System, Norm und Sprachwandel

• Authors: Kotin Michail L.

Title variants

PL

System, norma i zmiany językowe

• Languages of publication: DE

Abstracts

EN

System, norm and language change. The paper discusses selected aspects of the connection between organic and socially-conditioned features of the processes of language evolution. The explanation of language change phenomena consists in the analyses of both internal and external sources of the diachrony of natural languages. Systemic factors, such as minimal distinctions, are the primary determiners of wellfunctioning systems, so that their alteration leads to systemic-based commutations and triggers, among others, grammatical change, which, in this case, has to be treated as norm-independent systemic (organic) evolution. On the other hand, language change in the area of language norm always presupposes the existence of variants which are alternative formal options for the encoding of a common function within a given system. The emergence of a language norm consists in the selection of one of the possible variants, which is a socially-dominated arbitrary activity of the members of a language society. Using the example of the development of verbal inflection in Polish and in German, the paper argues for the systemic dominance of a successful language change.

PL

Artykuł rozpatruje wybrane aspekty związków między naturalnymi i społecznie uwarunkowanymi czynnikami ewolucji języka. Objaśnienie zjawiska przemian językowych polega na analizie tak wewnętrznych, jak i zewnętrznych źródeł diachronii języków naturalnych. Czynniki o charakterze systemowym, jak np. dystynkcje minimalne, są pierwotnymi czynnikami optymalnie funkcjonujących systemów, tak że zmiany zachodzące w ich obrębie wywołują przemiany w systemie, między innymi w gramatyce, które w tym przypadku mają być traktowane jako niezależna od normy systemowa (organiczna) ewolucja. Z drugiej zaś strony, przemiany językowe w sferze normy zawsze zależą od istnienia odmian jako alternatywnych formalnych opcji służących do kodowania wspólnej funkcji wewnątrz danego systemu. Powstanie normy jest wynikiem selekcji jednego z możliwych wariantów, co ze swojej strony jest cechą uwarunkowanej socjalnie arbitralnej działalności członków społeczności językowej. W artykule wysuwa się tezę o systemowej dominacji skutecznych przemian językowych na przykładzie rozwoju fleksji czasownika w języku polskim i niemieckim.

Keywords

EN

system; norm; language change; verbal inflection; verbal periphrases

PL

system; norma; zmiany językowe; fleksja czasownikowa; peryfrazy czasownikowe

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2017
• Volume: 73
• Pages: 53-64

Contributors

author

Kotin Michail L.

