Rozwój roślinności w późnym vistulianie oraz funkcjonowanie i zanik ekosystemu leśnego w stanowisku Koźmin Las

• Authors: Renata Stachowicz-Rybka , Katarzyna Korzeń

Title variants

EN

Vegetation development in the Late Vistulian and functioning and end of the forest ecosystem in Koźmin Las site

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań palinologicznych i makroszczątków roślin ze stanowiska Koźmin Las, na którym udo-kumentowano późnovistuliańskie osady, reprezentowane przez torfy i mułki organiczne oraz pozostałości lasu w postaci fragmentów pni w pozycji in situ. Badaniami paleobotanicznymi objęto dwa profile osadów – KL 1 i KL 2, przy czym analizę makroszczątków roślin wykonano tylko dla profilu KL 1. Wyróżniono kilka etapów rozwoju zagłębienia. Początkowo, w okresie allerödu deponowane były osady piaszczyste, zawierające pyłek głównie sosny i brzozy. Spadek udziału pyłku brzozy i wzrost krzywych turzycowatych i traw, a co za tym idzie większy udział w krajobrazie zbiorowisk nieleśnych wyznacza granicę z młodszym dryasem. Około 10 710 ± 60 BP / 12 744 – 12 547 cal BP nastąpił rozwój torfowiska niskiego. W wyniku podniesienia się poziomu wody i dostawy materiału terygenicznego do powstałego rozlewiska, rozwój torfowiska zakończył się. Miało to miejsce około 10 430 ± 80 BP / 12 566 – 12 067 cal BP.

EN

The paper presents the results of studies of pollen and plant macroremains from the site of Koźmin Las, in which remnants of a forest, observed as fragmentary in situ tree trunks, and Late Vistulian sediments, represented by peats and organic silts, were preserved. Palaeobotanical analyses were performed for two sediment sections, KL 1 and KL 2, however plant macrofossils were examined only in section KL 1. Several stages were distinguished in the development of the depres-sion. Initially, in the Alleröd, the deposited sandy sediments were dominated by pine and birch pollen. Decrease in birch pollen values and the accompanying increase in curves of sedges and grasses, indicating greater proportion of non-forest communities in landscape, evidence the boundary with Younger Dryas, ca. 10 710 ± 60 BP/ 12 744–12 547 cal BP, being the time of functioning of a low peat bog. Its development ended, due to rising water level and supply of terrigenous material to the overflow area, at ca. 10 430 ± 80 BP / 12 566–12 067 cal BP.

Keywords

PL

późny vistulian; dolina Warty; historia roślinności; zmiany klimatu; palinologia; analiza makroszczątków roślin

EN

Late Vistulian; Warta River valley; history of vegetation; climatic changes; palynology; plant macrofossil analy-sis

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2014
• Volume: 102
• Pages: 53-63

Dates

published

2014

Contributors

author

Renata Stachowicz-Rybka

• Polska Akademia Nauk, Instytut Botaniki im. Władysława Szafera, Zakład Paleobotaniki

author

Katarzyna Korzeń

• Polska Akademia Nauk, Instytut Botaniki im. Władysława Szafera, Zakład Paleobotaniki

