagogia-tyrania. Uwagi o aporiach wolności jednostki

• Authors: Bosak Marek

Title variants

EN

Democracy – Demagogy – Tyranny. Remarks on the Aporias of individual Freedom

RU

Демократия, демагогия, тирания - замечания об апории индивидуальной свободы

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wolność słowa, stanowiąca konstytutywny dziś warunek demokratycznej formy rządów, od czasów starożytnych zagrożona była demagogią. Aby zagrożenia tego uniknąć, niejednokrotnie postulowano zniesienie bądź ograniczenie tej formy wolności, a nawet porzucenie ustroju demokratycznego. Artykuł jest próbą ukazania, że drogą do zachowania wolności słowa przy jednoczesnym eliminowaniu niebezpieczeństwa demagogii może być powszechne wykształcenie, a zwłaszcza wykształcenie humanistyczne, zapoznające obywateli zarówno z właściwościami procesów społecznych i kulturowych, jak i z aktualnymi metodami i mechanizmami demagogii.

EN

Freedom of speech, which is a constitutive condition of the democratic form of government today, has been threatened with demagogy since ancient times. In order to avoid this threat, it was often proposed to abolish or limit this form of freedom, and even abandon the democratic system. The article is an attempt to show that the way to preserve freedom of speech, while eliminating the danger of demagogy, can be universal education, and especially humanities education, familiarizing citizens with both the properties of social and cultural processes, as well as current methods and mechanisms of demagogy.

RU

Свобода слова, которая является основополагающим условием современной демократической формы правления, подвергалась риску демагогии с древних времен. Чтобы избежать этой угрозы, часто предлагалось отменить или ограничить эту форму свободы и даже отказаться от демократической системы. В статье делается попытка показать, что способом сохранения свободы слова при устранении опасности демагогии может быть всеобщее образование, и особенно гуманитарное образование, знакомство граждан как с характеристиками социальных и культурных процессов, так и с современными методами и механизмами демагогии.

Keywords

PL

demokracja; demagogia; Platon; Mill; wolność słowa

EN

democracy; demagogy; Plato; Mill; freedom of speech

RU

демократия; демагогия; Платон; Милл; свобода слова

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Wschodni Rocznik Humanistyczny
• Year: 2019
• Volume: XVI (2019)
• Issue: 1: Filozofia: Lwów-Preszów-Rzeszów
• Pages: 39-52

Dates

published

2019

Contributors

author

Bosak Marek

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Andruszkiewicz M., Problemy etyki słowa w państwie prawa, [w:] M. Amdruszkiewicz, A. Breczko, S. Oliwniak, „Filozoficzne i teoretyczne zagadnienia demokratycznego państwa prawa”, Wyd. Temida2, Białystok 2015.
• Arystoteles, Polityka, tłum. L. Piotrowicz, [w:] Tegoż, „Dzieła wszystkie”, t. I, War-szawa 2003.
• Bankowicz M., Demokracja. Zasady, procedury, instytucje. Wyd. Uniwersytetu Jagiel-lońskiego, Karków 2006.
• Czarnota A. W., John Stuart Mill Studium z dziejów liberalizmu politycznego, Wyd. PWN, Poznań 1986.
• Dewey J., Demokracja i wychowanie, przeł. Z. Doroszowa, Wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1972.
• Fukuyama F., „The End of History?”, The National Interest, summer 1989.
• Fukuyama F., Koniec historii i ostatni człowiek, przeł. T. Biedroń i M. Wichrowski, Wyd. Znak, Kraków 2017.
• Jaeger W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. M. Pleiza i H. Bednarek, Wyd. Fundacja Aletheia, Warszawa 2001.
• Kasia A., Platona ideał wolności ascetycznej, [w:] M. Drużkowski i K. Sokół red., „An-tynomie wolności. Z dziejów filozofii wolności”, Wyd. Książka i Wiedza, War-szawa 1966.
• Król M., Jaka demokracja?, Wyd. Agora, Warszawa 2017.
• Król M., Krótka historia myśli politycznej, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.
• Kuderowicz Z., Dilthey, Wyd. Wiedza powszechna, Warszawa 1987.
• Legutko R., Krytyka demokracji w filozofii politycznej Platona, Wyd. UJ, Kraków 1990r., s. 49.
• Legutko R., O demokracji starożytnej, [w:] Oblicza Demokracji, red. R. Legutko, J. Kloczkowski, Ośrodek myśli politycznej, Kraków 2002.
• Lengauer W., Pojęcie równości w greckich pojęciach politycznych. Od Homera do końca V wieku p.n.e., Wyd. UW, Warszawa 1988.
• Małek M., Liberalizm Etyczny Johna Stuarta Milla. Współczesne ujęcia u Johna Graya i Petera Singera. Wyd. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 2010.
• Mill J. S., O wolności, przeł. A. Kurlandzka, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2005.
• Mill J. S., Rozważania o rządzie przedstawicielskim, [w:] Tenże, Pisma o wolności i szczę-ściu, przeł. B. Baran, G. Czernicki, J. Starkel, Wyd. Aletheia, Warszawa 2017.
• Momigliano A., Freedom of Speech in Antiquity, [w:] „Dictionary of the History of Ideas”, New York 1973.
• Piechowiak M., Kalikles i geometria. Przyczynek do Platońskiej koncepcji sprawiedliwości [w:] „Prawo Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Romanowi A. Tokar-czykowi” red. Z. Władek, Wyd. Poilihymia, Lublin 2013.
• Platon, Państwo.
• Platon, Prawa.
• Russel B., Dzieje filozofii zachodu i jej związki z rzeczywistością społeczno-polityczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego, tłum. T. Basznik, A. Lipszyc, M. Szczu-białka, Wyd. Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.
• Sartre J. P., Egzystencjalizm jest humanizmem, przeł. J. Krajewski, Warszawskie Wyd. Literackie MUZA S. A., Warszawa 1998
• Satori G., Teoria demokracji, tłum. P. Amsterdamski, D Ginberg, Warszawa 1998, s. 38-45.
• Stawrowski Z., Platon o demokracji, Ośrodek myśli politycznej, http://omp.org.pl/artykul.php?artykul=25 (15 września 2019).
• Vlastos G., IΣΟΝΟΜΙΑ ΠΟΛIΤIΚΗ [w:] „Platonic Studies”, Princenton 1973.

Identifiers

DOI

10.36121/MBOSAK.16.2019.1.039