Twórczość Macieja Kazimierza Sarbiewskiego i jej recepcja w dawnych ukraińskich poetykach XVII-XVIII w.

• Authors: Astaf′êv Oleksandr Grigorovič

Title variants

EN

Maciej Kazimierz Sarbiewski’s Work and Its Reception in Old Ukrainian Poetics in the Seventeenth and Eighteenth Centuries

RU

Tворчествo Мацея Казимежа Сарбевского и его pецепция в староукра- инских поэтиках XVII–XVIII вв.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu było badanie utworów Macieja Kazimierza Sarbiewskiego uznanych za ogniwo w rozwoju estetyczno-artystycznej myśli oraz kultury w XVII w. i na początku XVIII w. na wschodnich ziemiach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, tj. na terenie obecnej Ukrainy, z uwzględnieniem baroku jak stylu w sztuce i metody poetyki epoki klasycznej. Autor artykułu użył: 1) metodę analizy biograficznej (metodę genetyczną w interpretacji tekstu dla wskazania genezy literatury w faktografii, biografii twórcy), 2) analizę dokumentu historycznego (historiograficzną metodę analizy dokumentu), 3) metodę analizy porównawczej Paula de Mana, która w szczególności stanowiła metodologiczną podstawę badania. Głównymi rezultatami analizy są niżej przedstawione wnioski. Sarbiewski kreował „obrazowość” metaforyczności w utworach w myśl zasad barokowego konceptyzmu i takich jego cech, jak: dowcip, celność, ostrość (conceptus, acumen, acutum, argutiae, argutum) Stosował również niespodziewane porównania, efektowne antytezy. Po analizie zapożyczeń z J. Pontany i J. C. Skaligiera w utworach Sarbiewskiego, autor artykułu wnioskuje, że w spuściźnie omawianego poety można odnaleźć modyfikację dzieł epoki renesansu, ślady syntezy neoscholastyki i baroku. Klasyczne elementy, np. nauka o konceptyzmie, łączą się z renesansowymi, w szczególności z konceptem boga-artysty malarza. W artykule wskazano także na elementy recepcji twórczości Sarbiewskiego przez autorów poetyk z ówczesnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej. Rezultaty analizy są ograniczone do warstwy retorycznej organizacji tekstu, z uwzględnieniem środków stylistycznych, na przykład hiperbolizacji języka literackiego. Tekst jest przyczynkiem do dalszych badań nad wpływem myśli Sarbiewskiego we Wschodniej Europie. Pytania filozoficzne Sarbiewskiego pozostają w istocie poza obszarem badawczym autora artykułu. Praktyczne znaczenie wyników badawczych polega na tym, że otrzymane rezultaty można wykorzystać w procesie dydaktycznym, przy opracowaniu kursów normatywnych i specjalistycznych, tworzeniu pomocy naukowych i podręczników z zakresu historii literatury polskiej, w szczególności literatury ukraińsko-polskiego pogranicza. Nowa wartość rezultatów badania polega na tym, że praca jest pierwszą próbą badania recepcji twórczości M.K.Sarbiewskiego w tzw. staroukraińskich (staroruskich) poetykach XVII-XVIII w., generalizuje podstawowe kategorie dyskusji retorycznej, ustala związki między nimi. Przez ustalenie sfery pojęć zapewnia identyfikację badanego zjawiska. Twórczość Sarbiewskiego utwierdza tendencje barokowe w literaturze staroukraińsko-staropolskiego (rusko-polskiego) pogranicza XVII-XVIII w., chociaż owe tendencje barokowe mieszają się z wpływami klasycznymi. Poezja Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, na równi z utworami Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, Samuela Twardowskiego, była bardzo popularna na terenie obecnej Ukrainy. Jako materiał ilustracyjny poezja Sarbiewskiego figuruje w ówczesnych poetykach staroruskich (staroukraińskich podręcznikach poetyki) autorstwa profesorów Akademii Kijowsko-Mohylańskiej: Teofana Prokopowicza (1681-1736), Ławrientija Gorki [Laurentija Gorki, Wawrzyńca Górki] (ok. 1660-1737), Mytrofana Dowgalewskiego (XVIII w.), Jerzego Koniskiego (1717-1795), Gedeona Słonimskiego (ok. 1715-1772), Józefa Kononowicza- Gorbackiego (?-1653) oraz innych. Podobnie jak Sarbiewski, sens tragedii wyjaśniał autor poetyki Fons Castalius z 1685 r.

