Stąpając po niepewnym gruncie. Prekaryjność i bezrobocie w pamiętnikach bezrobotnych Polek i Polaków

• Authors: Posłuszny Łukasz , Karolak Mateusz P. , Kubicki Paweł

Title variants

EN

Walking on Thin Ice. Precarity and Unemployment in the Memoirs of Unemployed Polish Women and Men

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule, wychodząc od pojęcia prekaryjności, opisujemy, jak osoby biorące udział w konkursie na pamiętniki bezrobotnych z 2017 roku starają się ograniczyć konsekwencje braku zatrudnienia i jakie trudności z tym związane napotykają. Odwołujemy się przy tym do czterech głównych mechanizmów ochrony związanych z pracą, instytucją państwa, wspólnotą oraz rodziną. Wnioski wskazują na silne powiązanie czterech wymienionych obszarów przeciwdziałania prekaryzacji osób bezrobotnych. Główną rolę odgrywa rodzina, znacznie mniejszą natomiast instytucja państwa oraz wspólnota. Szczególnie negatywnie oceniane są rynek pracy oraz urzędy. W artykule szczegółowo przyglądamy się wysiłkom bezrobotnych w obszarze poszukiwania i wykonywania prac, które wbrew przypuszczeniom podtrzymują, a niekiedy nawet pogłębiają ich prekaryjność. Analizujemy również dwa instrumenty w postaci staży oraz świadczenia pieniężnego na dzieci tzw. 500+. O ile staże nie spełniają swojej funkcji i służą raczej przedłużaniu sytuacji niepewności, o tyle świadczenie 500+, zarządzane w większości przez kobiety, ma raczej pozytywny efekt.

EN

Starting from the notion of precarity, we describe how authors of memoirs of the unemployed try to limit the consequences of unemployment and what difficulties they encounter. We refer to four main areas of protection:work, state institution, community and family. The conclusions point to a strong link between them. The key role is played by the family, while the state institution and the community play less significant role. The labour market and offices are particularly negatively evaluated. In the article we look in detail at the efforts of the unemployed in the area of searching for and performing jobs, which sometimes even deepen their precarity. We are also analysing internships and cash benefits for children, the so-called 500+. While internships do not fulfill their function and rather serve to prolong the situation of uncertainty, the 500+ benefit, managed mostly by women, has a rather positive effect.

Keywords

PL

płeć; bezrobocie; pamiętniki bezrobotnych; prekaryjność; 500+

EN

gender; unemployment; precarity; memoirs of the unemployed; 500+

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2020
• Issue: 1(236)
• Pages: 223-256

Contributors

author

Posłuszny Łukasz

• Uniwersytet Wrocławski

author

Karolak Mateusz P.

