„Edeljude” i cudowne ocalenie — przypadek bliskiej relacji Adolfa Hitlera z żydowskim lekarzem Eduardem Blochem (1872-1945)

• Authors: Paszyński Wojciech

Title variants

EN

"Edeljude" and the miraculous salvation — the case of a close relationship between Adolf Hitler and the Jewish doctor Eduard Bloch (1872–1945)

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Jakie relacje łączyły doktora Eduarda Blocha z twórcą efemerycznego „aryjskiego” imperium? W jaki sposób ten skromny prowincjonalny lekarz zdobył uznanie, a nawet wdzięczność Hitlera? Czy źródeł antysemityzmu „wodza” Niemiec należy szukać w tragicznych okolicznościach związanych z tą znajomością? Doktor Eduard Bloch leczył matkę Hitlera, z oddaniem opiekując się chorą aż do ostatnich chwil jej życia. Przyszły Führer nigdy nie zapomni poświęcenia żydowskiego lekarza, i po dojściu do władzy otoczy Blocha oraz całą jego rodzinę opieką. Pozwala to odrzucić dawną ryzykowną tezę o doktorze Blochu jako podświadomym katalizatorze antysemityzmu Hitlera. Korzeni uprzedzeń etnicznych dyktatora należy szukać raczej w klimacie epoki – literaturze „naukowej”, publicystyce – od poważnych opracowań o ambicjach naukowych po pisma ulotne. Wreszcie, nie można wykluczyć tu wątków biograficznych, osobistych urazów. Nie ma tutaj prostej i jednoznacznej odpowiedzi.

EN

What kind of relationships had Dr. Eduard Bloch, with the creator of the ephemeral ‘Aryan’ empire? How did this humble provincial doctor get Hitler’s recognition and even gratitude? Should we sought the sources of antisemitism of the German leader in the tragic circumstances of this relationship? Dr. Eduard Bloch treated Hitler’s mother, caring her to the very end. The future Führer never forgot the sacrifice of the Jewish doctor, and after coming to power surrounded him and his whole family with care and protection. This refutes the old risky thesis about Bloch as a subconscious catalyst of Hitler’s antisemitism. The roots of Hitler’s antisemitism should rather be sought in the atmosphere of the era — ‘scientific’ literature, journalism — from studies with scientific ambitions to leaflets. Finally, biographical threads and personal resentment cannot be ruled out here. There is no simple and straightforward answer.

Keywords

PL

Adolf Hitler; Austria; antysemityzm; lekarz; Żydzi; historia medycyny

EN

anti-semitism; Eduard Bloch; Holocaust; physician; Jews; medical history

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2021
• Volume: 19
• Pages: 89-98

Dates

published

2011

Contributors

author

Paszyński Wojciech

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

References

• Binion R., Hitler Among the Germans, Nowy Jork 1976.
• Bloch E., My Patient Hitler, cz. I, „Collier’s Illustrated Weekly” 15.03.1941.
• Bloch E., My Patient Hitler, cz. II, „Collier’s Illustrated Weekly” 22.03.1941.
• Bullock A., Hitler. Studium tyranii, tłum. T. Evert, Warszawa 1969.
• Cowley J., The search for Dr. Bloch, „Collier’s Illustrated Weekly”, 1.10.2002.
• Frank H., Im Angesicht des Galgens. Deutung Hitlers und seiner Zeit aufgrund eigener Erlebnisse und Erkenntnisse, Monachium-Gräfelfing 1953.
• Gold H., Geschichte der Juden in Österreich. Ein Gedenkbuch, Tel Aviv 1971.
• Hamann B., Hitlers Edeljude. Das Leben des Armenarztes Eduard Bloch, München 2008
• Hamann B., Hitlers Wien. Lehrjahre eines Diktators, Monachium — Zurych 1996.
• Hamann B., Szlachetny Żyd Hitlera. Życie lekarza biedoty Edwarda Blocha, tłum. Ewa Kowynia, Kraków 2013.
• Hitler A., Mein Kampf. Eine kritische Edition, Institut für Zeitgeschichte, Monachium — Berlin 2016.
• Jetzinger F., Hitlers Jugend. Phantasien, Lügen und die Wahrheit, Wiedeń 1956.
• Kafka J. S., Zwischenwelten, [w:] Psychoanalyse in Selbstdarstellungen, t. III, red. L. Hermanns, Tybinga 1995.
• Kershaw I., Hitler 1889-1936: Hubris, Londyn 1998.
• Kren T., Listy od czytelników, „Der Spiegel” 13.2.1978.
• Kubizek A., Adolf Hitler, Mein Jugendfreund, Graz 1952.
• Langer W. C., The Mind of Adolf Hitler, New York 1972.
• Lehrer S., Wannsee House and the Holocaust, Jefferson 2000.
• Longerich P., Hitler. Biografia, tłum. M. Antkowiak, Warszawa 2017.
• Macht C., Spowiedź Hitlera, Warszawa 2016.
• Northey A., Kafka’s Relatives: Their Lives and His Writing, Yale University Press 1991.
• Rigg B. M., Żydowscy żołnierze Hitlera: nieznana historia nazistowskich ustaw rasowych i mężczyzn pocho-dzenia żydowskiego w armii niemieckiej, tłum. J. Adamko, Warszawa 2009.
• Vermeeren M., De jeugd van Adolf Hitler, 1889–1907: en zijn familie en voorouders, Soesterberg 2007.
• Wagner V., Jüdisches Leben in Linz. 1849–1943. Institutionen, Familien, Linz 2008.

Identifiers

DOI

10.36121.RRH.PASZYNSKI.19.2021