EN

The aim of the article was to study the work of Maciej Kazimierz (Mathew Casimir) Sarbiewski as a representation of a link in the aesthetic and artistic development of the thought and culture in the 17th c. and at the beginning of the 18th in the eastern part of the former Polish –Lithuanian Commonwealth i.e. on the territory of the present-day Ukraine, with reference to baroque as a style in art and a method of classical poetics. The author applied: 1) a method of biographical analysis ( interpreting the texts in order to point to their origin in the factography and biography of their author); 2) an analysis of the historical documents (a historiographic method of analyzing documents); 3) Paul de Man`s method of comparative analysis, which provided the main methodological basis in this study. Main results of the analysis. Sarbiewski created his metaphors as images following the principles of the baroque conceptism and its features such as: a wit, accuracy, sharpness (conceptus, acumen, acutum, argutiae, argutum). He also applied artistic metaphors, unexpected comparisons, impressive antitheses. Having analysed the borrowings from J. Pontana and J.C. Scaliger in Sarbiewski’s works, the author of the article concludes that in Sarbiewski’s heritage you can find modification of Renaissance works, some traces of neo- scholastic and baroque synthesis, but the classical elements are joined with the Renaissance ones, specially the concept of artist/painter as god the creator. The article also draws the reader`s attention to some elements of the reception of Sarbiewski’s work by the authors of the books of poetics coming from the eastern territories of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The results of the analyses are limited to the rhetorical arrangement of the text, including artistic devices such as, for instance, hyperbolization of the literary language. The text is a contribution to further studies upon the influence of Sarbiewski’s thought in Eastern Europe. The article does not address Sarbiewski`s philosophical questions as, in fact, they remain beyond the area of research of the author. Looked at from a practical point of view, the research results can be used for didactic processes, for preparing normative and specialized courses, for creating teaching materials and manuals of Polish literary history, particularly with reference to the literature of the Polish-Ukrainian borderland. The novelty of the research consists in the fact that it is the first attempt to examine the reception of Sarbiewski’s work in the so-called Old Ukrainian (Old Russian) poetics of the 17 and 18th c. It establishes general and basic categories of the discussion on rhetoric and recognizes their mutual relations. By establishing the scope and sphere of the ideas discussed, it helps to identify the examined phenomenon. Sarbiewski’s work confirms baroque tendencies in the Old Ukrainian and Old Polish (Russian-Polish) borderland of the 17th and 18th c, though these baroque trends are mixed with classical influences. Sarbiewski’s poetry, along with the poems of Jan Kochanowski, Mikolaj Rej or Samuel Twardowski, was very popular on the territory of the present-day Ukraine. It provided reference material for theoreticql discussions of poetry and can be found quoted in the Old Russian poetics (Old Ukrainian manuals of poetics) written by the professors of Kiyev- Mohylev Academy: Teofan Prokopowicz (1681-1736), Laurentij Gorki (ca. 1660- 1737), Mytrofan Dowgalewski (18th c.), Jerzy (George) Koniski (1717-1795), Gedeon Slonimski (ca. 1715-1772), Josef Kononowicz- Gorbacki (? – 1653) and others. Along with Sarbiewski, the sense of the tragedy was explained by the author of “Fons Castalius” - a book of poetics which appeared there in 1685 . [English translation by sr Adelajda Sielepin CHR]

