Koncepcje głow y państwa w projektach Konstytucji R P z lat 1918–1921

• Authors: Tokarski Adam

Title variants

EN

Conceptions of the head of state in drafts of the Polish Constitution of 1918–1921

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy koncepcji głowy państwa w pracach nad Konstytucją z 1921 r. Pierwsza część przedstawia motywy przyjęcia republikańskiej formy przyszłego ustroju Polski oraz opisuje projekty konstytucji opracowane przez Biuro Konstytucyjne Prezydium Rady Ministrów. Druga część zawiera charakterystykę pozycji ustrojowej głowy państwa w projekcie tzw. „Ankiety”, projekcie W. Wakara oraz w rządowej „Deklaracji Konstytucyjnej” i projekcie Związku Ludowo-Narodowego. Ponadto opisano kontrowersje związane z tytułami „Naczelnik” i „Prezydent”. Część trzecia zawiera opis poglądów nt. głowy państwa ujawnionych w toku prac Komisji Konstytucyjnej oraz w drugim projekcie Rady Ministrów wraz z poprawkami rządu Skulskiego. Ostatnia, IV część zawiera przyczyny, które wpłynęły na ostateczny kształt urzędu Prezydenta w Konstytucji marcowej.

EN

The article deals with a conception of the head of state while working on the March Constitution. The first part presents motives for adopting a republican form of the future system of Poland and describes draft constitutions drawn up by the Constitutional Bureau of the Presidium of the Council of Ministers. The second part presents characteristics of a political status of the head of state in the draft of the so-called “Survey,” the draft of W. Wakar as well as the governmental “Constitutional Declaration” and the draft of the Popular National Union. Moreover, it describes controversies connected with the titles of “Chief” and “President.” The third part presents a description of views on the head of state revealed during the works of the Constitutional Committee as well as in the second draft drawn up by the Council of Ministers, along with amendments made by the Skulski’s government. The last, 4th part discusses causes which influenced the final shape of the office of President in the March Constitution.

Keywords

PL

Prezydent; Projekty Konstytucji; Naczelnik Państwa; głowa państwa

EN

President; Draft Constitutions; Chief of State; head of state

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2017
• Issue: 4 (38)
• Pages: 11-28

Contributors

author

Tokarski Adam

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Adamczyk M., Pastuszka S., Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791–1982, Warszawa 1985.
• Buzek J., Projekt Konstytucji Państwa Polskiego i Ordynacji Wyborczej Sejmowej oraz uzasadnienie i porównanie projektu konstytucji Państwa Polskiego z innemi konstytucjami, Warszawa 1918.
• Car S., Z zagadnień konstytucyjnych Polski, Warszawa 1924.
• Ciświcki T., O Naczelniku państwa i prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej. Studjum prawno-polityczne, Poznań 1922.
• Dubanowicz E., Rewizya Konstytucyi, Poznań 1926.
• Estreicher S., Przewodnia myśl konstytucji polskiej w porównaniu do konstytucyj obcych, [w:] Nasza konstytucja. Cykl odczytów urządzonych staraniem dyrekcji szkoły nauk politycznych w Krakowie od 12–15 maja 1921 r., Kraków 1922.
• Jajecznik K., Ku Rzeczpospolitej demokratycznej. Debata konstytucyjna u progu niepodległości (1917–1921), „Społeczeństwo i Polityka” 2005, nr 3–4.
• Jajecznik K., Wizja Polski Ludowej w projekcie konstytucji Włodzimierza Wakara, „Społeczeństwo i Polityka” 2006 nr 3.
• Józef Piłsudski o państwie i armii. Wybór pism. wybrał i opracował Jan Borkowski, t. I, Warszawa 1985.
• Komarnicki W., Polskie prawo polityczne, Warszawa 1922.
• Krukowski S., Geneza konstytucji z 17 marca 1921 r., Warszawa 1977.
• Krukowski S., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1921 r., [w:] Konstytucje Polski. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu., red. M. Kallas, Warszawa 1990.
• Kulig A., Kształtowanie formy rządów u progu niepodległej Polski (1917–1926), Warszawa 2013.
• Kumaniecki K. W., Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty. 1912 – styczeń 1924, Warszawa–Kraków 1924.
• Mojak R., Ewolucja polskiego konstytucjonalizmu w okresie II Rzeczypospolitej, [w:] Zarys dziejów konstytucjonalizmu polskiego, red. A. Korobowicz, Lublin 1996.
• Nowak K., Uprawnienia prezydenta RP w zakresie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi w okresie obowiązywania Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2013, nr 4.
• Paciorkowski S., Dwie konstytucje. Wielka i mała z 3 maja 1791r. i 17 marca 1921 r., Poznań 1922.
• Pietrzak M., Rządy parlamentarne w Polsce w latach 1919–1926, Warszawa 1969.
• Starzyński S., Konstytucya państwa polskiego, Lwów 1921.
• Wołpiuk W.J, Naczelnik Państwa 1918–1922. Przedprezydencka forma władzy państwowej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6.
• Zieliński H., Historia Polski 1914–1939, Wrocław 1985.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2017.04.01