Samodzielność finansowa metropolii w Polsce w latach 2007–2015

• Authors: Agnieszka Kozera

Title variants

EN

Financial self-sufficiency of the metropolises in 2007–2015

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Samodzielność finansowa podmiotów sektora samorządowego, czyli zdolność do kreowania własnej polityki finansowej w ramach istniejącego prawa, jest jednym z warunków stabilnego rozwoju lokalnego. Metropolie, czyli największe miasta na prawach powiatu, ze względu na wysoki potencjał demograficzny i gospodarczy wyróżnia wysoki przeciętny poziom samodzielności finansowej w relacji do pozostałych podmiotów sektora samorządowego. Na poziom samodzielności finansowej JST, a zwłaszcza największych miast, oddziałują różnorodne procesy i zjawiska, w tym kryzys gospodarczy oraz zjawisko suburbanizacji. Głównym celem artykułu jest ocena poziomu samodzielności finansowej metropolii w Polsce w latach 2007–2015. Podczas pierwszego etapu badań analizowano kształtowanie się poziomu i stopnia zróżnicowania podstawowych wskaźników samodzielności finansowej metropolii, natomiast na drugim etapie badań ze względu na złożony charakter badanego zjawiska dokonano syntetycznej oceny poziomu samodzielności finansowej metropolii z wykorzystaniem metody TOPSIS. Podstawę empiryczną badań stanowiły dane pochodzące z baz danych GUS (Bank Danych Lokalnych).

EN

Financial self-sufficiency of the local government units, which means an ability to design their own financial policy in accordance with the applicable law, is one of the preconditions for sustainable local development. Metropolises – the largest towns with county (poviat) rights – because of their high demographic and economic potential are characterised by a high average level of financial self-sufficiency. Various processes and phenomena, including the economic crisis and the phenomenon of suburbanisation, affect the level of financial self-sufficiency of the largest cities. The main aim of the article is to assess the level of financial self-sufficiency of the metropolises in Poland in 2007-2015. The study was conducted in two stages. In the first stage, the analysis was based on the development of the basic indicators of financial self-sufficiency of the metropolises, while in the second stage of the research, a summary assessment of the financial self-sufficiency of the metropolises was conducted using the TOPSIS method. The empirical basis of the study was provided by the data from the Central Statistical Office database (Local Data Bank).

Keywords

PL

samodzielność finansowa; własny potencjał dochodowy; miasta na prawach powiatu; metropolie; metoda TOPSIS

EN

financial self-sufficiency; own income potential; towns with county rights; metropolises; TOPSIS method

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2018
• Issue: 1(71)
• Pages: 82-105