RU

Целью в статье является изучение произведений Мацея Казимежа Сарбевского, известных как этап развития художественно-эстетической мысли и культуры в ХVII в. и в начале ХVIII в. на восточных землях давней Речи Посполитой Двух Народов, т. е. на территории нынешней Украины, в укоренившемся барокко как стиле искусства и методе классической поэтики. Автор статьи использовал: 1) метод биографического анализа (генетический метод в интерпретации текста при определении литературного генезиса в фактографии, биографии творца), 2) анализ исторических документов (историографический метод анализа документов), 3) метод сравнительного анализа Поля де Мана, – которые в совокупности составляют методологиче- скую основу исследования. Главными результатами анализа являются нижеследующие выводы. Сабревский внедрял метафорическую образность произведений в плоть бароккового консептизма и таких его составляющих характеристик, как острóта (шутка), целостность, остротá (conceptus, acumen, acutum, argutiae, argutum). Использовал также неожиданное сравнение, эффектную антитезу. Подводя итог анализу заимствований из Я. Понтана и Ю. Ц. Скалигера в произведениях Сарбевского, автор статьи делает вывод, что в наследии этого поэта можно обнаружить модификации творений ренессансной эпохи, следы синтеза неосхоластики и барокко, в то время как классические элементы (например, учение о консептизме) включают ренессансные приметы, в особенности связанные с консептом бога-творца-художника. В статье указаны также примеры рецепции творчества Сарбевского авторами поэтик в тогдашних восточных землях Речи Посполитой. Результаты анализа ограничены уровнем риторической организации текста, гиперболизации литературного языка. Статья представляет перспек- тиву дальнейшего изучения влияний Сарбевского в Восточной Европе. Философские вопросы, поставленные Сарбевским, остались вне поля зрения автора статьи. Практическое значение выводов исследования состоит в том, что по- лученные результаты можно использовать в учебном процессе, при состав- лении общих и специальных курсов, пособий и учебников истории польской литературы, в частности литературы украинско-польского пограничья. Новизна исследования. Статья является первым опытом изучения рецепции творчества М. К. Сарбевского в так называемых староукраинских (старорусских) поэтиках XVII-XVIII вв., выясняет основоположные катего- рии риторических дискуссий, устанавливает связи между ними. Устанавли- вается комплекс понятий в определении изучаемого явления. Творчество Сарбевского утверждает барочные тенденции в литературе староукраинско- старопольского (русско-польского) пограничья XVII-XVIII вв., хотя эти тенденции переплетены с влияниями классицизма. Поэзия Мацея Казимежа Сарбевского, наравне с творениями Яна Кохановского, Миколая Рея, Самуи- ла Твардовского, была очень популярной на территории нынешней Украины. Как иллюстративный материал, поэзия Сарбевского фигурирует в тогдашних старорусских поэтиках (староукраинских учебниках поэтики) авторства профессоров Киево-Могилянской академии: Феофана Прокоповича (1681-1736), Лаврентия Горки [Вавжинца Горки] (ок. 1660-1737), Митрофана Довгалевского (XVIII в.), Георгия Конисского (1717-1795), Гедеона Слоним-ского (ок. 1715-1772), Иосифа Кононовича-Горбацкого (?-1653) и др. Подоб- но Сарбевскому, смысл трагедии объяснял автор поэтики Fons Castalius в 1685 г.

Keywords

PL

Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595-1640); Matthias Casimirus Sarbievius (1595-1640); Motiejus Kazimieras Sarbievijus (1595-1640); Casimir Britannicus (1595-1640); Mathias Casimirus Sarbiewski (1595-1640); Sarbievius (1595-1640); Casimir (1595-1640); poetyka; recepcja; barok; neoscholastyka; konceptyzm (konceptualizm) koncept boga-artysty

EN

Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595-1640); Matthias Casimirus Sarbievius (1595-1640); Motiejus Kazimieras Sarbievijus (1595-1640); Casimir Britannicus (1595-1640); Mathias Casimirus Sarbiewski (1595-1640); Sarbievius (1595-1640); Casimir (1595-1640); poetics; reception; baroque; neoscholasticism; conceptism; concept of god-artist

RU

Мацей Казимеж Сарбевский (1595-1640); Матей Казимир Сарбевский (1595-1640); Сарбевий (1595-1640); поэтика; рецепция; барокко; неосхоластика; консептизм; консепт бога-художника

• Publisher: Fundacja Naukowa Katolików “Eschaton”
• Journal: Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
• Year: 2014
• Issue: 1(5)
• Pages: 79-118

