Kolizyjne miasto – między społecznym a materialnym wymiarem rewitalizacji

• Authors: Romańczyk Katarzyna

Title variants

EN

A city in a clash – between the social and material dimension of urban renewal

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Trwające od kilku lat przebudzenie w zakresie rewitalizacji polskich miast, spowodowane w znacznej mierze napływem funduszy europejskich, daje nadzieję na ożywienie przestrzeni okaleczonych wieloletnią degradacją. Ten w założeniu kompleksowy proces odnowy obszarów kryzysowych, aby przyniósł oczekiwane rezultaty, powinien stać się swego rodzaju praktyką społeczną. Dotychczasowe doświadczenia pokazują jednak, że prowadzone działania rewitalizacyjne powodują również napięcia między mieszkańcami a innymi podmiotami podejmującymi interwencje w zdekapitalizowanych i dotkniętych marginalizacją obszarach miejskich. Ścieranie się społecznego i ekonomicznego żywiołu, któremu towarzyszy niezamierzona kolizja interesów i funkcji obszarów objętych odnową, może prowadzić do paradoksalnych efektów. Celem artykułu jest rozpoznanie i przedstawienie tych napięć, które zostały wywołane wybranymi działaniami podjętymi w ramach lokalnych programów rewitalizacji w przestrzeni Krakowa i Ł odzi w latach 2004–2013. Ukazanie dywergencji między materialnym a społecznym wymiarem rewitalizacji ma w założeniu wskazać źródła pojawiąjących się problemów oraz zasygnalizować konieczność większej spójności realizowanych projektów rewitalizacyjnych.

EN

The revival of urban renewal in Polish cities, which for several years has been impacted by an inflow of European funds, gives hope for the regeneration of deprived areas. In order to achieve the expected results, this comprehensive process of urban renewal should become a type of social practice. However, previous experiences show that revitalization may also cause some tensions between residents and other actors involved in the actions undertaken in decapitalized and marginalized urban spaces. The clash of social and economic forces, which is accompanied by an unintended collision of interests and functions of revitalized areas, often leads to paradoxical effects. This paper presents these tensions which increased within the Local Revitalization Programs in Cracow and Lodz from 2004–2013. The analysis of the divergences between the social and material dimension of urban regeneration may help to indicate the main sources of emerging problems and draw attention to the necessity of greater coherence of different renewal projects.

Keywords

PL

rewitalizacja; odnowa miasta; Kraków; Łódź; lokalny program rewitalizacji

EN

revitalization; urban renewal; Cracow; Lodz; local revitalization program

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2018
• Volume: LXVII (67)
• Issue: 1
• Pages: 97-117

Dates

published

2018

Contributors

author

Romańczyk Katarzyna

• Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)

