Iskry, które spowodowały pożar. Trzy wydarzenia, które zapoczątkowały Ruch na Rzecz Praw Obywatelskich w Stanach Zjednoczonych

• Authors: Julian Jeliński

Title variants

EN

Sparks that caused the fire. Three events which initiated the Civil Rights Movement in the United States

Abstracts

PL

W moim artykule przybliżyłem genezę największego sprzeciwu Afroamerykanów wobec rasowej segregacji i prawnej dyskryminacji w Stanach Zjednoczonych, którego esencję stanowił Ruch na Rzecz Praw Obywatelskich zapoczątkowany w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. Skoncentrowałem się na trzech wydarzeniach, które stały się symbolicznymi wyznacznikami początku Rewolucji Czarnych, jak określa się wydarzenia lat 1954 – 1968. Poruszone zostały kwestie przyczyn i uwarunkowań wybuchu tego masowego ruchu walki Afroamerykanów z dyskryminacją i znaczenia tych wydarzeń dla Afroamerykanów i społeczeństwa amerykańskiego. Trzy tytułowe „iskry”, których analizy się podjąłem, dotyczą różnych aspektów życia i pozornie wydają się nie być ze sobą związane. Cóż może mieć ze sobą wspólnego morderstwo młodego, czarnoskórego chłopca, decyzja Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych oraz bojkot publicznych środków transportu? W artykule starałem się wykazać, że poszukując genezy wybuchu Rewolucji Czarnych niechybnie natrafiamy na te trzy wydarzenia i trudno jest przeoczyć ich ogromne znaczenie dla Ruchu na Rzecz Praw Obywatelskich.

EN

In the paper I examine the genesis of the largest opposition of Afro-Americans against the racial segregation and legal discrimination in the United States, whose essence is the Civil Rights Movement initiated in the mid 1950s. I focused on the three events, which have become the symbolic determinants of the beginning of the Black Revolution, as the events of the 1954-1968 are called. The questions of causes and determinants of the rising of this mass movement of Afro-Americans’ struggle against discrimination as well as the meaning of those events for the Afro-Americans and the American society have been touched. The three eponymous “sparks”, which I further analyze, refer to the various aspects of life and seemingly are not connected to each other. What may the murder of a young black boy, the verdict of the Supreme Court of the United States and the boycott of the public transport have in common? In the paper I attempt to prove, that when searching for the genesis of the breakout of the Black Revolution, one will inevitably come across those three events and it is difficult to overlook their great importance in regard to the Civil Rights Movement.

Keywords

PL

Afroamerykanie; Ruch na Rzecz Praw Obywatelskich; równouprawnienie; rasizm; Trzecia Rewolucja Amerykańska; walka z dyskryminacją rasową

EN

Afro-Americans; Civil Rights Movement; equal rights; racism; Third American Revolution; struggle against racial discrimination

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2011
• Issue: 1

Dates

published

2011

Contributors

author

Julian Jeliński

References

• Bibliografia
• Baldwin J., Na spotkanie człowieka, Warszawa 1971.
• Baldwin J., Następnym razem pożar, Warszawa 1965.
• Brodzki S., Czarny problem w USA, Warszawa 1968.
• Brogan H., Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Wrocław 2004.
• Brown Tindall G., Shi E. D., Historia Stanów Zjednoczonych, Poznań 2002.
• Eyes on the prize, part 11 - we ain’t gonna shuffle no more, reż. Sam Pollard, Sheila Bernard, PBS, USA, 1987.
• Goldston R., The Negro revolution, New York 1969.
• King L. M., Dlaczego nie możemy czekać, Warszawa 1967.
• Lomax L. E., Bunt Murzynów, Warszawa 1966.
• Ludwikowski R. R., Murzyński radykalizm w USA, Warszawa 1976.
• Oates S. B., Let the trumpet sound. The life of Martin Luther King, New York 1985.
• Orton L. D., Dwieście lat USA, Ideały i paradoksy historii amerykańskiej, Warszawa 1984.
• Osiatyński W., Korzenie „Korzeni”. Dzieje Murzynów w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 1981.
• Rokicki J., Kolor, pochodzenie, kultura, Kraków 2002.
• Rusinowa I., Tom czy Sam. Z dziejów Murzynów w Ameryce Północnej, Warszawa 1983.
• Warren R. P., W imieniu Murzynów, Warszawa 1974.
• Netografia
• Cozzens L., African American History, http://www.watson.org/~lisa/blackhistory/contents.html, 20.11.2010.
• Kowalewski Z. M., Rap - między Malcolmem X a subkulturą gangową, e-book, edycja 10.02.2008.
• http://www.pbs.org/wgbh/amex/eyesontheprize/story/index.html, 10.11.2010.

Identifiers

ISSN

2084-1426