Contributors

author

Astaf′êv Oleksandr Grigorovič

• Taras Shevchenko Kyiv National University in Kyiv in Ukraine

References

• Fons Castalius in duplices divisus solutam scilicet et ligatam orationem Kijovo-Mohilaeanis musis consecratus felici auspicio emanavit anno Domini 1685 – Oddział Rękopisów Narodowej Biblioteki Ukrainy imienia Włodzimierza Wernadskiego, sygn. 656 / 446, ark. 62.
• Jaroszewicki Hilarion, «Cedrus Apollinis pharetrati Rossiaco Orphaeo ob bicornem extruendam cytharam bino poeseos ac rhetorices stylo instructam ad concessum perennis gloriae mentibus ac montibus instans in bicolli Kijovo-Mohileano Parnasso eresta et ad fluvium Borystenem Pegaseis fontibus irrigata anno 1702», rkps w kolekcji Narodowej Biblioteki Ukrainy, Instytut rękopisów, szyfr ДС/П 241. – 209 ark. [poetyka].
• Jaroszewicki Hilarion, «Arbor Tulliana Jasinsciano», 1703, rkps w kolekcji Narodowej Biblioteki Ukrainy, Instytut rękopisów, szyfr ДС/П 243. – 338 ark. [poetyka].
• “...Lyra variis praeceptorum chordis ad edendam civilem et palestricam vocem, conformem voci in deserto clamantis s. Joanni Baptistae, Apollineo pollice instructa anno quo Deus e superis verbum pax bona locutus...” (1696), Oddział Rękopisów Narodowej Biblioteki Ukrainy imienia Włodzimierza Wernadskiego, f. 501, П/1719.
• Rękopis № 1721, Kijowsko-Michajłowski Złatowierchowy monaster [Złotogórny klasztor św. Michała w Kijowie].
• Sunabula erudita in qua ars vel scientia Rhetorices... J. Lipacki, Oddział Rękopisów Lwowskiej Biblioteki imienia Bazylego Stefanyka, sygnatura NAN Ukrainy, archiwum bazylianów, [f. 150], spr. № 747.
• Teofan Prokopowicz, De arte poetica libri tres ad usum et institutionem studiosae iuventutis Roxolanae, dictati Kijoviae in ortodoxa Academia Mohyleana, anno Domini 1705.
• Wereszczyński Józef, Droga pewna do prędszego i snadniejszego osadzenia w Ruskich krajach pustyń Królestwa polskiego, jako też względem drożniejszej obrony wszystkiego ukrainnego położenia od nieprzyjaciół Krzyża świętego, Kraków 1590.
• Sarbiewski M.K., Casimir Britannicus. English translations, paraphrases, and emulations of the poetry of Maciej Kazimierz Sarbiewski, edited by Krzysztof Fordoński, Piotr Urbański, Modern Humanities Research Association [London] 2008, pp. 288, [2].
• Sarbiewski M.K., Casimir Britannicus. English Translations, Paraphrases, and Emulations of the Poetry of Maciej Kazimierz Sarbiewski, Revised and Expanded Edition, edited by Krzysztof Fordoń-ski, Piotr Urbański, Modern Humanities Research Association [London] 2010, pp. 319, [3e].
• Sarbiewski M.K., Do rycerstwa polskiego ojczystą muzą [Ad Equites Polonos] [w:] Wybór poezji, Biblioteka Polska: http://staropolska.pl/barok/MK_Sarbiewski/wybor.html [dostęp: 15.01.2013].
• Sarbiewski M.K., Liryki oraz Droga rzymska i fragm. Lechiady, tłum. T. Karyłowski, oprac. M. Korolko przy współudziale J.Okonia, Warszawa 1980.
• Sarbiewski M.K., Matthiae Casimiri Sarbievii auserlesene Oden des I. und II. Buches im Metro des Originals verdeustch, und mit nöthigen Erläuterungen vers. von Phil. Jacob Rechfeld, in Commision ben Damian und Sorge, Grätz 1831, S. 254, [4].
• Sarbiewski M.K., O poezji doskonałej czyli Wergiliusz i Homer (De perfecta poesi sive Vergilius et Homerus), tłum. M. Plezia, oprac. S. Skimina, Wrocław 1954;
