PL
Rewers to lewa, odwrotna strona, ale też rodzaj pokwitowania, świadectwo zaciągniętego zobowiązania. Słowo jest rewersem milczenia, ale niekiedy jest też odwrotną stroną czegoś, co chwyta za gardło, odbiera głos. Słowo bywa powinnością, ale bywa również zobowiązaniem, któremu nie sposób sprostać. Tak rozumiane rewersy autor szkicu stara się odsłonić i udźwięcznić – ze świadomością, że to, co chciałby pokazać jest w istocie rewersem ciszy. Szkic prezentuje namysł nad statusem, formą i semiotycznym potencjałem rękopiśmiennych relacji z Szoa, które przez ponad czterdzieści lat przechowywane były w archiwum domowym Jana Manugiewicza, a obecnie są w posiadaniu Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie. Integralną część artykułu stanowią reprodukcje wybranych stron tych relacji i ich rewersów.
EN
A reverse is a side, the opposite, but (in Polish) also an IOU of sorts, evidence of a promise to pay back a debt. A word is the reverse of silence but also a reverse of that, which leaves a lump in the throat and renders us speechless. The word can be an obligation, including one that cannot be lived up to. The author attempts to reveal and vocalize thus comprehended reverses – well aware of the fact that actually he would like demonstrate the reverse of silence. The sketch discusses reflections dealing with the status, form, and semiotic potential of handwritten accounts of Shoah, for more than forty years part of the Jan Manugiewicz home archive and today in the possession of the “Brama Grodzka – Teatr NN” Centre in Lublin. An integral part of the article consists of reproductions of the accounts and their reverse sides.