Zastosowanie wywiadów fokusowych w badaniach nad pamięcią zbiorową

• Authors: Łukasz Skoczylas , Anna Weronika Brzezińska , Małgorzata Fabiszak

Title variants

EN

Focus Interviews in Collective Memory Research

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ma charakter metodologiczny i skupia się na omówieniu zastosowania metody wywiadów fokusowych w badaniach nad pamięcią zbiorową. Na początku krótko przedstawione są założenia metodologiczne tego typu badań, a następnie omówione są podstawowe pojęcia teoretyczne dotyczące pamięci zbiorowej, które wskazują na celowość badań pamięci zbiorowej poprzez wywiady grupowe. Dalej podane są przykłady ich zastosowań na przykładzie literatury przedmiotu, a na końcu szczegółowo zaprezentowano metodologię dwóch niezależnych badań nad pamięcią zbiorową przeprowadzonych w Poznaniu. Artykuł kończy analiza SWOT zastosowania wywiadów fokusowych w badaniach nad pamięcią zbiorową.

EN

The article is methodological in nature and analyses the use of focus interviews in collective memory research. First, the study design of typical focus interviews is presented and followed by a short review of basic concepts in memory studies indicating that memory is discursive in nature and should therefore be studied through focus group interviews. It is then illustrated with examples of application of the method in collective memory research. Methods employed in two studies are discussed in particular detail. These are two independently conducted projects investigating collective memory in Poznan. Finally, a SWOT analysis of the implementation of focus interview method in collective memory studies is conducted.

Keywords

PL

pamięć i tożsamość zbiorowa; badania fokusowe; dziedzictwo kulturowe

EN

collective memory; collective identity; focus interviews; cultural heritage

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2016
• Volume: 12
• Issue: 4
• Pages: 56-77