• Uniwersytet Wrocławski

author

Kubicki Paweł

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

References

• Bauman, Zygmunt. 2006. Płynna nowoczesność. Przekład T. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Beck, Ulrich. 2002. Społeczeństwo ryzyka. Przekład S. Cieśla. Warszawa: Wydawnicwo Naukowe Scholar.
• Budzyński, Andrzej, red. 2003. Pamiętniki bezrobotnych. Materiały konkursowe. Prace nagrodzone. T. 1. Warszawa: SGH Oficyna Wydawnicza.
• Burski, Jacek. 2020. Prekaryjność jako potencjał trajektoryjny. W: A. Mrozowicki, J. Czarzasty, red. Oswajanie niepewności. Studia społeczno-ekonomiczne nad młodymi pracownikami sprekaryzowanymi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 166–182.
• Butler, Judith. 2004. Precarious life. The Power of mourning and violence. London, New York: Verso.
• Butler, Judith. 2009. Frames of war: when is life grievable? London: Verso.
• Castel, Robert. 2003. From manual workers to wage laborers. Transformation of the social question. New Brunswick and London: Transaction Publishers.
• Desperak, Izabela, Magda Rek-Woźniak. 2009. Feminizacja biedy w Polsce. W: Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 1989–2009. Warszawa: Fundacja Feminoteka, 63–72.
• Fuszara, Małgorzata. 2008. Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce. Warszawa: Trio.
• Giddens, Anthony. 2010. Nowoczesność i tożsamość: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przekład A. Szulżycka. Warszawa: WN PWN.
• Janocha, Witold, Anna Olesińska. 2019. Feminizacja ubóstwa i strategie radzenia sobie z biedą na przykładzie mieszkanek Lublina. Roczniki Teologiczne 66, 1: 47–62.
• Karolak, Mateusz. 2020. Społeczno-ekonomiczne konteksty prekaryzacji pracy młodych w Polsce. W: A. Mrozowicki, J. Czarzasty, red. Oswajanie niepewności. Studia społeczno-ekonomiczne nad młodymi pracownikami sprekaryzowanymi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 49–72.
• Kiersztyn, Anna. 2017. Niepewne uczestnictwo – młodzi na polskim rynku pracy w latach 2008–2013. W: A. Kiersztyn, D. Życzyńska-Ciołek, K. Słomczyński, red. Rozwarstwienie społeczne: zasoby, szanse i bariery. Polskie badanie Panelowe POLPAN 1998–2013. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 107–136.
• Kozek, Wiesława. 2013. Rynek pracy. Perspektywa instytucjonalna. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kozek, Wiesława, Julia Kubisa, Marianna Zieleńska. 2017. Utrzymać się na powierzchni. O walce z biedą w pięciu krajach europejskich w perspektywie indywidualnego sprawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kulik, Liat. 2000. Jobless men and women: A comparative analysis of job search intensity, attitudes toward unemployment, and related responses. Journal of Occupational and Organizational Psychology 73, 4: 487–500. DOI: 10.1348/096317900167173.
• Leana, Carrie R., Daniel C. Feldman. 1991. Gender differences in responses to unemployment. Journal of Vocational Behavior 38, 1: 65–77. DOI: 10.1016/0001-8791(91)90018-H.
• Lorey, Isabell. 2015. State of insecurity: government of the precarious. London: Verso.
• Magda, Iga, Aneta Kiełczewska, Nicola Brandt. 2018. The “Family 500+” child allowance and female labour supply in Poland. Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych. http://ibs.org.pl/news/ile-kobiet-odeszlo-z-rynku-pracy-naskutekswiadczenia-500. Dostęp 18.09.2019.
• Majewska, Ewa. 2015. Prekariat i dziewczyna. Fetyszyzm towarowy i emancypacja dziś. Praktyka Teoretyczna 15, 1: 218–241.
• Marshall, Gordon. 1984. On the Sociology of Women’s Unemployment, Its Neglect and Significance. The Sociological Review 32, 2: 234–59. DOI: 10.1111/j.1467-954X.1984.tb00813.x.
• Minkler, Meredith i Robyn Stone. 1985. The Feminization of Poverty and Older Women. The Gerontologist 25, 4: 351–357.
• Mrozowicki, Adam, Mateusz Karolak, Jan Czarzasty, Juliusz Gardawski, Aleksandra Drabina-Różewicz, Agata Krasowska, Magdalena Andrejczuk. 2020. Prekaryzacja pracy a świadomość społeczna i strategie życiowe ludzi młodych: ramy teoretyczne. W: A. Mrozowicki, J. Czarzasty, red. Oswajanie niepewności. Studia społeczno-ekonomiczne nad młodymi pracownikami sprekaryzowanymi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 17–48.