References

• Bervoets Wouter, Maarten Loopmans. 2013. The divisive nature of urban renewal in Ouagadougou, Burkina Faso. W: Locating the right to the city in the global south, T. Samara, H. Shenjing, G. Chen (red.), 60–80. London: Routledge.
• BIP Kraków. 2018. Biuro Informacji Publicznej Miasta Kraków. Liczba mieszkańców w Dzielnicach. https://www.bip.krakow.pl/?bip_id=1&mmi=465 [dostęp: 05.05.2018].
• Bryks Marek (red.). 2012. Rewitalizacja miast a przedsiębiorczość. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
• Couch Chris, Olivier Sykes, Mathew Cocks. 2013. The changing context of urban regeneration in North West Europe. W: The Routledge companion to urban regeneration, M.E. Leary, J. McCarty (red.), 33–44. London–New York: Routledge.
• Drozda Łukasz. 2017. Uszlachetniając przestrzeń. Jak działa gentryfikacja i jak się ją mierzy. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Drzazga Dominik. 2010. Problemy rewitalizacji Księżego Młyna w świetle dotychczasowych doświadczeń rewitalizacyjnych zabytkowych terenów poprzemysłowych w Łodzi. W: Rewitalizacja Kompleksu Księżego Młyna, Biuletyn PAN KPZK., Zeszyt 229, T. Markowski (red.), 12–33. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
• Frątczak-Müller Joanna. 2017. „Bottom up” – duński model rewitalizacji partycypacyjnej. W: Rewitalizacja. Podejście partycypacyjne, D. Bazuń, M. Kwiatkowski (red.), 96–113. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Gądecki Jacek, Paweł Kubicki. 2014. „Polityki miejskie”. Politeja 1(27): 135–156.
• Gądecki Jacek. 2012. I love NH. Gentryfikacja starej części Nowej Huty. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Groth Jacqueline, Eric Corijn. 2005. ”Reclaiming urbanity: Indeterminate spaces, informal actors and urban agenda settings”. Urban Studies 42(3): 503–526.
• Grotowska-Leder Jolanta. 2001. Łódzkie enklawy biedy. W: Żyć i pracować w enklawach biedy (Klimaty łódzkie), W. Warzywoda-Kruszyńska (red.), 31–58. Łódź: Przedsiębiorstwo Specjalistyczne Absolwent Sp. z o.o.
• GUS Łódź. 2016a. Ludność – dane o Łodzi 2016. Urząd Statystyczny w Łodzi. https://lodz.stat.gov.pl/dane-o-wojewodztwie/stolica-wojewodztwa-1323/ludnosc-dane-o-lodzi-2016/ [dostęp: 05.05.2018].
• GUS Łódź. 2016b. Warunki życia – dane o Łodzi 2016. Urząd Statystyczny w Łodzi. https://lodz.stat.gov.pl/dane-o-wojewodztwie/stolica-wojewodztwa-1323/warunki-zycia-dane-o-lodzi-2016/ [dostęp: 05.05.2018].
• GUS Łódź. 2016c. Statystka Łodzi 2016. Urząd Statystyczny w Łodzi. https://lodz.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/roczniki-statystyczne/statystyka-lodzi-2016,4,12.html [dostęp: 10.05.2018].
• Hoffman Aleksander von. 2008. „The lost history of urban renewal”. Journal of Urbanism. International Research on Placemaking and Urban Sustainability 1(3): 281–301.
• Hudalah Delik, Haryo Winarso, Johan Woltjer. 2016. „Gentrifying the peri-urban: Land use conflicts and institutional dynamics at the frontier of an Indonesian metropolis”. Urban Studies 53(3): 593–608.
• Instytut Rozwoju Miast. 2016. Ludzie. Przestrzeń. Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju.
• Izdebski Hubert. 2007. „Od administracji publicznej do public governance”. Zarządzanie Publiczne 1(1): 7–20.
• Jacobs Jane. 2014. Śmierć i życie wielkich miast Ameryki. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury.
• Karwińska Anna. 2009. „Konflikty w przestrzeni społecznej miasta”. Przestrzeń – Społeczeństwo – Gospodarka. Czynniki społeczne w gospodarce przestrzennej i planowaniu przestrzennym 9: 53–68.
• Lagrou Evert. 2000. „Brussels: Five capitals in search for a place. The citizen, the planners and the functions”. GeoJournal 51: 99–112.
• Lefebvre Henri. 1967. “Le droit à la ville”. L’Homme et la société 6: 29–35.
• Lopez-Morales Ernesto. 2011. “Gentrification by ground rent dispossession: The shadows cast by large-scale urban renewal in Santiago de Chile”. International Journal of Urban and Regional Research 35(2): 330–357.
• MacLeod Gordon, Craig Johnstone. 2012. „Stretching urban renaissance: Privatizing space, civilizing place, summoning ‘community”. International Journal of Urban and Regional Research 36 (1): 1–28.
• Majer Andrzej, Księży Młyn w Łodzi: Sentymentalizm vs. Pragmatyzm. W: Rewitalizacja Kompleksu Księżego Młyna, Biuletyn PAN KPZK, Zeszyt 229, T. Markowski (red.), 49–57. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
• Marcińczak Szymon, Iwona Sagan. 2011. „The socio-spatial restructuring of Łódź, Poland”. Urban Studies 48(9): 1789–1809.
• Metcalfe Chris E. 1998. „The stakeholder corporation”. Business Ethics: A European Review 7(1): 30–36.
