Ewolucja polskiego systemu kierowania i dowodzenia siłami zbrojnymi w Polsce w latach 1989–2014

• Authors: Marszałek Piotr Krzysztof
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The subsystem defining the principles of command and control of armed forces is a key element of the national security system. The command and control system in a given country is determined by its organization, degree of development, form of government and the political and socio-economic system prevailing in it. Tradition, historical heritage, as well as intellectual and material achievements, and above all the geopolitical position, also play a crucial role. This article presents the evolution of political and normative views and solutions in the area of building a new system of command and control of armed forces, taking into account the changing external and internal conditions from the beginning of the political transformation in Poland, initiated in 1989, to the currently functioning system, in force since January 1, 2014.

Keywords

EN

national security system; the command and control system of the armed forces; the superior of the armed forces; the commander-in-chief of the armed forces

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Historia i Polityka
• Year: 2019
• Issue: 27 (34)
• Pages: 71-93

Contributors

author

Marszałek Piotr Krzysztof

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Społecznych

References

• Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. (2013). Kierowanie bezpieczeństwem narodowym. Pobrane z: https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/system-bezpieczenstwa--n/kierowanie-bezpieczenst/5975,Kierowanie-bezpieczenstwem-narodowym.html.
• Chruściak, R. (red.). (1993). Projekty konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 1993. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. Druk Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej nr 994 z dnia 19 lipca 1991 r.
• Kajetanowicz J. (2011). Strategie bezpieczeństwa Polski w drugiej połowie XX wieku. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych, 161(3), 238–248.
• Kajetanowicz, J. (2013). Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa 1945–2010. Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie.
• Kitler, W., Czuryk, M., Karpiuk, M. (red.). (2012). Aspekty prawne bezpieczeństwa narodowego. Część ogolna. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (1952). Dz.U. z 1952 r., Nr 33, poz. 232.
• Koziej, S. (2013). Reforma systemu kierowania i dowodzenia siłami zbrojnymi RP. Pobrane z: https://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/4396,Reforma-systemu-kierowania-i-dowodzenia.html.
• Kulisz, M. (2008). Analiza procesu planowania strategicznego bezpieczeństwa Polski w latach 1990–2007. Doctrina. Studia Społeczno-Polityczne, 5, 99–111.
• Lech, L. (2016). Konstytucyjne zmagania. Pobrane z: http://przegladdziennikarski.pl/konstytucyjne-zmagania/.
• Mędykowski, A., Szulc, B., Zalewski, J. (2003). Uwarunkowania polityczno-militarne i prawne zmian w działalności i strukturze organizacyjnej. W: T. Panecki, F. Puchała, J. Szostak (red.), Sztab Generalny Wojska Polskiego 1918–2003 (349–354). Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
• Moraczewski, M. (2013). Reforma systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi. Armia, 55(3), 12–15.
• Onyszkiewicz, J. (1999). Ze szczytow do NATO. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
• Oświadczenie rządowe z dnia 25 maja 1993 r. w sprawie wejścia w życie Protokołu sporządzonego w Pradze dnia 1 lipca 1991 r. o utracie mocy Układu o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej, podpisanego w Warszawie dnia 14 maja 1955 r., oraz Protokołu o przedłużeniu jego obowiązywania, podpisanego w Warszawie dnia 26 kwietnia 1985 r. (1993). Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 290.
• Padzik, J. (2011). Prawnoustrojowa pozycja ministra obrony narodowej w systemie organów administracji rządowej. Bezpieczeństwo Narodowe, 20, 95–104.
• Piotrowski, P. (2000). Koncepcje „Frontu Polskiego” w okresie powojennym. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej im. T. Kościuszki, 3, 24–26.
• Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 maja 2017 r. o wskazaniu osoby przewidzianej do mianowania na stanowisko Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych. (2017). M.P. z 2017 r., poz. 668.
• Postanowienie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie określenia głównych kierunkow rozwoju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich przygotowań do obrony państwa na lata 2013–2022. (2011). M.P. z 2011 r., nr 103, poz. 1030.
• Protokół sporządzony w Pradze dnia 1 lipca 1991 r. o utracie mocy Układu o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej, podpisanego w Warszawie dnia 14 maja 1955 r., oraz Protokołu o przedłużeniu jego obowiązywania, podpisanego w Warszawie dnia 26 kwietnia 1985 r. (1991). Dz.U. z 1985 r., Nr 61, poz. 289.