• Sarbiewski M.K., Sarbievijus Motiejus Kazimieras, Lemties žaidimai. Poezijos rinktinė. Ludi Fortunae. Lyrica selecta, Baltos Lankos, Vilnius 1995, s. 691.
• Sarbiewski M.K., Silviludia poetica, przekł. Julian Krzyżanowski. Vide: Krzyżanowski Julian, Od średniowiecza do baroku. Studia naukowo-literackie, Wydawnictwo „Rój”, Warszawa 1938 [1937].
• Sarbiewski M.K., Wykłady poetyki (Praefecta poetica), tłum. i oprac. S. Skimina, Wrocław-Kraków 1958.
• Beauplan Guillaume Le Vasseur, sieur de~, A description of Ukraine, introd., transl. and notes by Andrew B. Pernal and Dennis F. Essar, Dist. by Harvard University Press for the Harvard Ukrainian Research Institute, [Camdridge, Mass.] 1993. [Description d’Ukrainie].
• Bobiatyński L., Jak Sarbiewski przetwarza utwór Horacego [w:] Nauka z poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, pod red. Jacka Bolewskiego, Jakuba Z. Lichańskiego i Piotra Urbańskiego, Warszawa, 1995.
• Borschak E., Rus, Mala Rossia, Ukraina, “Revue des Études Slaves”, vol. XXIV, Paris 1948.
• Bratkowski Daniel, Świat po części przejźrzany, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2011, s. 315.
• Brückner A., Wpływy polskie na Litwie i Słowiańszczyżnie Wschodnej. Promieniowanie kultury polskiej na kraje sąsiednie [w:] A.Brückner, Kultura, piśmiennictwo, folklor. Wybór prac, pod red. W.Berbelickiego i T. Ulewicza, Warszawa, 1974.
• Budzyński J., Horacjanizm w liryce polsko-łacińskiej renesansu i baroku, Wrocław 1985.
• Buszewicz Elwira, Sarmacki Horacy i jego liryka. Imitacja – gatunek – styl. Rzecz o poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Księgarnia Akademicka, Kraków 2000, ss. 417, [3], seria: Terminus Bibliotheca Classica, seria 2, tom 4.
• De arte poetica libri tres ad usum et institutionem studiosae juventutis Roxolanae, dictati Kijoviae in ortodoxa Academia Mohyleana, anno Domini 1705.
• De Man Paul, Allegories of Reading. Figural Language in Rousseau, Nietzsche, Rilke, and Proust, Yale University Press, New Haven 1979.
• Dorośenko D., Die Namen «Rus» und «Ukraine» in iher historischen und gegenwärtigen Bedeutung, Abhandlungen d.Ukr. Wiss. Institut in Berlin, III 1939.
• Fulińska A., Naśladowanie i twórczość. Renesansowe teorie imitacji, emulacji i przekładu, Wrocław 2000.
• Grochal Zbigniew, ks., Chrześcijański Horacy – Maciej Kazimierz Sarbiewski TJ i jego estetyka, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 1994, ss. 158, [2].
• Kaczorowska Teresa, Maciej Kazimierz Sarbiewski SJ na Mazowszu, Związek Literatów Polskich Oddział w Ciechanowie, Ciechanów 2005, ss. 58, [18].
• Krzyżanowski Julian, Od średniowiecza do baroku. Studia naukowo-literackie, Wydawnictwo „Rój”, Warszawa 1938 [1937].
• Krzyżanowski Julian, Pia fraus Sarbiewskiego, „Ruch Literacki”, r.: 1960, nr 1-2.
• Literatura, teoria, metodologia, pod red. nauk. Danuty Ulickiej, wyd. 2. rozszerz., [Uniwersytet Warszawski. WP], Warszawa 2001.
• Łużny R., Pisarze kręgu Akademii Kijowsko-Mohylańskiej a literatura polska, Kraków 1966.
• Maciej Kazimierz Sarbiewski i jego epoka: Próba syntezy, pod redakacją Jakuba Z. Lichańskiego, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, Pułtusk 2006, ss. 270.
• Mikołajczak Aleksander Wojciech, Antyk w poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Poznań 1994.
