Akty o mocy ustawy w polskim porządku konstytucyjnym. Tradycja a współczesność

• Authors: Patyra Sławomir
• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

The issue of the place and role of the acts under the Act in order political system is important in the study of constitutional law, both in terms of the structure of the system of sources of law and system of government. The question of the issue by the acts of the executive authorities of universally binding law of the power of the law is in fact closely linked to the principle of separation of powers, namely the formula rationalization of law-making in a system of parliamentary government. Evidence of this act, that the greatest development of this type of legislation came in the first half of the twentieth century, acting in response to a profound crisis of parliamentarism functional in Europe. Acts under the Act are also a permanent place in the Polish political tradition. Introduced for the first time under the so-called novel in August of 1926, in various forms and with varying intensity continuously operate in the Polish system of sources of law until 1989. She received them the Small Constitution of 1992, as amended regulations with the force of law, issued by the Council of Ministers on the basis of parliamentary authority. The Constitution of 2 April 1997 reduced the role and importance of regulations with the force of law, reducing the possibility of their issuance by the President only for exceptional circumstances relating to the imposition of martial law and the inability to act of the Sejm. Because of the perceived need to rationalize more and more Polish law-making, it is appropriate to consider the possibility of widening the scope of application of the Regulations with the force of law in the Polish constitutional order, by granting the government the power to issue them under parliamentary authority, so that the formula adjusted relative to solutions that She received Small Constitution of 1992.

PL

Problematyka miejsca i roli aktów o mocy ustawy w porządku ustrojowym ma istotne znaczenie w nauce prawa konstytucyjnego, zarówno w kontekście konstrukcji systemu źródeł prawa, jak i systemu rządów. Kwestia wydawania prze organy egzekutywy aktów prawa powszechnie obowiązującego o mocy równej ustawie ściśle związana jest bowiem z zasadą podziału władzy, a konkretnie z formułą racjonalizacji prawotwórstwa w systemie rządów parlamentarnych. Świadczy o tym fakt, iż największy rozwój prawodawstwa tego typu nastąpił w pierwszej połowie XX wieku, stanowiąc odpowiedź na głęboki kryzys funkcjonalny parlamentaryzmu w Europie. Akty o mocy ustawy mają również swoje stałe miejsce w polskiej tradycji ustrojowej. Wprowadzone po raz pierwszy na mocy tzw. noweli sierpniowej z 1926 r. w różnych formach i z różnym natężeniem funkcjonowały nieprzerwanie w polskim systemie źródeł prawa aż do roku 1989. Przyjmowała je również Mała Konstytucja z 1992 r., w wersji rozporządzeń z mocą ustawy, wydawanych przez Radę Ministrów na podstawie upoważnienia sejmowego. Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. zmniejszyła rolę i znaczenie rozporządzeń z mocą ustawy, redukując możliwość ich wydawania przez prezydenta RP wyłącznie do okoliczności nadzwyczajnych, związanych z wprowadzeniem stanu wojennego oraz brakiem możliwości działania Sejmu. Z uwagi na dostrzegalną coraz mocniej potrzebę racjonalizacji polskiego prawotwórstwa zasadnym jest rozważenie możliwości poszerzenia zakresu stosowania rozporządzeń z mocą ustawy w polskim porządku konstytucyjnym poprzez przyznanie rządowi kompetencji do ich wydawania na podstawie upoważnienia sejmowego, tyle że w formule skorygowanej w stosunku do rozwiązań, jakie przyjmowała Mała Konstytucja z 1992 r.

Keywords

EN

Decree Law; the system of sources of law rationalized parliamentarism; the Council of Ministers

PL

rozporządzenia z mocą ustawy system źródeł prawa; parlamentaryzm; zracjonalizowany; Rada Ministrów

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2014
• Issue: 2 (18)
• Pages: 251-273

Dates

published

2014-04-30

Contributors

author

Patyra Sławomir

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Balicki R., Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej a funkcjonowanie parlamentu – kilka uwag krytycznych, [w:] Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. L. Garlicki, A. Szmyt, Warszawa 2003.
• Ciapała J., Kilka uwag o potrzebie zmian w obowiązującej Konstytucji RP, [w:] Aktualne problemy reform konstytucyjnych, red. S. Bożyk, Białystok 2013.
• Dobrowolski M., W sprawie potrzeby reformy dwuizbowości polskiego parlamentu, „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 2.
• Działocha K., Rozporządzenia z mocą ustawy w świetle ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 roku, „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 1.
• Garlicki L., Szepietowska B., System źródeł prawa w Polsce, [w:] Garlicki L., Hebdzyńska B., Szafarz R., Szepietowska B., Źródła prawa w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1997.
• Górecki D., Pozycja ustrojowo-prawna Prezydenta Rzeczypospolitej i rządu w ustawie konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 roku, Łódź 1995.
• Jamróz L., W sprawie wzmocnienia statusu ustrojowego Senatu RP, [w:] Aktualne problemy reform konstytucyjnych, red. S. Bożyk, Białystok 2013.
• Jaskiernia J., Przesłanki aksjologiczne postulatów wprowadzenia do systemu ustrojowego RP rozporządzeń z mocą ustawy, [w:] Zasady naczelne Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, red. A. Bałaban, P. Mijal, Szczecin 2011.
• Kruk M., Wizja parlamentu w nowej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1994.
• Krzemiński M., Stanowienie i charakter prawny ordonansów w V Republice Francuskiej, „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 3.
• Małajny R.M., Ustawa a akty ustawowe, [w:] Ustroje, doktryny, instytucje polityczne. Księga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Mariana Grzybowskiego, red. J. Czajowski i inni, Kraków 2007.
• Małajny R.M., Ustawa a rządowe akty normatywne (Niemcy, Szwecja, Polska), [w:] Prawa człowieka – społeczeństwo obywatelskie – państwo demokratyczne. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Pawłowi Sarneckiemu, red. P. Tuleja, M. Florczak--Wątor, S. Kubas, Warszawa 2010.
• Nowakowski M.J., Ustawodawstwo delegowane w polskim prawie konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 3.
• Patyra S., Mechanizmy racjonalizacji procesu ustawodawczego w Polsce w zakresie rządowych projektów ustaw, Toruń 2012.
• Piotrowski R., O potrzebie rozporządzeń z mocą ustawy w polskim systemie tworzenia prawa, [w:] Zasady naczelne Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, red. A. Bałaban, P. Mijal, Szczecin 2011.
• Sarnecki P., Rozporządzenia z mocą ustawy w ustawie konstytucyjnej z 17 X 1992 r., „Państwo i Prawo” 1993, z. 3.
• Skrzydło W., Kompetencje Rady Ministrów w dziedzinie stanowienia prawa w świetle Małej Konstytucji z 1992 r., „Rzeszowskie Zeszyty Naukowe Prawo – Ekonomia”
• 1994, t. XV.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
• Skrzydło W., Prawo konstytucyjne w latach 1952–1980, [w:] Prawo konstytucyjne, red. W. Skrzydło, Lublin 1996.
• Skrzydło W., Ustawodawstwo delegowane w polskim prawie konstytucyjnym, [w:] Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. L. Garlicki, A. Szmyt, Warszawa 2003.
• Skrzydło W., Władza wykonawcza w Małej Konstytucji z roku 1992, Annales UMCS, Sectio G, vol. XL, Lublin 1993.
• Sokolewicz W., O potrzebie reformy Senatu, „Państwo i Prawo” 2001, z. 11.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2014.02.15