• Rozporządzenie Rady Ministrow z dnia 3 września 1998 r. w sprawie utworzenia okręgów wojskowych oraz określenia ich siedzib i terytorialnego działania. (1998). Dz.U. z 1998 r., Nr 120, poz. 774.
• Rozporządzenie Rady Ministrow z dnia 5 czerwca 1992 r. w sprawie utworzenia okręgow wojskowych oraz określenia ich siedzib i terytorialnego zasięgu działania. (1992). Dz.U. z 1992 r., Nr 48, poz. 217.
• Sprawozdanie Stenograficzne z 70 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej X Kadencji w dniach 21, 22, 23 i 24 sierpnia 1991 r. (1991). Pobrane z: http://orka2.sejm.gov.pl/StenogramyX.nsf/0/3A7BAE215D1CDE80C1257D20002CC73D/$file/070_000007171.pdf.
• Strategia Obronności Rzeczypospolitej Polskiej. (2000). Warszawa: Biuro Prasy i Informacji Ministerstwa Obrony Naukowej.
• Uchwała Komitetu Obrony Kraju z dnia 21 lutego 1990 r. w sprawie Doktryny Obronnej Rzeczypospolitej Polskiej. (1990). M.P. z 1990 r., nr 9, poz. 66.
• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 1991 r. w sprawie terminu rozwiązania się Sejmu. (1991). M.P. z 1991 r., nr 9, poz. 63.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. (1992). Dz.U. z 1992 r., Nr 67, poz. 336.
• Ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. (1992). Dz.U. z 1992 r., Nr 84, poz. 426.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o urzędzie Ministra Obrony Narodowej. (1995). Dz.U. z 1996 r., Nr 10, poz. 56.
• Ustawa z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektorych innych ustaw. (2013). Dz.U. z 2013 r., poz. 852.
• Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. (1967). Dz.U. z 1967, Nr 44, poz. 220.
• Ustawa z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektorych innych ustaw. (2007). Dz.U. z 2007 r., Nr 107, poz. 732.
• Ustawa z dnia 29 maja 1989 r. o przekazaniu dotychczasowych kompetencji Rady Państwa Prezydentowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i innym organom państwowym. (1989). Dz.U. z 1989, Nr 34, poz. 178.
• Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w wojewodztwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw. (2010). Dz.U. z 2011 r., Nr 22, poz. 114.
• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. (1989). Dz.U. z 1989 r., Nr 19, poz. 101.
• Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim. (2000). Dz.U. 2000, Nr 109, poz. 1156.
• Wasilewski, A., Kuleta, D. (2003). Spor o miejsce i rolę Sztabu Generalnego WP w sprawie dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP w latach 1990–2002. Myśl Wojskowa, 213–219.
• Wikipedia. (2017). Krakowski Okręg Wojskowy. Pobrane z: https://pl.wikipedia.org/wiki/Krakowski_Okręg_Wojskowy.
• Winczorek, P. (2008). Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Warszawa: Liber.
• Witkowski, Z. (2006). Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W: Z. Witkowski et al. (red.). Prawo konstytucyjne (415–442). Toruń: „Dom Organizatora” Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności.
• Zarządzenie nr 67/PRM z dnia 29 grudnia 1990 r. w sprawie powołania Międzyresortowej Komisji do Spraw Reform w Organizacji Obrony Narodowej, niepublikowane. (1990).
• Założenia Polskiej Polityki Bezpieczeństwa oraz Polityka Bezpieczeństwa i Strategia Obronna Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 listopada 1992 r., niepublikowane. (1992).
• Zarządzenie nr PF 1/MON z dnia 22 października 1992 r. w sprawie określenia kierowniczych organow wykonawczych oraz przeformowania Ministerstwa Obrony Narodowej. (1992).
• Zarządzenie nr Z-4/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 lutego 2008 r. w sprawie szczegołowego zakresu działania, struktury organizacyjnej oraz siedziby Dowodztwa Wojsk Lądowych. (2008). Dz. Urz. MON z 2008 r., nr 7, poz. 67.
• Zarządzenie nr Z-5/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 lutego 2008 r. w sprawie szczegołowego zakresu działania, struktury organizacyjnej oraz siedziby Dowodztwa Wojsk Lądowych. (2008). Dz. Urz. MON z 2008 r., nr 7, poz. 67.
• Zarządzenie nr Z-5/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 lutego 2008 r. w sprawie szczegołowego zakresu działania, struktury organizacyjnej oraz siedziby Dowodztwa Marynarki Wojennej. (2008). Dz. Urz. MON z 2008 r., nr 7, poz. 68.
• Zarządzenie nr Z-6/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 lutego 2008 r. w sprawie szczegołowego zakresu działania, struktury organizacyjnej oraz siedziby Dowodztwa Wojsk Lądowych. (2008). Dz. Urz. MON z 2008 r., nr 7, poz. 69.
• Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 lipca 1991 r. w sprawie zarządzenia wyborow do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. (1991). Dz.U. z 1991 r.,Nr 60, poz. 254.

Identifiers

DOI

10.12775/HiP.2019.005