Celebracja nałożenia kar osobom duchownym i ich zniesienia według potrydenckiego Pontificale Romanum

• Authors: Waldemar Pałęcki

Title variants

EN

Celebration of the Imposition and Removal of a Penalty according the Tridentine Pontificale Romanum

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Pontyfikale Rzymskim odnowionym po Soborze Trydenckim zamieszczono obrzęd nakładania suspensy, depozycji i degradacji wobec duchownych, który miał również charakter celebracji liturgicznej. Obrzęd suspensy i depozycji występował już w Pontyfikale Duranda, natomiast obrzęd degradacji, określony przez papieża Bonifacego VIII (1294-1303), został zamieszczony tylko w dodatku do pontyfikału Duranda, w kodeksie z Tuluzy z XIV w. (Cod. Lat. 118). Obrzęd ten został zamieszczony również w Pontificalis liber z 1485 r. Agostino Patrizi Piccolominiego (zm. 1495/1496). Pośród tych obrzędów występuje także celebracja degradacji psalmisty (Degradatio psalmistatus), której nie ma w Pontyfikale potrydenckim. Obrzędy te zostały pominięte w ostatnim wydaniu Pontyfikału Rzymskiego, opublikowanym w latach 1961-1962. W sytuacji zaciągnięcia poważnej winy ze strony duchownego istniała konieczność poniesienia surowych konsekwencji, aby naprawić wyrządzone zło względem wspólnoty. Podczas orzekania niektórych kar wymagano kolegialnego działania. W przypadku suspensy karę mógł nałożyć sam biskup. Jeżeli był taki zwyczaj to również depozycji od beneficjum mógł udzielić sam biskup. Mógł też to uczynić przy wsparciu swej kapituły. Kolegialnego działania biskupów wymagano podczas orzeczenia depozycji, gdy po niej następowała degradacja: w przypadku subdiakona trzech biskupów, prezbitera – sześciu, biskupa – dwunastu i metropolity. Podczas degradacji odbierano poszczególne szaty i insygnia zwracając uwagę na ich znaczenie i nie wypełnienie swej posługi otrzymanej przy święceniach. Wprawdzie kary suspensy, depozycji i degradacji należały do surowych środków zaradczych w Kościele, ale nie wykluczano możliwości udzielenia dyspensy w zakresie prywatnym, czy też restytucji w przypadku wydania niesprawiedliwego i krzywdzącego orzeczenia. Wskazuje to na wielki zmysł miłosierdzia i okazania łaski oraz zawsze dania szansy naprawy popełnionych win.

EN

The Roman Pontifical, reformed after the Council of Trent, contained the rite of suspension, deposition or degradation with regard to clerical persons, which had also the character of a liturgical celebration. The rite of suspension and deposition appeared already in Durand’s Pontifical, while the rite of degradation, specified by Pope Boniface VIII (1294–1303), was included only in the addendum to Durand’s Pontifical, Toulouse Codex of the 14th century (Cod. Lat. 118). This rite was also included in Pontificalis liber of 1485, authored by Agostino Patrizi Piccolomini (d. 1495/1496). Among these rites we see also the celebration of degradation of a psalmist (Degradatio psalmistatus), which is not featured in the post-Tridentine pontifical. These rites were omitted in the current edition of the Roman Pontifical, published in 1961–1962. In a situation of a serious offence there was a possibility of bearing serious consequences in order to redress a wrong done to the community. The award of some penalties required a collegial action. In the case of suspension, the penalty could be imposed by a bishop himself. He could also have the support of his chapter. Also, a collegial action was required of bishops when awarding deposition, followed by degradation: three bishops for a subdeacon, six for a presbyter, twelve for a bishop and metropolitan. During a degradation particular vestments and insignia were taken away, emphasising their significance and the cleric’s non-performance of his ministry bestowed during the ordination. Although the penalties of suspension, deposition and degradation were severe remedies in the Church, no possibility was excluded to grant dispensation privately or restitution in the case of an unjust and undeserved ruling. This demonstrates a great sense of charity and grace as well as an opportunity to redress one’s wrondoing.

