Polityki reprezentacji społecznych więzi. "Pianista": cenzura i przekłady

• Authors: Ślósarz Anna

Title variants

EN

The policy of portraying social ties. The Pianist (2002): censorship and translations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wykorzystując neurosieciową teorię narracji analizowano autobiografię W. Szpilmana i jej polskie edycje oraz przekłady. Pod uwagę brano: słownictwo, kompozycję, sposób edycji. Okazało się, że pierwowzór poddawano politykom reprezentacji społecznych więzi. W powojennej Polsce była to przyjaźń polsko-radziecka. Przekłady brytyjski, niemiecki i kataloński wpisano w kategorie pojęciowe mieszkańców Europy Zachodniej, zniekształcając relacje Polaków, Żydów i Niemców podczas II wojny. Nowa organizacja sekwencji narracyjnych powoduje rekategoryzacje śladów pamięciowych, tworzy i wzmacnia obce pierwowzorowi skojarzenia i generalizacje.

EN

Using the neuroscience theory of narration, the autobiography of W. Szpilman, its Polish editions and translations were analyzed. Into consideration were taken: vocabulary, composition, edition. It was found that the prototype was subjected to the policy of modelling social ties. In post-war Poland, it was Polish-Soviet friendship. English, German and Catalan texts were aligned with the conceptual ideas of the Western Europe population, distorting the relations between Poles, Jews and Germans. The new organization of narrative sequences results in recategorization of memory traces, the creation of unauthorised associations and generalizations.

Keywords

PL

pakt autobiograficzny; pakt translatorski; polityka reprezentacji; percepcja; ślady pamięci; intencja dyskursu; rekategoryzacja

EN

autobiografical pact; translation pact; policy of representation; perception; remnants of memory; intention of discourse; re-c

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
• Year: 2019
• Issue: 11(1) "Postprawda. Nowe narracje i praktyki społeczne w epoce sfingowanych informacji i gatunków hybrydycznych"
• Pages: 114-136