• Mikołajczak Aleksander Wojciech, Studia Sarbieviana, “Tum” Gnieźnieńska Firma Wydawnicza, Gniezno 1998, ss. 159. Seria: Bibliotheca Symbolarum Philologorum Posnaniensium, Tomus I.
• Müller M., De Mathia Casimiro Sarbievio Polono e Societate Iesu Horatii Imitatore, München 1917.
• Otwinowska B., „Consors discordia” Sarbiewskiego w teorii konceptyzmu, „Pamiętnik Literacki”, r. : 1968, nr 3, s. 81-110.
• Piskała Magdalena, Boże miłości i wstydliwe dowcipy. Studia nad epigramatyczną twórczością Macieja Kazimierza Sarbiewskiego i Alberta Inesa, Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, Warszawa 2009, ss. 358, [2], Studia Staropolskie, series nova, tom XXIII (LXXIX).
• Radyszewśkyj Rostysław [Radiševs’kij Rostislav], Polskojęzyczna poezja ukraińska od końca XVI do początku XVIII wieku, Część I, Monografia, Wydawnictwo Oddziału PAN, Kraków 1996, s. 282.
• Sarnowska E., Teoria poezji M.K. Sarbiewskiego [w:] Studia z teorii i historii poezji, Wrocław 1967.
• Sarnowska-Temeriusz E., M.K. Sarbiewski: O poezji doskonałej, [w:] Sarnowska-Temeriusz E., Przeszłość poetyki, Warszawa, 1995.
• Sarnowska-Temeriusz E., Świat mitów i świat znaczeń. Maciej Kazimierz Sarbiewski i problemy wiedzy o starożytności, Wrocław 1969;
• Silviludia poetica, przekł. Julian Krzyżanowski, [w:] Krzyżanowski Julian, Od średniowiecza do baroku. Studia naukowo-literackie, Wydawnictwo „Rój”, Warszawa 1938 [1937].
• Sparrow J., Sarbiewski′s ‘Silviludia’ and their Italian source, ‘Oxford Slavonic Papers’, 1958.
• Starnawski Jerzy, Z dziejów sławy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (XVII-XVIII w.), Katowice 1980.
• Starnawski Jerzy, Problemata Sarbieviana selecta, „Eos”, 75: 1987.
• Stawecka K., Adresaci liryków Sarbiewskiego, „Meander”, 30: 1975, z. 1.
• Stawecka K., Instar dei poeta w teorii Sarbiewskiego, „Roczniki Humanistyczne”, 32: 1984, z. 1, s. 147-162.
• Stawecka K., Maciej Kazimierz Sarbiewski – prozaik i poeta, Lublin 1989.
• Stawecka K., Motyw Jasnej Góry w twórczości Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, „Studia Claromontana”, 6: 1985.
• Stawecka K., Uwagi do tekstu „Dii gentium”. Traktat o mitologii antycznej, „Roczniki Humanistycz-ne”, 19: 1971, z. 3.
• Tatarkiewicz W., Pierwszy Polak w dziejach estetyki, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, 1968, z. 12.
• Thill A., Horace polonaise. Horace allemande [w:] Horace. L′Oeuvre et les imitations, un sičcle d′interpretation, Vandoeuvres-Geneve 1992.
• Ulewicz Tadeusz, Sarmacja, Kraków 1958.
• Urbański Piotr, Theologia fabulosa. Commentationes Sarbievianae, Uniwersytet Szczeciński, [Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego], Szczecin 2000, Rozprawy i Studia t. (CDXLI) 367, ss. 272,
• Vigni Anna Li, Poeta quasi creator. Estetica e poesia in Mathias Casimir Sarbiewski, Aesthetica Preprint, Supplementa, Centro Internazionale Studi di estetica, [Palermo] 13 Febbraio 2005, ss.186.
• Warszawski Józef TJ, ks., Mickiewicz uczniem Sarbiewskiego, Rzym 1964.
• Warszawski Józef TJ, ks., “Dramat Rzymski” Macieja Kazimierza Sarbiewskiego TJ (1622-1625). Studium literacko-biograficzne, [Typis Pontificiae Universitatis Gregorianae], Rzym 1984, ss. 376.
• Zaborowska-Musiał Justyna, Epigramy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, Pułtusk-Warszawa 2006, ss. 309, [1].
• XVII vek v mirovom literaturnom razvitii, Nauka, Moskva 1969.
