Dlaczego Otwock rymuje się z sosną? Przestrzeń, czas i pamięć w Piotra Sommera wierszach dla dzieci

• Authors: Nolbert Kamil
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza wierszy dla dzieci Piotra Sommera. Wychodząc z założenia, że nie sposób wytyczyć mocnej granicy między twórczością Sommera skierowaną do dzieci a jego właściwą, bezprzymiotnikową poezją, staram się dowieść, że u podstaw dzieła autora Przed snem leży etyczna dyrektywa szacunku dla drugiego człowieka. To ona nakazuje o odrębności światów dorosłego i dziecka nie tylko pamiętać, ale przede wszystkim – respektować odmienność punktu widzenia. Poszanowanie indywidualności, dziecięcości młodego czytelnika stanowi fundament dla wspólnoty, w której nie ma miejsca na nachalny dydaktyzm czy poznawcze uproszczenia. Mając świadomość tego, co da się w wierszu powiedzieć i jaka jest jego relacja do świata, poeta przedstawia rzeczywistość (codziennych spotkań i czynności) jako immanentnie niegotową, niestałą czy wreszcie – językowo nieuchwytną. Jeżeli coś pozwala uczynić opowiadane historie zrozumiałymi, emocjonalnie nacechowanymi, wartościowymi w perspektywie bycia razem, są to wspólnie przeżywane i doświadczane – przestrzeń, czas i pamięć. Tytułowe kategorie pełnią w artykule funkcję swoistych punktów orientacyjnych na metaforycznej mapie dostępnego nam świata. W jego centrum znajduje się rodzinne miasto poety, Otwock, względem którego zorientowane są wszystkie pozostałe punkty czy rozmaite ślady czasowe i pamięciowe, pozwalające realizować dążenie do ustanowenia prywatnej, lokalnej wspólnoty.

Keywords

PL

Piotr Sommer; wiersze dla dzieci; figury pamięci; miejsca pamięci; Otwock

• Publisher: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
• Journal: Filoteknos
• Year: 2021
• Issue: 11
• Pages: 206-220

Dates

published

2021-11-30

Contributors

author

Nolbert Kamil

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Czwordon-Lis, P. 2016. „Na nagłej i niespodziewanej sprężynie!”, czyli Makowskie bajki jako pogranicze poezji dziecięcej i poetyckiego mitu dziecka. – Studia Historicolitteraria, XVI.
• Ficowski, J. 2004. Poezja dla dzieci i wierszyki dla naszych milusińskich. – Poezja i Dziecko, 2, 7–9.
• Kielar-Turska, M., Przetacznik-Gierowska, M. 1992. Z zagadnień recepcji poezji lirycznej przez dzieci sześcioletnie. – Kielar-Turska, M. (red.), Przetacznik-Gierowska, M. (red.). Dziecko jako odbiorca literatury. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kuczyńska-Koschany, K. 2016. Piotr Sommer – przenosiciel malin? – Skąd się bierze lekcja polskiego? Scenariusze, pomysły, konteksty. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kuczyńska-Koschany, K. 2018. Piotr Sommer [hasło osobowe]. – Polska Poezja Współczesna. Przewodnik encyklopedyczny. – http://przewodnikpoetycki.amu.edu.pl/encyklopedia/piotr-sommer (10.09.2018).
• Leszczyński, G., (red.), Tylicka, B. (red.). 2002. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Wrocław: Ossolineum.
• Mizerkiewicz, T. 2001. „Co ja mówię?”. O korekcji i współczesnym przeżyciu metanoicznym. – Teksty Drugie, 6, 143–150.
• Nora, P. 2001. Czas pamięci. Przeł. W. Dłuski. – Res Publica Nova, 7, 37–43.
• Orska, J. 2013. Republika poetów. Poetyckość i polityczność w krytycznej praktyce. Kraków: 290–298.
• Orska, J. 2017. „Najciekawsza wydaje mi się właśnie osobność”. (Charles Reznikoff i przekłady Piotra Sommera). – Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 2, 5–32.
• Patten, B. 2009. Słoń i kwiat. Prawie bajki. Przeł. P. Sommer. Wrocław: Biuro Literackie.
• Patten, B. 2011. Skaczący Myszka. Przeł. P. Sommer. Wrocław: Biuro Literackie.
• Pytlewska, A. 2010. Sommer dziecko, Sommer dzieciom. – Śliwiński, P. (red.), Wyrazy życia. Szkice o poezji Piotra Sommera. Poznań: WBPiCAK.
• Rybicka, E. 2008. Miejsce, pamięć, literatura (w perspektywie geopoetyki). – Teksty Drugie, 1–2, 19–32.
• Saryusz-Wolska, M (red.). 2009. Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Kraków: Universitas.
• Sommer, P. 1981. Przed snem. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Sommer, P. 1983. Kolejny świat. Warszawa: Czytelnik.
• Sommer, P. 1995. Smak detalu i inne ogólniki. Lublin: Stowarzyszenie Literackie Kresy.
• Sommer, P. 2008. Przed snem. Wrocław: Biuro Literackie.
• Sommer, P. 2013. Po ciemku też (wiersze z książek). Poznań: WBPiCAK.
• Sommer, P. 2016. Z budynku dworca. – Kwartalnik Artystyczny, 4, 71–80.
• Szpociński, A. 2008. Miejsca pamięci (lieux de mémoire). – Teksty Drugie, 4, 11–20.
• Tabaszewska, J. 2016. Polityki pamięci. Współczesna poezja polska wobec tradycji i pamięci. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
• Wat, A. Poezje zebrane. Oprac. A. Micińska, J. Zieliński. Kraków: Znak.
• Zabawa, K. 2016. Współczesna literatura dziecięca – propozycje. – Polonistyka. Innowacje, 3.
• Zadura, B. 2005. Wiersze zebrane, t. 1. Wrocław: Biuro Literackie.
• Ziomek, J. 1990. Retoryka opisowa. Wrocław: Ossolineum.

Identifiers

DOI

10.23817/filotek.11-15