Contributors

author

Ślósarz Anna

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

References

• Adamczewska Izabela. 2017. „Granice kreatywności w reportażu”. Zagadnienia Rodzajów Literackich LX, z. 1(121). 77–93.
• Adorno Theodor W. 1983 [1949]. Prisms, trans. Samuel Weeber and Shierry Weber. Cambridge.
• AFP. 2013. Le Pianiste: la famille du protagoniste gagne son proces pour diffamation. 1.08. http://www.lefigaro.fr/cinema/2016/08/01/03002-20160801ARTFIG00189--le-pianiste-la-famille-du-protagoniste-gagne-son-proces-pour-diffamation.php [dostęp: 2.08.2018].
• Amery Jean. 1966. At the Mind’s Limits: Contemplations by a Survivor on Auschwitz and Its Realities. S. and S.P. Rosenfeld (transl.). Bloomington.
• Banich Marie T., Compton Rebecca J. 2018. Cognitive neuroscience. Cambridge.
• Barcinski Tomasz. 2003. Alguns comentárions do tradutor. W O pianista, T. Barcinski (trad.). Rio de Janeiro–Sao Paulo. 7–10.
• Bauer Zbigniew. 2010. Gatunki dziennikarskie. W Dziennikarstwo i świat mediów, Z. Bauer, E. Chudziński (red.). Kraków. 255–280.
• Bierman Wolf. 2000. Pomost pomiędzy Władysławem Szpilmanem i Wilmem Hosenfeldem złożony z 33 części. W Władysław Szpilman Pianista. Warszawskie wspomnienia 1939–1945, A. Szpilman (wstęp i oprac.) Kraków. 196–213.
• van Dijk Teun. 1985. „Działanie, opis działania a narracja”. Pamiętnik Literacki nr 76. 145–166.
• Eco Umberto. 1972. Pejzaż semiotyczny. A. Weinsberg (przeł.). Warszawa.
• Edelman Gerald M. 1998. Przenikliwe powietrze, jasny ogień. O materii umysłu. Warszawa.
• “El pianista del gueto de Varsovia”. 2018. IberLibro.com. https://www.iberlibro.com/pianista-gueto-Varsovia-Szpilman-Wladyslaw-TURPIAL/19183631034/bd [dostęp: 24.03.2018].
• Even-Zohar Itamar. 2009. Miejsce literatury tłumaczonej w polisystemie literackim. W Antologia teorii przekładu literackiego, M. Heydel, P, Bukowski (red.), przeł. M. Heydel (przeł.). Kraków. 197–203.
• Fenby Jonathan. 2007. Alianci. Stalin, Roosvelt, Churchill. Tajne rozgrywki zwycięzców II wojny światowej. B. Pietrzyk, J. Rumińska (przeł.). Kraków.
• Gazzaniga Michael S. 2015. Tales from both sides of the brain: a life in neuroscience. New York.
• Hosenfeld Wilm. 2000. Fragmenty pamiętnika kapiana Wilma Hosenfelda. W Władysław Szpilman. 2000. Pianista. Kraków. 181–195.
• Kaliński Dariusz. 2017. Czerwona zaraza: jak naprawdę wyglądało wyzwolenie Polski? Kraków.
• Keneally Thomas. 1982. Schildler’s Ark. London.
• Kosowska Ewa. 2003. Antropologia literatury. Teksty, konteksty, interpretacje. Katowice.
• Lefevre André. 2017. Translation, rewriting, and the manipulation of literary fame. New York.
• Lejeune Philippe. 1975. „Pakt autobiograficzny”. A.W. Labuda (przeł.). Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja nr 5(23). 31–49.
• Leociak Jacek. 2001. „Zdumiewająca przemiana”. Rzeczpospolita 305 (3.01).
• Lichtblau Krzysztof. 2016. Wymazywanie autora/autorów. Wspomnienia Władysława
• Szpilmana. W Adlojada. Prawo i Kultura, J. Brejdak, D. Kacprzak, J. Madejski, B.M. Wolska (red.). Szczecin. 209–226.
• Lobin Hennig. 2017. Marzenie Engelbarta. Czytanie i pisanie w świecie cyfrowym. Ł. Musiał (przeł.). Warszawa.
• Machajski Piotr, Mariusz Jałoszewski. 2016. „Agata Tuszyńska musi przeprosić za Wierę Gran”. Gazeta Wyborcza 30–31.07: 6.
• Omidvar Ratna, Dana Wagner. 2016. Flight and freedom. Stories of escape to Canada, Maplewood.
• „O Pianista”. 2019. Saraiva. https://www.saraiva.com.br/o-pianista-124199.html [dostęp: 24.03.2019].
• „Pianista Władysław Szpilman”. 2019. Knihy Dobrovský., https://www.knihydobrovsky.cz/pianista-48857 [dostęp: 24.03.2018].
• Pietrzak-Porwisz Grażyna. 2006. „Metonimia w ujęciu kognitywnym”. Prace Językoznawcze nr 8: 29–39.
• Poray Anna. 2004. Polish righteous. Those who risked their lives, https://web.archive.org/web/20080110231526/http://www.savingjews.org:80/righteous/bv.htm [dostęp: 1.06.2018].
• Rozwadowska Kinga. 2018. Przekład i władza. Polskie tłumaczenia Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego. Kraków.
• Sapiro Gisèle. 2015. Społeczne warunki produkcji dzieł. W Socjologia literatury. Antologia. G. Jankowicz, M. Tabaczyński (red.). Kraków.
• Semprún Jorge. 1963. The grand voyage. Paris.
• Skórczewski Dariusz. 2007. „Dlaczego Polska powinna upomnieć się o swoją postkolonialność”. Znak nr 9, 145–153.
• Sławiński Łukasz. 2002. Wczoraj „Śmierć miasta” – dzisiaj „Pianista”, http://www.czytaj.net/wypisy/Pianista.htm [dostęp: 16.03.2018].
• Szpilman Andrzej. 2000. Wstęp. W Szpilman Władysław. Pianista. Warszawskie wspomnienia 1939–1945. A. Szpilman (wstęp i oprac.). Kraków.
• Szpilman Władysław. 1998. Das wunderbare Überleben. Warschauer Erinnerungen 1939 bis 1945. Aus dem Polnischen von Karin Wolff. Vorwort von Andrzej Szpilman. Anhang von Wilm Hosenfeld. Mit einem Essay von Wolf Biermann. Düsselforf und München.
• Szpilman Władysław. 2002. Pianista. Warszawskie wspomnienia 1939–1945. A. Szpilman (wstęp i oprac.). Kraków.
• Szpilman Władysław. 2002a. El pianista del gueto de Varsowia.. J. Marco, J. Sławomirski (przeł.). Barcelona.
• Szpilman Władysław. 2000. The Pianist. The Extraordinary Story of One man’s Survival in Warsaw, 1939–45. With Extracts from the Diary of Wilm Hosenfeld. Foreword by Andrzej Szpilman. Epilogue by Wolf Biermann. Translated by Anthea Bell. London.
• Szpilman Władysław. 2003. O pianista. T. Barcinski (przeł.). Rio de Janeiro–Sao Paulo.
• Szpilman Władysław. 2007. Pianista. Praha.
• Sztabiński Paweł B., Sztabiński Franciszek (red.). 2014. Polska – Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002–2012. Warszawa.
• Sztompka Piotr. 2007. Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków.
• „The Pianist”. 2012. Young Mind Inspired, http://ymiclassroom.com/lesson-plans/the-pianist/ [dostęp: 1.06.2018].
• „The Pianist (memoir)”. 2018. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/The_Pianist_(memoir) [dostęp: 24.03.2018].
• Tuszyńska Agata. 2013. Oskarżona Wiera Gran. Kraków.
• Urbanek Mariusz. 2008. Ostatni baron Peerelu. Warszawa.
• Wiesel Elie. 1958. La nuit. Paris.
• Williams Scott G. 2017. Foreword. W Lefevre André. Translation, rewriting, and the manipulation of literary fame. New York. VIII–XV.
• Woźniak Tomasz. 2014. Narracja a czynności mózgu. W Narracyjność języka i kultury. D. Filar, D. Piekarczyk (red.). Lublin. 67–82.
• Woźniak Tomasz. 2015. Narracja w schizofrenii. Lublin.

Identifiers

DOI

10.24917/20837275.11.1.10