„Migrująca lokalność”. Niematerialne dziedzictwo kulturowe wobec kulturowej zmiany. Etnologiczne pytania o materię badawczą

• Authors: Berendt Elżbieta

Title variants

EN

“Migratory localness” and intangible cultural heritage. Ethnological questions concerning the research matter

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The ratification by Poland in 2011 of the 2003 UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage means that the Polish state undertakes to carry out actions which will help implement the recommendations in the Convention and lead to the establishment of inventories of phenomena in need of special protection, dissemination and appreciation. The idea of the Convention is to make the relevant communities sensitive to the value of their own culture, its uniqueness. But its message also clearly entails the thought of possible loss of precious, perhaps the most precious values of tradition and of the implications of such situations; including the disturbances of the cultural identity. Torn for a variety of causes out of their familiar physical and mental territory, especially due to wars and resulting cultural violence, migrant communities live with this consciousness. Their experiences are a model example of a social and cultural system thrown off relative balance developed through years of rootedness. How do they find their place in a new reality and to what extent does their intangible heritage contribute to those processes or, to the opposite, to what extent does it hamper them? May the recommendations of the Convention become an insurance policy also for them, a guarantee which would ensure the possibility to maintain specific aspects of self-consciousness, cultural continuity, or will the recommendations remain dead letter for them due to changes imposed by the constant confrontation with other cultural patterns. What are the chances that those “managers” of the Convention implementation process in the Polish reality will notice and appreciate the specific nature of cultural processes which take place in the territories incorporated into Poland after World War II? The unique but undergoing continuous processing heritage of displaced Polish communities but also of other ethnic and national groups, returnees and political refugees? Will they not reject as objectionable the phenomena of continuation in a variety of forms by those communities of the heritage of other communities which under the pressure of history left their territories? Even if they do not receive an unequivocal answer at first, such questions should be posed because they absorb numerous local communities as well as observers and researchers who study their tradition.

Keywords

PL

lokalność; kulturowa zmiana; dziedzictwo niematerialne

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2014
• Issue: 1
• Pages: 19-30

Dates

published

2014

Contributors

author

Berendt Elżbieta

• etnografka, Muzeum Etnograficzne, Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu

References

• Bereś S., Pamięć ocalonych, [w:] Kresowe dziedzictwo. Studia nad językiem, historią, kulturą, Burzyńska-Kamieniecka A., Misiak M., Kamieniecki J. (red.), Wrocław 2012, s. 277-292.
• Beňušcowá Z., Komparacja wybranych elementów w obrzędach dorocznych i świętach politycznych na Słowacji przed rokiem 1989 i po nim, [w:] Hajduk-Nijakowska J. (red.), Praktykowanie tradycji w społeczeństwach posttradycyjnych, PTL, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego, Archiwum Etnograficzne PTL, 2013, praca w przygotowaniu.
• Bernat S., Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych, [w:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe, Braun K. (red.), Warszawa-Węgorzewo 2013, s. 123-131.
• Bukara-Rylska I., Burszta W., W Polsce lokalnej. Między uczestnictwem w kulturze a praktykami kulturowymi, [w:] Bukara-Rylska I., Burszta W. (red.), Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, Warszawa 2011.
• Bukowski A., Lubaś M., Nowak J., Wprowadzenie, [w:] Społeczne tworzenie miejsc. Globalizacja, etniczność, władza, Bukowski A., Lubaś M., Nowak J. (red.), Kraków 2010.
• Bybel I., Nieco o łemkowskich zwyczajach, [w:] Mom jo skarb... Dolnośląskie świętowanie. Miejsca, rzeczy, rytuały, Berendt E. (red.), t. 4, Wrocław 2013.
• Gerlich M.A., Dyskurs potoczny jako kategoria dziedzictwa niematerialnego Dolnego Śląska, [w:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe, Braun K. (red.), Warszawa-Węgorzewo 2013, s. 389-408.
• Jodełka H., Międzynarodowa ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations” 2005, nr 3-4, t. 32.
• Karpalski S., Pamięć, przestrzeń, tożsamość. Próba refleksji teoretycznej, [w:] Pamięć, przestrzeń, tożsamość, Karpalski S. (red.), Warszawa 2010.
• Kempny M., Lokalność dziś – co można i co warto badać, [w:] Oblicza lokalności. Tradycja i współczesność, Kurczewska J. (red.), Warszawa 2006.
• Kocój E., Rumuński rytuał căluşari – między zapomnieniem sensu i przetrwaniem struktury, [w:] Hajduk-Nijakowska J. (red.), Praktykowanie tradycji w społeczeństwach posttradycyjnych, PTL, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego, Archiwum Etnograficzne PTL, 2013, praca w przygotowaniu.
• Lis A., Lokalność i pogranicze. Refleksje na XXI wiek, [w:] Oblicza lokalności. Ku nowym formom życia lokalnego, Kurczewska J. (red.), Warszawa 2008.
• Malouuf A., Rozregulowany świat, Warszawa 2011.
• Muszkalska B., Głosy z przeszłości. Tradycje muzyczne we wspomnieniach oborniczan, Oborniki Śląskie 2006.
• Nowosielska-Sobel J., „Na barkach nieśli krajobraz” – z problemów oswajania zastanej przez osadników przestrzeni na przykładzie powiatu jeleniogórskiego drugiej połowy lat 40., [w:] Trudne dziedzictwo. Tradycje dawnych i obecnych mieszkańców Dolnego Śląska, Nowosielska-Sobel J. i Strauchold G. (red.), Wrocław 2006.
• Pawłowska J., Wieś Bagno w województwie wrocławskim, Wrocław 1995.
• Przyborowska-Klimczak A., Międzynarodowa ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturalnego, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2005, nr 1, s. 5-21, 6-7.
• Schreiber H., Zalasińska K., Ekspertyza przygotowana na zamówienie Narodowego Instytutu Dziedzictwa (NID) w sprawie Konwencji UNESCO z 2003 roku – wersja końcowa.
• Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Staszczak Z. (red.), Warszawa-Poznań 1987.
• Solewski R., Hermeneutyka dziedzictwa i sztuka polska na przełomie XX i XXI wieku. Wybrane przykłady, http://www.wsp.krakow.pl/insztuki/teksty/rafal_solewski
• Songin-Mokrzan M., Mokrzan M., Artykulacje lokalności. Konwencja UNESCO dotycząca ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego jako praktyka dyskursywna, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej” 2012, nr 2 (17).

Identifiers

ISSN

0029-8247