Zagadnienie ugrofińskiego substratu w językach bałtyckich

• Authors: Witczak Krzysztof Tomasz

Title variants

EN

The problem of Ugro-Finnic substratum in the Baltic languages

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem tego artykułu jest przegląd 10 argumentów, przytoczonych przez Witolda Mańczaka, które mają świadczyć o obecności substratu ugrofińskiego w językach bałtyckich, a także prezentacja uwag krytycznych zgłoszonych przez Jana Henrika Holsta. Autor omawia szczegółowo wszystkie problematyczne kwestie i wyraża własne stanowisko w powyższej dyskusji.

EN

The aim of the paper is to review Witold Mańczak’s ten arguments supporting the hypothesis on the existence of a Finno-Ugric substratum in Baltic languages, as well as to discuss Jan Henrik Holst’s critical remarks on the matter. The present author discusses all the problematic issues and presents his own position.

Keywords

PL

języki bałtyckie; kontakty językowe; substrat; wpływ ugrofiński

EN

Baltic languages; language contacts; substratum; Finno-Ugric influence

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2019
• Volume: 75
• Pages: 195-210

Contributors

author

Witczak Krzysztof Tomasz

• Uniwersytet Łódzki

References

• Aikhenvald Alexandra Y. (2004): Evidentiality. – Oxford: Oxford University Press.
• Ambrazas Vytautas (1997): Lithuanian Grammar. – Vilnius: Baltos Lankos.
• Baker Robin (1985): The Development of the Komi Case System: A Dialectological Investigation. – Helsinki: Suomalais-ugrilainen Seura.
• Bańkowski Andrzej (2000): Etymologiczny słownik języka polskiego. T. I (A–K). – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bednarczuk Leszek (1968): Ze stosunków językowych bałtosłowiańsko-ugrofińskich. – Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowej Oddziału PAN w Krakowie XII, 481–483.
• Bednarczuk Leszek (1976): Zapożyczenia ugrofińskie w językach bałtosłowiańskich. – Acta Baltico-Slavica IX, 39–64.
• Bednarczuk Leszek (1992): Konwergencje między językami bałtosłowiańskimi a ugrofińskimi w aspekcie strukturalnym i arealnym. – [w:] Wojciech Smoczyński, Axel Holvoet (red.): Colloquium Pruthenicum Primum. Papers from the First International Conference on Old Prussian held in Warsaw, September 30th – October 1st, 1991. – Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 99–119.
• Bednarczuk Leszek (2007): Związki i paralele fonetyczne języków słowiańskich. – Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Blažek Václav (1999): Numerals. Comparative-Etymological Analyses of Numeral Systems and their Implications. – Brno: Masarykova Univerzita v Brně.
• Buncler Anna (2012): Rozwój systemu przypadkowego w języku fińskim. – Acta Philologica XII, 41–45.
• Dahl Östen (2008): Kuinka eksoottinen kieli suomi on? – Virittäjä CXII, 4, 545–559.
• Derksen Rick (2015): Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon. – Leiden–Boston: Brill.
• Endzelin Janis (1923): Lettische Grammatik. – Heidelberg: Carl Winter.
• de Haan Ferdinand (2005): Coding of Evidentiality. – [w:] Martin Haspelmath et alii (red.): The World Atlas of Language Structures. – Oxford: Oxford University Press, 318–319.
• Haarman Harald (1970): Die indirekte Erlebnisform als grammatische Kategorie. Eine eurasische Isoglosse. – Wiesbaden: O. Harrassowitz.
• Hakulinen Lauri (1962): Eräistä meripihkan nimityksistä. – Virittäjä LXVI, 3, 249–255.
• Hausenberg Anu-Reet (1998): Komi. – [w:] Daniel Abandolo (red.): The Uralic Languages. – London– –New York: Routledge, 305–326.
• Holst Jan Henrik (2015): On the Theory of a Uralic Substratum in Baltic. – [w:] Santeri Junttila (red.): Contacts between the Baltic and Finnic Languages. – Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura, 151–173.
• Honti László (1993): Die Grundzahlwörter der uralischen Sprachen. – Budapest: Akadémiai Kiadó.
• Illich-Svitych Vladislav M. (1979): Nominal Accentuation in Baltic and Slavic. – Cambridge (MA) – London: The MIT Press.
• Kehayov Petar, Siegl Florian (2007): The Evidential Past Participle in Estonian Reconsidered. – Études finno-ougriennes XXXVIII, 75–117.
• Kiparsky Valentin (1968): Slavische und baltische b/p-Fälle. – Scando-Slavica XIV, 1, 73–97.
• Leinonen Marja (2000): Evidentiality in Komi Zyryan. – [w:] Lars Johanson, Bo Utas (red.): Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. – Berlin–New York: Mouton de Gruyter, 419–440.