• Zielona Góra

References

• BARTELIK Piotr (2011): Die kaschubischen sein (bёc)- und haben (miec)-Konstruktionen aus der Sicht des Sprachwandels und im Sprachkontrast. – [in]: Michail L. KOTIN/Elizaveta G. KOTOROVA, unter Mitarbeit mit/in collaboration with Martin DURRELL (Hrsg./eds.): Geschichte und Typologie der Sprachsysteme / History and Typology of Language Systems. – Heidelberg: Winter, 189-195.
• BUSSE Dietrich (2006): Sprachnorm, Sprachvariation, Sprachwandel: Überlegungen zu einigen Problemen der sprachwissenschaftlichen Beschreibung des Deutschen im Verhältnis zu seinen Erscheinungsformen. – Deutsche Sprache 34/4, 314–333.
• COSERIU Eugenio (1970): System, Norm, Rede. [in]: Coseriu, Eugenio: Sprache - Strukturen und Funktionen. Tübingen: Niemeyer, 193–212.
• DRESSLERWolfgang U., MAYERTHALERWilli, PANAGL Oswald, WURZELWolfgang U. (eds.) (1987): Leitmotifs in Natural Morphology. – Amsterdam/Philadelphia: Benjamins.
• KELLER Rudi (2003): Sprachwandel. Von der unsichtbaren Hand in der Sprache. 3. überarbeitete und erweiterte Auflage. Tübingen: Francke.
• KURODA Susumu (1999): Die historische Entwicklung der Perfektkonstruktionen im Deutschen. – Hamburg: Buske.
• LASS Roger (1997): Historical Linguistics and Language Change. – Cambridge: Cambridge University Press.
• MARILLIER Jean-François (1998): sein/haben+P2: Morphologie oder Syntax? Oder: das deutsche Perfekt revidiert. – [in]: Karin DONHAUSER, Ludwig M. EICHINGER (Hrsg.): Deutsche Grammatik: Thema in Variationen. Festschrift für Hans-Werner Eroms zum 60. Geburtstag. – Heidelberg: Winter, 21–34.
• MUSAN Renate (1999): Zur Semantik von ʻwerdenʼ. Ist prädikatives werden transitional? – [in]: Lang, Ewald et al. (eds.): ZAS Papers in Linguistics. Vol. 14. Berlin: Zentrum für Allgemeine Sprachwissenschaft, Sprachtypologie und Universalienforschung, 189–208.
• MAYERTHALER Willi (1981): Morphologische Natürlichkeit. – Wiesbaden: Athenaion.
• OUBOUZAR Erika (1974): Über die Ausbildung der zusammengesetzten Verbformen im deutschen Verbalsystem. – Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur (PBB) 95, 5–96.
• PISKORZ Jadwiga (2011): Die Entwicklung des Perfekts: Die Grammatikalisierung eines neuen analytischen Perfekts im Polnischen. – [in]: Michail L. KOTIN, Elizaveta G. KOTOROVA, unter Mitarbeit mit/in collaboration with Martin DURRELL (Hrsg./eds.): Geschichte und Typologie der Sprachsysteme / History and Typology of Language Systems. – Heidelberg: Winter, 169–180.
• ROSPOND Stanisław (2005): Gramatyka historyczna języka polskiego z ćwiczeniami. – Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo PWN.
• SCHMITT Christina (1999): When STAY and BECOME are the same verb: the case of ʻficarʼ. – [in]: Lang, Ewald et al. (eds.): ZAS Papers in Linguistics, Vol. 14: Kopula-Prädikativ-Konstruktionen als Syntax/ Semantik-Schnittstelle. – Berlin: Zentrum für Allgemeine Sprachwissenschaft, Sprachtypologie und Universalienforschung, 227–255.
• SONDEREGGER Stefan (1979): Grundzüge deutscher Sprachgeschichte. Bd. 1: Einführung – Genealo gie –Konstanten. – Berlin – New York: de Gruyter.
• STEELE Susan (1975): Past and irrealis: just what does it all mean? – International Journal of American Linguistics 41.3, 200–217.
• WILDGENWolfgang (2004): The Evolution of Human Language. Scenarios, Principles, and Cultural Dynamics. Amsterdam: Benjamins.
• WURZELWolfgang Ulrich (2001): Flexionsmorphologie und Natürlichkeit. Ein Beitrag zur morphologischen Theoriebildung. 2. Aufl. – Berlin: Akademie.
• ДАНКОВ Василий Н. (1981): Историческая грамматика русского языка. Выражение залоговых отношений у глагола. – Москва: Высшая школа.
• СИЧИНАВА Дмитрий В. (2013): Типология плюсквамперфекта. Славянский плюсквамперфект. – Москва: АСТ-Пресс Книга.
• СМИРНИЦКАЯ Ольга А. (1977): Эволюция видо-временной системы в германских языках. – [в]: Виктория Н. ЯРЦЕВА и др. (ред.): Историко-типологическая морфология германских языков. – Москва: Наука, 5-127.
• ШОШИТАЙШВИЛИ Игорь А. (1998): Функции и статус плюсквамперфекта в глагольной системе. Диссертция ... канд. филол. наук. – Москва: РГГУ. Quellennachweis Adama Mickiewicza, Pan Tadeusz, Paryż 1844 [ohne Verlagsangabe].
• Biblia. Nowy Pana naszego Jezusa Chrystusa Testament. Z łacińskiego na język polski przełożony przez ks. Jakóba Wujka (1599), http://www.biblijny.net/biblia-wujka/spis-ksiag.html (Zugriff am 04.04.2017).
• Die Schriften Notkers und seiner Schule. 1895. Hg. von Paul Piper. III. Bd.: Wessobrunner Psalmen, Predigten und katechetische Denkmäler. Freiburg und Leip zig: Akademie.
• SIENKIEWICZ Henryk, Potop, http://www.lektury.waw.pl/702/703/potop (Zugriff am 14.03.2017).