• Mielczarek-Żejmo Anna. 2017. Odgórnie czy oddolnie. Realizacja idei rewitalizacji w Słubicach. W: Rewitalizacja. Podejście partycypacyjne, D. Bazuń, M. Kwiatkowski (red.), 127–146. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Molski Piotr. 1988. Mieszkalnictwo a przemiany przestrzenne miasta. Warszawa 1945–1980. Warszawa – Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Montgomery Charles. 2015. Miasto szczęśliwe. Jak zmieniać nasze życie, zmieniając nasze miasta. Kraków: Wydawnictwo Wysoki Zamek.
• Papadopoulos Alex. 1996. Urban regimes and strategies. Building Europe’s central executive district in Brussels. Chicago: The University of Chicago Press.
• Piccinato Giorgio. 1997. Wszystkie miasta są historyczne (ale niektóre bardziej). W: Miasto historyczne. Potencjał dziedzictwa. K. Broński., J. Purchla, Z.K. Zuziak (red.), 19–24. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
• Purchla Jacek. 2011. Gry w miasto. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Raport. 2015a. Raport z realizacji programów rewitalizacji w Krakowie. Urząd Miasta Krakowa. http://www.rewitalizacja.krakow.pl [dostęp: 16.10.2017].
• Raport. 2015b. Raport z wykonania zadania 1 pn. Rekomendacje w zakresie integrowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych wraz z diagnozą dotychczasowych praktyk. DS. Consulting Sp. z o.o., Urząd Miasta Łodzi http://centrumwiedzy.org/wp-content/uploads/2015/10/Lodz_Wnioski-i-rekomendacje_10_2015.pdf [dostęp: 08.05.2018].
• Raport o Stanie Miasta. 2016a. Urząd Miasta Krakowa. https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=90587 [dostęp: 10.05.2018].
• Raport o Stanie Miasta. 2016b. Urząd Miasta Łodzi. http://archiwum.uml.lodz.pl/miasto/strategia/raport_o_stanie_miasta/ [dostęp: 11.05.2018].
• Romańczyk Katarzyna M. 2012. “Transforming Brussels into an international city – Reflections on ‘Brusselization’”. Cities 29: 126–132.
• Romańczyk Katarzyna M. 2018. „Krakow – the city profile revisited”. Cities 73:138–150.
• Sagan Iwona. 2016. „Młoda demokracja a neoliberalne polityka miejska”. Przegląd Socjologiczny LXV (1): 9–26.
• Samara Tony Roshan, Anita Sinha, Marnie Brady. 2013. „Putting the ‘public’ back in affordable housing: Place and politics in the era of poverty deconcentration”. Cities 35: 319–326.
• Siemiński Waldemar, Teresa Topczewska. 2009. Rewitalizacja miast w Polsce przy wsparciu funduszami UE w latach 2004-2008. Warszawa: Difin SA.
• Skalski Krzysztof. 2015. Ustawa o rewitalizacji. Opinia Pana dr hab. inż. arch. Krzysztofa Skalskiego. http://www.forumrewitalizacji.pl/ustawa-o-rewitalizacji [dostęp: 26.07.2018]
• Smith Neil. 2008. Uneven development. Nature, capital, and the production of space. Athens – London: The University of Georgia Press.
• Teaford Jon C. 2010. „Urban Renewal and Its Aftermath”. Housing Policy Debate 11(2): 443–465.
• Uchwała Rady Miasta Krakowa. 2008. Uchwała Nr LIII/673/08 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 października 2008 r. w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji Starego Miasta.
• Uchwała Rady Miasta Krakowa. 2017. Aktualizacja Miejskiego Programu Rewitalizacji Krakowa. Uchwała Nr XCI/2390/17 Rady Miasta Krakowa z dnia 20 grudnia 2017 r. zmieniająca Uchwałę nr LIX/1288/16 w sprawie przyjęcia aktualizacji Miejskiego Programu Rewitalizacji Krakowa. http://www.rewitalizacja.krakow.pl [dostęp: 16.10.2017].
• Uchwała Rady Miejskiej w Łodzi. 2004. Uproszczony lokalny program rewitalizacji wybranych terenów śródmiejskich oraz pofabrycznych Łodzi na lata 2004–2013. Uchwała Nr XXXIV/568/04 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 14 lipca 2004 r., z późn. zm.
• Uchwała Rady Miejskiej w Łodzi. 2012. Uchwała Nr XLIV/826/12 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 29 czerwca 2012 r. w sprawie przyjęcia Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Łodzi na lata 2012–2016.
• Urząd Miasta Łodzi. 2014. Lokalny Program Rewitalizacji Łodzi 2020+. Założenia. bip.uml.lodz.pl/_plik.php?id=40419 [dostęp: 16.10.2017].
• Warzywoda-Kruszyńska Wielisława, Bogdan Jankowski. 2013. Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Zarządzenie Prezydenta Miasta Krakowa. 2011. Zarządzenie Nr 759/2011 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 28.04.2011 w sprawie przyjęcia Regulaminu powoływania oraz zasad funkcjonowania Komisji Dialogu Obywatelskiego. https://www.bip.krakow.pl/ [dostęp: 10.05.2018].
• Zarządzenie Prezydenta Miasta Łodzi. 2011. Zarządzenie Nr 1354/VI/11 Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 13 października 2011 r. zmieniające zarządzenie w sprawie powołania Zespołu ds. rewitalizacji Księżego Młyna. http://archiwum.bip.uml.lodz.pl/ [dostęp: 10.05.2018].

Identifiers

DOI

10.26485/PS/2018/67.1/5