Kto uczy dzieci w domu? Wizerunek rodziców i rodzin edukujących domowo

• Authors: Lendzion Kinga , Wołk Agnieszka

Title variants

EN

Who Teaches Children at Home? A Portrait of Polish Home-schoolers

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ostatnich latach liczba dzieci w edukacji domowej systematycznie rośnie . Do wzrostu zainteresowania tą formą edukacji przyczyniło się m .in . zdalne nauczanie w okresie pandemii COVID-19, które ukazało rodzicom niedoskonałości polskiego systemu edukacji . Dynamiczny wzrost liczby dzieci uczących się w domu budzi wiele pytań . Oprócz tych o motywy rezygnacji z edukacji systemowej, interesujące jest, kto wybiera nauczanie domowe dla swoich dzieci . W niniejszym artykule autorki odpo-wiadają na powyższe pytanie, odwołując się do wyników badań własnych, przeprowa-dzonych techniką ankiety internetowej (CAWI) na nielosowej próbie 393 edukatorów domowych . Na podstawie wybranych cech społeczno-demograficznych oraz religijno-ści respondentów autorki prezentują profil rodziców edukujących domowo . Ponadto, odwołując się do ich stażu w edukacji domowej i wyróżniając na tej podstawie dwie kategorie edukatorów: „przedpandemicznych” i „popandemicznych”, opisują zaobser-wowane tendencje zmian wizerunku edukatorów domowych .

EN

In recent years, the number of children being home-schooled has been steadily increasing . One contributing factor to the increased interest in this form of education was distance learning during the COVID-19 pandemic, which revealed to parents the inadequacies of the Polish education system . The dynamic growth in the number of home-schooled children raises many questions . In addition to those concerning the motives for abandoning the mainstream school system, it is interesting to note who chooses to home-school . In this article, the authors answer this question by presenting the results of their research conducted using a Computer Assisted Web Interview on a non-random sample of 393 parents of home-schooled children . Based on selected socio-demographic characteristics and the religiosity of the respondents, the authors present a profile of home-schoolers . Furthermore, referring to the length of time the children have been home-schooled and hence distinguishing two categories of home educators: ‘pre-pandemic’ and ‘post-pandemic’, the authors describe trends in the changing image of home-schoolers.

Keywords

PL

edukacja domowa; edukator domowy; profil społeczno-demograficzny; religijność

EN

home-school; home-schooler; socio-demographic profile; religiosity

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2023
• Volume: 2/52
• Pages: 233-258