References

• Baughman M., 2010 – Flooding Effects on Trees. Extension Forester and Program Leader Regents of the University of Minnesota, [online:] www.extension.umn.edu/distribution/naturalresources/ M1289.html (access: 10.12.2013).
• Beijerinck W., 1947 – Zadenatlas der Nederlandische flora. H. Veenman & Zonen, Wageningen.
• Berggren G., 1969 – Atlas of seeds and small fruits of Northwest-European plant species with morphological descriptions. Part 2. Cyperaceae. Swedish Nat. Sci. Res. Council, Stockholm.
• Berglund B.E., Ralska-Jasiewiczowa M., 1986 – Handbook of Holocene palaeoecology and palaeohydrology. John Wiley & Sons Ltd., Chichester.
• Cappers R.T.J., Bekker R.M., Jans J.E.A., 2006 – Digital seed atlas of the Netherlands. Groningen, Barkhuis/Groningen University Library: 502 s.
• Dzieduszyńska D., Kittel P., Petera-Zganiacz J., Twardy J., 2012 – Paleogeograficzne elementy rozwoju Warty w Kolinie Kolskiej w świetle badań w stanowisku Koźmin Las. Acta Geographica Lodziensia, 100: 35-49.
• Dzieduszyńska D., Twardy J., 2014 – Ogólna charakterystyka stanowiska Koźmin Las. Acta Geographica Lodziensia, 102: 11-21.
• Dzieduszyńska D.A., Kittel P., Petera-Zga-niacz J., Brooks S.J., Korzeń K., Krąpiec M., Pawłowski D., Płaza D.K., Płócien-nik M., Stachowicz-Rybka R., Twardy J., 2014 – Environmental influence on forest development and decline in the Warta River valley (Central Poland) during the Late We-ichselian. Quaternary International, 324: 99-114.
• Erdtman G., 1960 – The acetolysis method. Svenska Botaniche Tidsskrift, 54: 561-564.
• Faegri K., Kaland P.E., Krzywiński K., 1989 – Textbook of pollen analysis. IV ed. J. Wiley & Sons Ltd., Chichester – Singapore.
• Kittel P., Petera-Zganiacz J., Dzieduszyńska D., Twardy J., Krąpiec M., Bijak Sz., Bronisz K., Zasada M., Płaza D., 2012 – Badania „kopalnego lasu” ze schyłku vistulianu w dolinie Warty. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 1 (30): 238-245.
• Kozlowski T.T., 1997 – Responses of woody plants to flooding and salinity. Tree Physiology Monograph, 1: 11-29.
• Nalepka D., Walanus A., 2003 – Elektroniczna metoda archiwizacji i graficznego przetwarzania danych palinologicznych. Program komputerowy POLPAL. W: S. Dybova-Jachowicz, A. Sadowska (red.), Palinologia. Wyd. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków: 82-83.
• Pawłowski D., 2014 – Warunki ekologiczne rozwoju późnovistuliańskiego zbiornika Koźmin Las w świetle analizy Cladocera. Acta Geographica Lodziensia, 102: 65-70.
• Petera-Zganiacz J., Dzieduszyńska D., 2007 – Wymowa paleogeograficzna horyzontu kopalnych pni w osadach późnego vistulianu. Acta Geographica Lodziensia, 93: 57-66.
• Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wa-sylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E.Jr., Turner Ch. (eds), 2004 – Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on the isopollen maps. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy Sciences, Kraków: 444 s.
• Rouvinen S., Kuuluvainen T., Siitonen J., 2002 – Tree mortality in a Pinus sylvestris dominated boreal forest landscape in Vienansalo wilderness, eastern Fennoscandia. Silva Fennica, 36 (1): 127-145.
• Stockmarr J., 1971 – Tablets with spores used in absolute pollen analysis. Pollen et Spores, 13: 615-621.
• Tinner W., Bigler C., Gedye S., Gregory-Eaves I., Jones R.T., Kaltenrieder P., Kähenbühl U., Hu F.H., 2008 – A 700-year paleoecological record of boreal ecosystem re-sponses to climatic variation from Alaska. Ecology, 89 (3): 729-743.
• Turkowska K., Petera J., Forysiak J., Miotk-Szpiganowicz G., 2000 – Morfogeneza powierzchni Kotliny Kolskiej w okolicach Koźmina. Acta Geographica Lodziensia, 78: 89-134.
• Turkowska K., Forysiak J., Petera J., Miotk-Szpiganowicz G., 2004 – A Warta River system during the Younger Dryas in the Koło Basin (Middle Poland). Quaestiones Geographicae, 23: 83-107.
• Twardy J., 2014 – Litologiczna charakterystyka osadów w stanowisku Koźmin Las i ich interpretacja paleogeograficzna, Acta Geographica Lodziensia, 102: 23-38.
• Velichkevich F.Yu., Zastawniak E., 2006 – Atlas of Pleistocene vascular plant macroremains of Central and Eastern Europe, Part I – Pteridophytes and monocotyledons. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Cracow: 224 s.
• Velichkevich F.Yu., Zastawniak E., 2008 – Atlas of vascular plant macroremains from the Pleistocene of central and eastern Europe, Part II – Herbaceous dicotyledon. W. Szafer Insti-tute of Botany, Polish Academy of Sciences, Cracow: 379 s.
• Wick L., van Leeuwen J.F.N., van der Knaap W.O., Lotter A., 2003 – Holocene vegetation development in the catchment of Sagistalsee (1935 m asl), a small lake in the Swiss Alps. Journal of Paleolimnology, 30: 261-272.

Identifiers

ISSN

0065-1249