Otbiranie moloka u korov (k issledovaniju odnogo mifologičeskogo motiva)

• Authors: Archipenko Natal’ja

Title variants

EN

TAKING AWAY THE MILK FROM COWS. INQUIRY INTO A MYTHOLOGICAL MOTIF

• Languages of publication: RU

Abstracts

PL

System mitologiczny określonej społeczności możemy opisywać według postaci i według motywów. Autorka proponuje połączyć oba sposoby. Poddaje przykładowej analizie motyw „odbierania mleka krowom” znany w folklorze Kozaków dońskich (w tzw. byliczkach i wierzeniach) oraz w całej Słowiańszczyźnie i pokazuje, że pod różnicami kryją się istotne zbieżności. Zbieżności dotyczą motywu i jego funkcji, zaś różnice – postaci. W folklorze dońskich Kozaków istotami, które odbierają mleko krowom są: czarownice, wąż domowy i sum; w folklorze wierzeniowym innych Słowian – czarownica i wąż. Jednak, jak stwierdza autorka, chociaż w dońskiej tradycji występują trzy postacie, genetycznie mamy do czynienia z dwiema – z czarownicą i wężem. Obraz suma w dońskich byliczkach mógł powstać przez rozdzielenie słowiańskich złożonych wyobrażeń o wężu, które to wyobrażenia łączą w sobie charakterystyki węża-zmieja i suma (ryby). Mówiąc dokładniej – jedna z funkcji przypisywanych gdzie indziej wężowi, została wydzielona i przypisana sumowi.

EN

If any mythological system may be described through its characters or its motifs, the present articles attempts to combine both approaches. An analysis is performed on the motif of ”taking away the milk from cows”, known, on the one hand, among the Cossacks of the Don river (in their beliefs and short tales called bylichki), as well as, on the other, in the whole Slavonic region. Both similarities and differences are discerned, the former in the realm of the motif itself and its function, the latter in the realm of the participating characters. In the folklore of the Cossacks, the milk is taken away by a witch, a snake (a viper) and a catfish, in the beliefs of other Slavs by a witch and a snake. However, although in the Cossack tradition there are three figures, genetically there are two: a witch and a snake. The figure of a catfish might have originated through a split in the Slavonic complex image of a snake, which in fact combines the characteristics of a snake and a catfish (or simply a fish). More precisely, one of the functions attributed to a snake has been made autonomous and attributed to a catfish.

Keywords

EN

mythological system; the folklore of the Cossacks of the Don river; short tales bylichki; the theme of milk taken away from cows; witches; snake; the image of a catfish

PL

system mitologiczny; folklor Kozaków dońskich; byliczki; motyw „odbierania mleka krowom”; czarownice; wąż; obraz suma

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2000
• Volume: 12
• Pages: 167–179

Contributors

author

Archipenko Natal’ja