Contributors

author

Lendzion Kinga

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0003-2809-0565

author

Wołk Agnieszka

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-6770-0509

References

• Bielecka-Prus, J . (red .) . (2018) .Rodzina w edukacji domowej . Warszawa: Wydaw-nictwo i Księgarnia „Gotów” Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży .
• Bielecka-Prus, J . i Heleniak, A . (2018a) . Motywy podjęcia edukacji domowej w opi-nii rodziców . W: J . Bielecka-Prus (red .), Rodzina w edukacji domowej (s . 139–166) .Warszawa: Wydawnictwo i Księgarnia „Gotów” Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży .
• Bielecka-Prus, J . i Heleniak, A . (2018b) . Sposób organizacji edukacji domowej . W: J . Bielecka-Prus (red .), Rodzina w edukacji domowej (s . 202–223) . Warszawa: Wydawnictwo i Księgarnia „Gotów” Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży .
• Budajczak, M . (2004) .Edukacja domowa . Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne .
• Budajczak, M . (2010a) . Edukacja domowa . W: T . Pilch (red .), Encyklopedia pedago­giczna XXI wieku. Suplement (s . 107–110) . Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ Ż a k ” .
• Budajczak, M . (2010b) . O naukowym podejściu do edukacji domowej . Przegląd Pedagogiczny, 1, 95–104 .
• Budajczak, M . (2020) .Edukacja domowa – po latach . Ćwiklice: Wydawnictwo Iosephicum .
• Budajczak, M . (2021) . Edukacja domowa wobec pierwszych „fal” pla-gi XXI wieku . Studia z Teorii Wychowania, 12(3), 23–34 . https://doi .org/10 .5604/01 .3001 .0015 .4815 .
• CBOS . (2020) . Komunikat z badań nr 63: Religijność Polaków w ostatnich 20 latach . Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej .
• CBOS . (2022a) . Komunikat z badań nr 85: Zmiany religijności Polaków po pande­mii . Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej .
• CBOS . (2022b) . Komunikat z badań nr 148: Nastroje społeczne w listopadzie . Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej .
• CEDEFOP . (2022) . Part-time employment . Pobrano 15 marca 2023 z: https://www .cedefop .europa .eu/en/tools/skills-intelligence/part=-time-employment?country-EU&year=2020#1 .
• Czapliński, P ., Dynowska-Chmielewska, K ., Federowicz, M ., Giza-Poleszczuk, A ., Gorzeńska, O ., Karwińska, A ., Traba, R ., Wiśniewski, J . i Zwierżdżyński, M . (2020) .Raport Edukacja. Między pandemią COVID­19 a edukacją przyszłości . Kraków : Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej .
• Domański, H ., Przybysz, D ., Wyrzykowska, K . M . i Zawadzka, K . (2022) . Praktyki wychowawcze a transmisja wzorów kulturowych .Kultura i Społeczeństwo, 1, 123–148 . https://doi .org/10 .35757/KiS .2022 .66 .1 .6 .
• Giercarz-Borkowska, M . (2019) .Edukacja domowa jako alternatywa edukacyjna dla dzieci zdolnych . Wrocław: Wydawnictwo TeksTy .
• Giercarz-Borkowska, M . (2020) . Między pracą zawodową a edukacją dzieci – sytuacja zawodowa rodziców edukujących domowo . Edukacja Dorosłych, 82(1), 83–97 . https://doi .org/10 .12775/ED .2020 .006 .
• Giercarz-Borkowska, M . (2021) . Warunki praktykowania edukacji domowej w Pol-sce . Kultura – Społeczeństwo – Edukacja, 20(2), 231–239 . https://doi .org/10 .14746/kse .2021 .20 .14 .
• GOV . (2023) . Nauczanie domowe . Pobrano 6 marca 2023 z: https://dane .gov .pl/pl/dataset/1963,nauczanie-domowe .
• Gromkowska-Melosik, A . (2017) . Rekonstrukcje tożsamości współczesnych kobiet . Paradoksy emancypacji . Pedagogika Społeczna, 64(2), 95–116 .
• GUS . (2022) .Wyznania religijne w Polsce w latach 2019–2021 . Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych .
• Kochan, K . (2015) . Women-Home Educators .Pedagogika Rodziny, 5(2), 157–172 .https://doi .org/10 .1515/fampe-2015-0026 .
• Kolet-Iciek, A . (2020) . Efekt pandemii: coraz więcej dzieci przechodzi na edukację domową . Pobrano 30 września 2021 z: https://www .miastopociech .pl/aktualnosci/efekt-pandemii-coraz-wiecej-dzieci-przechodzi-na-edukacje-domowa .
• Krasuska-Betiuk, M . i Dropia, P . (2021) . Blaski i cienie edukacji domowej w prze-konaniach praktykujących ją matek .Wychowanie w Rodzinie, 24(1), 25–45 . https://doi .org/10 .34616/wwr .2021 .1 .025 .045 .
• Królikiewicz, R . (2016) . Socjalizacja w edukacji domowej w opinii rodziców edukujących domowo . Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11(4), 115–128 .https://doi .org/10 .14632/eetp .2016 .11 .42 .115 .
• Królikiewicz, R . (2017) . Doświadczenie edukacji domowej i edukacji tradycyjnej – w narracji maturzysty . Studia Paedagogica Ignatiana, 20(3), 161–181 . https://doi .org/10 .12775/SPI .2017 .3 .009 .
• Lendzion, K . (2021) . Edukacja domowa w Polsce jako przykład edukacji alter-natywnej . W: A . Klimska i M . Klimski (red .), Przyszłość polskiej szkoły. Alert pedagogiczny (s . 92–106) . Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek .
• Piwowarski, W . (1996) . Operacjonalizacja pojęcia „religijność” . W: W . Piwowarski, Socjologia religii (s . 45–66) . Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL .
• Poruszek, M . (2020) . Edukacja domowa – ucieczka od zdalnego nauczania czy społeczno-wychowawcza potrzeba? Problemy Opiekuńczo­Wychowawcze, 559(4), 17–31 . https://doi .org/10 .5604/01 .3001 .0014 .8502 .
• Pyżalski, J . (2020) .Edukacja zdalna. Co stało się z uczniami, ich nauczycielami i rodzicami? . Gdańsk: GWP .
• Szafrańska, A . i Pawlak, J . (2020) . W poszukiwaniu lepszych możliwości kształce-nia dla własnego dziecka . Edukacja domowa z perspektywy rodziców . Przegląd Pedagogiczny, 23(1), 203–218 . https://doi .org/10 .34767/PP .2020 .01 .12 .
• Tłuściak-Deliowska, A . i Krawiec, M . (2020) . Edukacja domowa jako alterna-tywna forma realizacji obowiązku szkolnego . Stan polskich badań i perspektyw badawczych .Przegląd Pedagogiczny, 23(1), 191–202 . https://doi .org/10 .34767/PP .2020 .01 .11 .
• Tomczyk, R . i Zając, M . (2018) .Edukacja domowa: teoria i praktyka . Szczecin: Szczecińska Szkoła Wyższa Collegium Balticum .
• Wittenberg, A . (2022) . Ewakuacja ze szkolnych ławek nabiera tempa . Przybywa uczniów w edukacji domowej . Dziennik Gazeta Prawna, z dn . 18 października 2022 . Pobrano 30 października 2022 z: https://serwisy .gazetaprawna .pl/edukacja/artykuly/8570227,edukacja-domowa-uczniowie-wyspecjalizowane-firmy .html .
• Zakrzewska, M . (2013) .Rola wychowawcza matki w edukacji domowej . Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” .
• Zakrzewska, M . i Zakrzewski, P . (red .) . (2009) .Edukacja domowa w Polsce: teoria i praktyka . Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” .
• Zakrzewski, P . (2013) .Rola wychowawcza ojca w edukacji domowej . Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” .
• Ustawa z dnia 17 marca 2021 r . o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (Dz .U . z 2021 r . poz . 762) .

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2023.018