Keywords

PL

suspensa; degradacja; depozycja; duchowni

EN

suspension; degradation; deposition; the clergy; clerics

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2017
• Volume: 64
• Issue: 8: Liturgika
• Pages: 111-128

Contributors

author

Waldemar Pałęcki

• Katedra Historii Liturgii w Instytucie Liturgiki i Homiletyki KUL

References

• Bączkowicz Franciszek: Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. III, Kraków: Wydawnictwo Diecezjalne Św. Krzyża w Opolu 1958.
• Corpus iuris canonici, editio Lipsensis secunda post Aemilii Ludouici Richteri curas, ad librorum manu scriptorum et editionis romanae fidem recognouit et adnotatione critica, instruxit Aemilius Friedberg, pars secunda Decretalium Collectiones, Graz: Akademische Druck- u. Verlagsanstalt 1959.
• Dokumenty Soborów Powszechnych, t. IV: (1511-1870) Lateran V, Trydent, Watykan I, układ i opr. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, (Źródła Myśli Teologicznej 33), Kraków: Wydawnictwo WAM 2005.
• Encyklopedja Kościelna podług teologicznej encyklopedji Wetzera i Weltego z licznemi jej dopełnieniami przy współudziale wielu duchownych i świeckich osób wydana przez Ks. Michała Nowodworskiego pod redakcją Ks. D-ra Stefana Biskupskiego, T. I-XXXIII, Warszawa: W Drukarni Czerwińskiego i Spółki 1873-1933, hasła: Antoni S[otkiewicz], Degradacja, EKość IV, s. 102-104; Antoni S[otkiewicz], Depozycja, EKość IV, s. 150-151; Karol D[ębiński], Suspensa, EKość XXVII, s. 157-167.
• Guggenberger Karl: Absetzung (depositio), w: Lexikon für Theologie und Kirche, red. Michael Buchberger, Konrad Hofmann, Bd. I, Freiburg im Breisgau: Herder 1930, kol. 45.
• Guggenberger Karl: Degradation, w: Lexikon für Theologie und Kirche, red. Michael Buchberger, Konrad Hofmann, Bd. I, Freiburg im Breisgau: Herder 1931, kol. 180-181.
• Hofmann Konrad: Absetzung. C. Christlich, w: Reallexikon für Antike und Christentum, red. Theodor Klauser, Bd. I, Stuttgart: A. Hierseman 1950, kol. 38-41.
• Il „Pontificalis liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1485). Edizione anastatica. Introduzione e Appendice a cura di Manlio Sodi, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 2006.
• Krukowski Józef: Degradacja, w: Encyklopedia Katolicka, t. 3, Lublin: TN KUL 1979, kol. 1095.
• Krukowski Józef, Depozycja, w: Encyklopedia Katolicka, t. 3, Lublin: TN KUL 1979, kol. 1181.
• Le Pontifical de Guillaume Durand, w: Le Pontifical Romain au moyen-âge, vol 3, ed. Michel Andrieu, Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana 1940.
• Martimort Aimé Georges: Handbuch der Liturgiewissenschaft, t. II, Freiburg–Basel–Wien: Herder.
• Pałęcki Waldemar: Pytanie o liturgię. Misterium liturgii w życiu Kościoła, Lublin: Wydawnictwo KUL 2015.
• Pontificale Romanum. Pars Prima. Editio Typica. Typis Polyglottis Vaticanis (Decretum 28 II 1962); Pars Secunda. Editio Typica emendata. Typis Polyglottis Vaticanis (Decretum 13 IV 1961); Pars Tertia et Appendix. Editio Typica. Typis Polyglottis Vaticanis (Decretum 28 II 1962).
• Pontificale Romanvm Clementis VIII. Pont. Max. ivssv editvm, Romae Apud Iacobum Lunam, Impensis Leonardi Parasoli & Sociorum, MDXCV.
• Schenk Wacław: Liturgia sakramentów świętych, cz. 2, Lublin: TN KUL 1964.
• Trummer J., Suspension, w: Lexikon für Theologie und Kirche, red. Michael Buchberger, Konrad Hofmann, Bd. IX, Freiburg im Breisgau: Herder 1937, kol. 914-915.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2017.64.8-9