• Andrusâk M., Nazva Ukraїni, Čìkago [Chicago] 1951.
• Bìlec′kij L., Osnovi ukraїns′koї lìteraturno-naukovoї kritiki, Kiїv 1998.
• De Man Pol′, Allegorii čteniâ. Figural′nyj âzyk Russo, Nicše, Ril′ke i Prusta, perevod c angl. Sergeâ Nikitina, Ekaterinburg 1999.
• Višnevskij D., Kievs′kaâ akademiâ v pervoj polovine XVIII stoletiâ, Kìev″ 1903.
• Goleniŝev-Kutuzov I., Barokko i ego teoretiki [v:] XVII vek v mirovom literaturnom razvitii, Nauka, Moskva 1969.
• Gruševs′kij Mihajlo, Ìstorìâ Ukraїni-Rusi: V odinnadcâti tomach, dvanadcâti knigah, Kiїv 1991, t.1.
• Dovgalevs′kij M., Poetika (Sad poetičnij), pereklad ta primìtki Vìtalìj Petrovič Maslûk, Mistectvo, Kiїv 1973.
• Istoriâ pol′skoj literatury, red. kollegiâ V.V. Vitt, I.S. Miller, B.F. Staheev. V.A.Horev, t. 1-2, „Nauka”, Moskva 1968.
• Konon V.M., Ot Renessansa k klassicizmu : Stanovlenie èstetičeskoj mysli Belorussii v XVI-XVIII vv., Minsk 1978.
• Kratkaâ literaturnaâ ènciklopediâ, gl. red. A.A. Surkov, Sovetskaâ ènciklopediâ, t.1-9, Moskva 1962-1978.
• Lìteratura. Teorìâ. Metodologìâ, upor. Danuta Ulìc′ka, per. z pols′koї Sergìâ Âkovenka, Kiїv 2006.
• Lìtopis Rus′kij, za Inats′kim spiskom pereklav Leonìd Mahnovec′, Dnìpro, Kiїv 1989.
• Maslûk Vìtalìj Petrovič, Latinomovnì poetiki i ritoriki XVII st. ta їh rol′ u rozvitku teorìї lìteraturi na Ukraїni, Naukova dumka, Kiїv 1983.
• Nazva «Ukraїna» [v:] Enciklopedìâ ukraїnoznavstva, zagal′na častina, Kiїv 1994, s. 14-16.
• Nalivajko D., Kiїvs′kì poetiki XVII – počatku XVIII st. v kontekstì êvropejs′kogo lìteraturnogo procesu [v:] Lìteraturna spadŝina Kiїvs′koї Rusi ì ukraїns′ka literatura XVI – XVIII st., vìdp. red. O.V. Mišanič, «Naukova dumka», Kiїv 1981.
• Nalivajko D., Očima Zahodu: Recepcìâ Ukraїni v Zahìdnìj Êvropì XI-XVIII st., Kiїv 1998.
• Petrov″ Nikolaj, O slovesnnyh″ naukah″ i literaturnyh″ zanâtìâh″ v″ Kìevskoj akademìi ot″ načala eâ do preobrazovanìâ v″ 1819 godu, „Trudy Kìevskoj duhovnoj akademìi”, g. 1866, t. 2 (maj-avgust′), s. 305-330; g. 1866, t. 3 (sentâbr′-dekabr′), s. 343-388; g. 1868, t. 1 (ânvar′-mart′), s. 465-525.
• Popov M., Ìz ìstorìї poetiki na Ukraїnì (XVII-XVIII st.) [v:] Materìali do vivčennâ ìstorìї ukraїns′koї lìteraturi, upor. O.I. Bilec′kij, F.Â. Šolom, t. I, Kiїv 1959, s. 392-404.
• Prokopovič F., Sočineniâ, pod red. I.P. Eremina, Moskva – Leningrad 1961.
• Rezanov″ V.I., Do ìstorìї borot′bi lìteratunih styliv (Poètika Renssansu na tereni Ukraїnì ta Rosii, „Zapiski Niženskogo ìnstitutu sociâlnogo vihovanniâ”, r.: 1931, Kniga XI.
• Rezanov″ V.I., K″ ìstorìї russkoj dramy. Poetika M.-K. Sarbevskogo po rukopisâm″ muzeâ kn. Čartoryjskih″ v″ Krakove (Učenìe o dramatičeskoj poèzìi. Ustrojstvo sceny v škol′no-ìezuitskom″ teatre). S″ priloženìem″ čertežej, tipografìâ V.K. Melenevskago, Nižin″ 1911.
• Rezanov″ V.I., K″ ìstorìї russkoj dramy. Èkskurs″ v″ oblast′ teatra iezuitov″, tipografìâ V.K. Melenev-skago, Nižin″ 1910.
• Sivokìn′ Grigorìj, Davnì ukraїnskì poetiki, druge vidannâ, z dodatkami,«Akta», Harkìv 2001.
• Sìčins′kij V., Nazva Ukraїni. Teritorìâ Ukraїni, Praga 1944.
• Sučasna literaturna komparativìstika: strategìї ì metodi. Antologìâ, zagal′na redakcìâ Dmitra Nalivajka, Kiїv 2009.
• Ul′âš Stanìslav, Lìteratura pograniččâ – pograniččâ lìteraturi, Kiїv 2011.

Identifiers

ISSN

2299-9922