Contributors

author

Agnieszka Kozera

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Finansów i Rachunkowośc

References

• Banaszewska M., 2016, „Ocena sytuacji budżetowej polskich metropolii z wykorzystaniem wielowymiarowej analizy porównawczej”, Studia Oeconomica Posnaniensia, t. 4, nr 4, s. 158–172.
• Bank Danych Lokalnych, 2017, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl/bdl (dostęp: 17.02.2017).
• Filipiak B., 2016, „Wykorzystanie statystyki publicznej do oceny stabilności finansowej jednostek samorządu terytorialnego”, Wiadomości Statystyczne, nr 11, s. 13–33.
• Głowicka-Wołoszyn R., 2017, „Malejąca samodzielność finansowa miast na prawach powiatu jako bariera ich rozwoju społeczno-gospodarczego”, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 49(1), s. 96–105.
• Heller J., 2006, „Samodzielność finansowa samorządów terytorialnych w Polsce”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 2, s. 137–151.
• Hellwig Z., 1968, „Zastosowania metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju i strukturę wykwalifikowanych kadr”, Przegląd Statystyczny, nr 4, s. 307–327.
• Hellwig Z., 1972, “Procedure of evaluating high-level manpower data and typology of countries by means of the taxonomic method”, w: Z. Gostkowski (red.), Towards a System of Human Resources Indicators for Less Developed Countries: Papers Prepared for a UNESCO Research Project (s. 115–134), Wrocław: Ossolineum; Polish Academy of Sciences Press.
• Hwang C.L., Yoon K., 1981, Multiple Attribute Decision-Making: Methods and Applications, Berlin: Springer.
• Jałowiecki B., 2000, Społeczna przestrzeń metropolii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Jałowiecki B., 2016, Uwarunkowania i szanse rozwoju polskich metropolii, ekspertyza wykonana na zlecenie Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej w MGPiPS (http://absta.pl/bohdan-jaowiecki-uwarunkowania-i-szanse-rozwoju-polskich-metro.html, dostęp: 12.12.2017).
• Jastrzębska M., 2012, Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa: Wolters Kluwer.
• Jewtuchowicz A., 2016, „Miasto w gospodarce globalnej”, w: A. Nowakowska (red.), EkoMiasto#Gospodarka. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kobiałka A., 2017, „Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w Polsce”, w: M. Żukowski (red.), Sektor finansów publicznych a rozwój gospodarczy. Problemy i dylematy (s. 323–343), Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 z późn. zmianami.
• Kornberger-Sokołowska E., 2012, Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa: Lexis Nexis.
• Kozera A., Głowicka-Wołoszyn R., Wysocki F., 2015, „Samodzielność finansowa gmin wiejskich województwa wielkopolskiego”,Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, t. XVII, z. 3, s. 198–204.
• Kozera A., Wysocki F., 2015, „Typ funkcjonalny a samodzielność finansowa gmin wiejskich województwa wielkopolskiego”, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, t. XVII, z. 6, s. 133–139.
• Kozera A., Głowicka-Wołoszyn R., Wysocki F., 2016, „Samodzielność finansowa gmin wiejskich w woj. Wielkopolskim”, Wiadomości Statystyczne, nr 2, s. 73–87.
• Lubińska T., Franek S., Będzieszak M., 2008, Potencjał dochodowy samorządu w Polsce na tle zmian ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa: Difin.
• Ładysz I., 2009, Konkurencyjność obszarów metropolitalnych w Polsce na przykładzie Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego, Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.pl.
• Markowski T., Marszał T., 2006 Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• Młodak A., 2012, „Statystyka metropolii polskich – problemy i perspektywy”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 2, Warszawa.
• Poniatowicz M., 2014, Wpływ kryzysu gospodarczego na systemy finansowe jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie największych miast w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.pl.
• Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, 2009, red. M. Boni, Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
• Poniatowicz M., 2015, „Determinanty autonomii dochodowej samorządu terytorialnego w Polsce”, Nauki o Finansach, 1 (22), s. 11–30.
• Raport o polskich metropoliach, 2015, Warszawa: PwC, www.pwc.pl/pl/publikacje/2015/raport-o-polskich-metropoliach-2015.html.
• Strategia Rozwoju Kraju 2020, 2012, Monitor Polski, poz. 882.
• Smętkowski M., Jałowiecki B., Gorzelak G., 2009, Obszary metropolitalne w Polsce: problemy rozwojowe i delimitacja, Raporty i analizy EUROREG 1/2009, Warszawa.
• Surówka K., 2013, Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Szmytke R., 2013, „W kwestii metropolii i obszarów metropolitalnych”, Przegląd Administracji Publicznej, nr 2, s. 35–47.
• Standar A., 2017, „Ocena kondycji finansowej gmin oraz jej wybranych uwarunkowań na przykładzie województwa wielkopolskiego przy wykorzystaniu metody TOPSIS”, Wieś i Rolnictwo, nr 2 (175), s. 69–92.
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r., Dz.U. 2003 nr 203, poz. 1966 z późn. zmianami.
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. 1998 nr 91, poz. 578 z późn. zmianami.
• Wysocki F., 2010, Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
• Zarówna M., 2014, „Model polaryzacyjno-dyfuzyjny w świetle teorii rozwoju niezrównoważonego oraz jego implementacje w XX wieku”, Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, 29 (4), s. 89–102.
• Zawora J., 2010, „Samodzielność finansowa samorządów gminnych Podkarpacia”, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 81, s. 137–145.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499517105