Dates

published

2016-11-30

Contributors

author

Łukasz Skoczylas

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Anna Weronika Brzezińska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Małgorzata Fabiszak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Achugar Mariana, Fernández Amparo, Morales Nicolás (2013) Re/Constructing the Past: How Young People Remember the Urugwayan Dictatorship. „Discourse and Society”, vol. 24, no. 3, s. 265‒288.
• Assmann Jan (1995) Egyptian Solar Religion. New York: Routledge.
• Assmann Jan (1997) Moses the Egyptian: The Memory of Egypt in Western Monotheism. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Assmann Jan (2003) Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa. „Pamięć. Borussia. Kultura – Historia – Literatura”, t. 29, s. 11‒16.
• Babbie Earl (2005) Badania społeczne w praktyce. Tłum. Witold Betkiewicz. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Barbour Rosaline (2011) Badania fokusowe. Tłum. Barbara Komorowska. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bednarek Stefan (2010) Jeśli nie „miejsca pamięci”, to co? O badaniach pamięci. „Kultura Współczesna”, t. 1, s. 100‒109.
• Benjamin Walter (1969) The Storyteller [w:] Hannah Arendt, ed., Illuminations. New York: Schocken, s. 83‒109.
• Bruck Peter A., Stockner Günther (1996) Die ganz Normale Vielfätigkeit des Lesens. Zur Rezeption von Boulevardzeitungen. Münster: Lit Verlag.
• Cichocki Ryszard, Podemski Krzysztof (1999) Miasto wświadomości swoich mieszkańców. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Cuc Alexandru i in. (2006) On the Formation of Collective Memories: The Role of a Dominant Narrator. „Memory & Cognition”, vol. 34, no. 4, s. 752‒762.
• Daniłowicz Paweł, Lisek-Michalska Jolanta (2007) Fokus – zogniskowany wywiad grupowy. Zarys metody [w:] Jolanta Lisek-Michalska, Paweł Daniłowicz, red., Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metodą. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11‒32.
• Dörnyei Zoltán (2007) Research Methods in Applied Linguistics. Oxford: Oxford University Press.
• Freud Sigmund (1939) Moses and Monotheism. New York: Vintage.
• Golka Marian (2009) Pamięć społeczna i jej implanty. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Halbwachs Maurice (1950) La mémoire collective. Paris: Presses Universitaires de France.
• Hirst William, Manier David (2008) Towards a Psychology of Collective Memory. „Memory”, vol. 16, no. 3, s. 183‒200.
• Hirszowicz Maria, Neyman Elżbieta (2001) Społeczne ramy niepamięci. „Kultura i Społeczeństwo”, t. 3–4, s. 23‒48.
• Kaczmarek Jerzy (2002) Poznań w fotografii i świadomości mieszkańców. „Przegląd Zachodni”, t. 3, s. 48‒61.
• Kaźmierska Kaja (2007) Ramy społeczne pamięci. „Kultura i Społeczeństwo”, t. 3–4, s. 3‒23.
• Kończal Kornelia, Wawrzyniak Joanna (2011) Polskie badania pamięcioznawcze: tradycje, koncepcje, nieciągłości. „Kultura i Społeczeństwo”, t. 4, s. 11‒64.
• Kula Marcin (2002) Nośniki pamięci historycznej. Warszawa: DiG.
• Kula Marcin (2004) Między przeszłością a przyszłością: o pamięci, zapominaniu i przewidywaniu. Poznań: PTPN.
• Kula Marcin (2008) O co chodzi w historii? Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kwiatkowski Piotr Tadeusz (2008) Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Meinhof Ulrike H., Galasiński Dariusz (2000) Photography, Memory, and the Construction of Identities on the Former East-West German Border. „Discourse Studies”, vol. 2, no. 3, s. 323‒353.
• Nijakowski Lech M. (2006) Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Nijakowski Lech M. (2008) Polska polityka pamięci – esej socjologiczny. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Nowak Jacek (2011) Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej. Kraków: Nomos.
• Olick Jeffrey K. (1999) Collective Memory: The Two Cultures. „Sociological Theory”, vol. 17, no. 3, s. 338‒348.
• Olick Jeffrey K. (2007) The Politics of Regret: On Collective Memory and Historical Responsibility. New York, London: Routledge.
• Pomian Krzysztof (2006) Historia. Nauka wobec pamięci. Lublin: UMCS.
• Schwartz Barry (2000) Abraham Lincoln and the Forge of American Memory. Chicago: University of Chicago Press.
• Skoczylas Łukasz (2014) Pamięć społeczna – jej liderzy i odbiorcy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szacka Barbara (2000a) Pamięć społeczna [w:] Władysław Kwaśniewicz, red., Encyklopedia socjologiczna, t. 3. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 52‒55.
• Szacka Barbara (2000b) Pamięć zbiorowa i wojna. „Przegląd Socjologiczny”, t. 49, nr 2, s. 11‒28.
• Szacka Barbara (2001) Pamięć społeczna a identyfikacja narodowa [w:] Aleksandra Jasińska-Kania, red., Trudne sąsiedztwa. Z socjologii konfliktów narodowościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 37‒46.
• Szacka Barbara (2006) Czas przeszły – pamięć – mit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szacka Barbara (2006/2007) Polish Remembrance of World War II. „International Journal of Sociology”, vol. 36, no. 4, s. 8‒26.
• Szpociński Andrzej (2003) Miejsca pamięci. „Pamięć. Borussia. Kultura – Historia – Literatura”, t. 29, s. 17‒23.
• Szpociński Andrzej, red. (2005) Wobec przeszłości: pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Szpociński Andrzej, red. (2006) Przeszłość jako przedmiot przekazu. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Szpociński Andrzej (2008) Miejsca pamięci. „Teksty drugie”, t. 4, s. 11‒20.
• Szpociński Andrzej, red. (2009) Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Szpociński Andrzej, Kwiatkowski Piotr Tadeusz (2006) Przeszłość jako przedmiot przekazu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Traba Robert, red. (2009) Przeszłość w teraźniejszości. Polskie spory o historię na początku XXI wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Wodak Ruth, Krzyżanowski Michał (2011) Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
• Wodak Ruth i in. (2009) The Discursive Construction of National Identity. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Wolff-Powęska Anna (2011) Pamięć – brzemię i uwolnienie. Niemcy wobec nazistowskiej przeszłości (1945-2010). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Znaniecki Florian (1931) Miasto w świadomości jego obywateli. Z badań Polskiego Instytutu Socjologicznego nad miastem Poznaniem. Poznań: Wydawnictwo Polskiego Instytutu Socjologicznego.
• Znaniecki Florian, Ziółkowski Janusz (1984) Czym jest dla ciebie miasto Poznań? Dwa konkursy: 1928/1964. Warszawa, Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.