Prężność osobowości i jej rola w procesach radzenia sobie ze stresem

• Authors: Falewicz Adam

Title variants

EN

Resiliency and its role in the process of coping with stress

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę ukazania źródeł i sposobów rozumienia prężności osobowości na gruncie psychologii. W pierwszej kolejności prezentowane są różne koncepcje prężności. W dalszej kolejności zostaje wprowadzone rozróżnienie pojęcia prężności na cechę i proces. W kolejnej części dokonana jest charakterystyka osoby prężnej. Ostatnia część ukazuje rolę prężności jako zasobu w kontekście radzenia sobie.

EN

This article is an attempt to show the sources and ways of understanding resiliency in the field of psychology. Firstly there are shown various approaches of understanding resiliency. Subsequently paper presents a distinction between resiliency (as a personality trait) and resilience (as a process). Following part gives a description of a resilient personality. Finally resiliency is shown as a resource for coping.

Keywords

PL

prężność; psychologia; zasoby osobiste; radzenie sobie

EN

resiliency; resilience; psychology; personal resources; coping

• Publisher: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Journal: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Year: 2016
• Issue: 23
• Pages: 263-275

Contributors

author

Falewicz Adam

• Ks. mgr, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Psychologii

References

• Block, Jack, Adam M. Kremen. „IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness”. Journal of Personality and Social Psychology 70 (1996): 349–361.
• Brzezińska, Małgorzata. Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości. Warszawa: Difin, 2011.
• Campbell-Sills, Laura, Sharon L. Cohan i Murray B. Stein. „Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults”. Behaviour Research and Therapy 44 (2006): 585–599.
• Chanduszko-Salska, Jolanta, Nina Ogińska-Bulik. „Prężność a ryzyko uzależnienia od jedzenia”. W: Rodzina i praca w warunkach kryzysu, red. Lucyna Golińska, Eleonora Bielawska-Batorowicz. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2011.
• Charney, Dennis S. „Psychobiological Mechanisms of Resilience and Vulnerability: Implications for Successful Adaptation to Extreme Stress”. The American Journal of Psychiatry 161, 2 (2004): 195–216.
• Connor, Kathryn M., Jonathan R.T. Davidson. „Development of a New Resilience Scale: The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC)”. Depression And Anxiety 18 (2003): 76–82.
• Connor, Kathryn M. „Assessment of Resilience In the Aftermath of Trauma”. The Journal of Clinical Psychiatry 67, 2 (2006): 46–49.
• Feder, Adriana, Eric J. Nestler, Dennis S. Charney. „Psychobiology and molecular genetics of resilience”. Nature Reviews Neuroscience 10 (2009): 446–457.
• Felcyn-Koczewska, Magdalena, Nina Ogińska-Bulik. „Rola prężności w rozwoju potraumatycznym osób w żałobie”. W: Rodzina i praca w warunkach kryzysu, red. Lucyna Golińska, Eleonora Bielawska-Batorowicz. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2011.
• Hambrick, Erin P., David M. McCord. „Proactive Coping and its Relation to the Five-Factor Model of Personality”. Individual Differences Research 8, 2 (2010): 67–77.
• Kaczmarek, Łukasz D., Katarzyna Aleszczyk. „Mechanizm sprężystości psychicznej – model mediacji dwukrokowej z udziałem strategii radzenia sobie i pozytywnego afektu wśród artystów muzyków”. Czasopismo Psychologiczne 19 (2013): 67–72.
• Kaczmarek, Łukasz. „Resiliency, stress appraisal, positive affect and cardiovascular activity”. Polish Psychological Bulletin 40, 1 (2009): 46–53.
• Klohnen, Eva C. „Conceptual Analysis and Measurement of the Construct of Ego-Resiliency”. Journal of Personality and Social Psychology 70, 5 (1996): 1067–1079.
• Letzring, Tera D., Jack Block, David C. Funder. „Ego-control and ego-resiliency: Generalization of self-report scales based on personality descriptions from acquaintances, clinicians, and the self”. Journal of Research in Personality 39 (2005): 396–398.
• Luthar, Suniya S., Dante Cicchetti, Bronwyn Becker. „The construct of resilience: a critical evaluation and guidelines for future work”. Child Development 71, 3 (2000): 543–562.
• Morano, Carmen. „Resilience and Coping with Trauma: Does Gender make a Difference?”. Journal of Human Behavior in the Social Environment 20 (2010): 553–568.
• Nadolska, Karolina, Helena Sęk. „Społeczny kontekst odkrywania wiedzy o zasobach odpornościowych, czyli czym jest resilience i jak ono funkcjonuje”. W: Bliżej serca. Zdrowie i emocje, red. Łukasz Kaczmarek, Anna Słysz, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2007.
• Newman, Russ. „APA’s Resilience Initiative”. Professional Psychology: Research and Practice 36, 3 (2005): 227–229.
• Ogińska-Bulik, Nina, Zygmunt Juczyński. „Skala Pomiaru Prężności (SPP-25)”, Nowiny Psychologiczne 3 (2008): 39–56.
• Ogińska-Bulik, Nina, Zygmunt Juczyński. „Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – Polska Skala SPP-18”. Polskie Forum Psychologiczne 16, 1 (2011): 7–28.
• Ogińska-Bulik, Nina, Zygmunt Juczyński. Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin, 2008.
• Ogińska-Bulik, Nina. „Rola prężności w zapobieganiu negatywnym skutkom stresu zawodowego”. W: Rodzina i praca w warunkach kryzysu, red. Lucyna Golińska, Eleonora Bielawska-Batorowicz. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2011.
• Ogińska-Bulik, Nina. Osobowość typu D. Teoria i badania, Łódź: Wydawnictwo WSHE, 2009.
• Poprawa, Ryszard. „Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem”. W: Podstawy psychologii zdrowia, red. Grażyna Dolińska-Zygmunt. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.
• Semmer, Norbert. „Personality, stress and doping”. W: Handbook of Personality and Health, red. Margarete Vollrath. Chichester: Wiley, 2006.
• Siu, Oi Ling, Harry C. Hui, David R. Phillips, Lin Lin, Tze-wai Wong, Kan Shi. „A study of resiliency among Chinese health care workers: Capacity to cope with workplace stress”. Journal of Research in Personality 43 (2009): 770–776.
• Strelau, Jan. „Temperament a stres: Temperament jako czynnik moderujący stresory, stan i skutki stresu oraz radzenia sobie ze stresem”. W: Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, red. Irena Heszen-Niejodek, Zofia Ratajczak. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.
• Strus, Włodzimierz, Jan Cieciuch, Tomasz Rowiński. „The Circumplex of Personality Metatraits: A synthesizing model of personality based on the Big Five”. Review of General Psychology 18, 4 (2014): 273–286.
• Tugade, Michele M., Barbara L. Fredrickson. „Resilient Individuals Use Positive Emotions to Bounce Back From Negative Emotional Experiences”, Journal of Personality and Social Psychology 86, 2 (2004).
• Uchnast, Zenon. „Prężność osobowa a egzystencjalne wymiary wartościowania”. Roczniki Psychologiczne 1 (1998): 7–27.
• Uskul, Ayse K., Esther Greenglass. „Psychological well-being in a Turkish-Canadian sample”. Anxiety, Stress and Coping 18 (2005): 169–178.
• Wrześniewski, Kazimierz. „Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru”. W: Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, red. Irena Heszen-Niejodek, Zofia Ratajczak, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.