• Leisiö Larisa (2016): Evidentiality im Samoyed. Functional and Grammatical Aspects. – [w:] Sixth International Conference on Samoyedology in memory of Ariadna Kuznetsova (1932-2015). Abstracts, 43–44.
• Mańczak Witold (1990): La communauté balto-slave a-t-elle existé? – Baltistica XXVI, 1, 29–38.
• Mańczak Witold (1993): Krytyka etnogenetycznej koncepcji Ľudovíta Nováka. – [w:] Wojciech Ryszard Rzepka et alii (red.): Z polskich studiów slawistycznych. Seria 8: Językoznawstwo: Prace na XI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Bratyslawie 1993. – Warszawa: Energeia, 147––152.
• Mańczak Witold (2008): Linguistique générale et linguistique indo-européenne. – Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Meillet Antoine (1925): La méthode comparative en linguistique historique. – Oslo: H. Aschehoug & Co.
• Metslang Heele, Muižniece Liena, Pajusalu Karl (1999): Past participle finitization in Estonian and Latvian. – [w:] Mati Erelt (red.): Estonian: typological studies III. – Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus, 128–157.
• Otrębski Jan (1956): Gramatyka języka litewskiego. T. III: Nauka o formach. – Warszawa: PWN.
• Palmaitis Mykolas L. (1989): Borrusica 2: astits, billāts – das preussische Modus relativus. – Baltistica XXV, 2, 128–132.
• Perrot Jean (1996): Un médiatif ouralien: L’auditif en samoyède nenets. – [w:] Zlatka Guentchéva (red.), L’énonciation médiatisée. – Paris–Louvain: Peeters, 157–168.
• Pisani Vittore (1959): Zu einer baltisch-estfinnischen Partizipialkonstruktion. – [w:] Ēvalds Sokols et alii (red.), Rakstu krājums. Veltījums akadēmiķim profesoram Dr. Jānim Endzelīnam viņa 85 dzīves un 65 darba gadu atcerei. – Riga: Rīgā Akad. Zinā tnu, 215–217.
• Rédei Károly (1986): Uralisches etymologisches Wörterbuch. – Budapest: Akadémiai Kiadó.
• Roszko Danuta (2015): Zagadnienia kwantyfikacyjne i modalne w litewskiej gwarze puńskiej (na
• tle literackich języków polskiego i litewskiego). – Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydaw-niczy.
• Roszko Roman (1993): Wykładniki modalności imperceptywnej w języku polskim i litewskim. – Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Schmalstieg William R. (1992): A Few Comments on the Old Prussian Preterit Tense. – [w:] Wojciech Smoczyński, Axel Holvoet (red.): Colloquium Pruthenicum Primum. Papers from the First International Conference on Old Prussian held in Warsaw, September 30th – October 1st, 1991. – Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 39–45.
• Smoczyński Wojciech (1975): Przypadki lokalne języków bałtyckich. – Sprawozdania Oddziału Krakowskiego PAN za rok 1974 XVIII, 18, 36–38.
• Smoczyński Wojciech (1986): Języki bałtyckie. – [w:] Leszek Bednarczuk (red.), Języki indoeuropejskie. T. II. – Warszawa: PWN, 817–905.
• Smoczyński Wojciech (2001): Język litewski w perspektywie porównawczej. – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Smoczyński Wojciech (2007): Słownik etymologiczny języka litewskiego. – Wilno: Uniwersytet Wileński, Wydział Filologiczny.
• Stang Christian Schweigaard (1966): Vergleichende Grammatik der baltischen Sprachen. – Oslo–Bergen–Tromsö: Universitetsforlaget.
• Thomason Sarah Grey, Kaufman Terrence (1988): Language Contact, Creolization and Genetic Linguistics. – Berkeley: University of California Press.
• Thomsen Vilhelm (1890): Beröringer mellem de finske og de baltiske (litauisk-lettiske) sprog: en sproghistorisk undersøgelse. – København: Dreyer.
• Usenkova Eleonora (2015): Evidentiality in the Samoyedic languages: A Study in the Auditive Forms. – Acta Linguistica Hungarica LXII, 2, 171–217.
• Witczak Krzysztof Tomasz (2008): Old Lithuanian Local Cases and the Etruscan Locative Constructions: A Typological Comparison. – Lingua Posnaniensis L, 197–207.
• Witczak Krzysztof Tomasz (2019): Hipoteza Witolda Mańczaka o ugrofińskim substracie w językach bałtyckich. – LingVaria XIV, 2 (28), 43–55.
• Zinkevičius Zigmas (1984): Lietuvių kalbos istorija. T. I. – Vilnius: „Mokslas”.
• Косеска-Тошева Виолетта (1976): Является ли имперцептивная модальность турцизмом в болгарском языке? – Rocznik Slawistyczny XXXVIII, 1, 13–17 [Koseska-Toševa Violetta (1976): Âvlâetsâ li imperceptivnaâ modalˊnostˊ turcizmov v bulgarskom âzyke? – Rocznik Slawistyczny XXXVIII.1, 13–17].
• Топоров Владимир Н., Трубачев Олег Н. (1962): Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. – Москва: Издательство АН СССР [Toporov Vladimir N., Trubačev Oleg N. (1962): Lingvističeskij analiz gidronimov Verhnego Podneprovˊâ. – Moskva: Izdatelˊstvo AN SSSR