• Mrozowicki, Adam, Vera Trappmann, Alexandra Seehaus, Mateusz Karolak, Agata Krasowska, Jule-Marie Lorenzen. 2020. Typologia strategii życiowych pracowników sprekaryzowanych. W: A. Mrozowicki, J. Czarzasty, red. Oswajanie niepewności. Studia społeczno-ekonomiczne nad młodymi pracownikami sprekaryzowanymi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 349–368.
• Mrozowicki, Adam, Małgorzata Maciejewska. 2016. Segmentacja rynku pracy, prekaryjne zatrudnienie a strategie związków zawodowych na poziomie branżowym: przypadek Polski. Prakseologia 158, 1: 361–391.
• Piore, Michael J., Peter Doeringer. 1971. Internal Labor Markets and Manpower Adjustment. New York: D.C. Heath and Company.
• Polkowska, Dominika. 2016. Feminizacja prekariatu: Polska na tle innych krajów Europy. Annales, Etyka w Życiu Gospodarczym 2, 19: 31–49.
• Polanyi, Karl. 2010. Wielka transformacja. Przekład M. Zawadzka. Warszawa: WN PWN.
• Posłuszny, Łukasz, Paweł Kubicki. 2019a. Pamiętniki bezrobotnych w zbiorach Instytutu Gospodarstwa Społecznego: Historia, charakterystyka i potencjał badawczy. Kultura i Społeczeństwo 1: 95–104.
• Posłuszny, Łukasz, Paweł Kubicki. 2019b. Trajektoria bezrobocia: rozważania teoretyczne na podstawie prac z konkursów pamiętnikarskich. Studia Socjologiczne 4: 211–244.
• Rao, Aliya Hamid. 2017. Stand by your man: Wives’ emotion work during men’s unemployment. Journal of Marriage and the Family 79: 636–656. DOI: 10.1111/jomf.12385.
• Ratajczak, Mikołaj. 2011. Poza paradygmat immunizacji: biopolityka w projekcie filozoficznym Roberta Esposita. Praktyka Teoretyczna 3, 3: 173–186.
• Rodgers, Gerry. 1989. Precarious jobs in Western Europe. The state of the debate. W: G. Rodgers, Rodgers J., red. Precarious Jobs in Labour Market Regulation. The Growth of Atypical Employment in Western Europe. Geneva: ILO, 1–16.
• Ruzik-Sierdzińska, Anna. 2018. Krótkookresowe skutki programu Rodzina 500+. Studia z Polityki Publicznej 17, 1: 63–76.
• Scherer, Stefani. 2004. Stepping stones or traps? The consequences of labour market entry positions on future careers in West Germany, Great Britain and Italy. Work, Employment and Society, 18, 2: 369–412. DOI: 10.1177/09500172004042774.
• Sennett, Richard. 2010. Etyka dobrej roboty. Przekład J. Dzierzgowski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
• Standing, Guy. 2014. Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa. Przekład K. Czarnecki, P. Kaczmarski, M. Karolak. Warszawa: WN PWN.
• Standing, Guy. 2009. Work after globalization: building occupational citizenship. Cheltenham: Edward Elgar.
• Stone, Robyn I. 2018. The Feminization of Poverty Among the Elderly. W: M. Pearsall, ed. The Other Within Us. Feminist Explorations Of Women And Aging. New York: Routledge, 43–55.
• Szarfenberg, Ryszard. 2017. Wpływ świadczenia wychowawczego (500+) na ubóstwo na podstawie mikrosymulacji. Polityka Społeczna 44, 4: 1–6.
• Tarkowska, Elżbieta. 2016. Kultura i niepewność. Kultura i Społeczeństwo 4: 43–53.
• Urbański, Jarosław. 2014. Prekariat i nowa walka klas. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Tomescu-Dubrow, Irina, Joshua Kjerulf Dubrow, Anna Kiersztyn, Katarzyna Andrejuk, Marta Kołczyńska, Kazimierz M. Słomczyński. 2019. The subjective experience of joblessness in Poland. Cham: Springer.
• Vosko, Leah. 2010. Managing the margins: Gender, citizenship and the international regulation of precarious employment. New York: Oxford University Press.
• Warzywoda-Kruszyńska, Wielisława, Jolanta Grotowska-Leder. 2006. Nieformalne sieci wsparcia ludności żyjącej w biedzie (na wsi i w małym mieście). Polityka Społeczna 11–12: 45–48.
• Zawadzka, Anna. 2007. The unemployed in the inter-war period and at the end of the 20th century: problems, attitudes, narratives: analysis of the memoirs of the unemployed. Polish Sociological Review 157, 1: 27–43.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2020.132457