Wyobrażenie sacrum w kulturze tradycyjnej i współczesnej

• Authors: Mielicka-Pawłowska Halina
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na bazie koncepcji fenomenologicznych zawartych w pracach Micrei Eliadego, Rudolfa Otto oraz Emila Durkheima porównane zostały stsyemy wierzeniowe odnoszące się do wyobrażeń sacrum istniejących w XIX i w pierwszej połowie XX w. oraz pod koniec XX w. i na początku XXI w. Tradycyjny system wierzeń, oparty o materiał etnograficzny i folklorystyczny charakteryzowała zasada solidarności łącząca wyobrażenia Boga, przyrody i człowieka. W opozycji do tej zasady antysacrum ukonkretniane było w wierzeniach demonologicznych, wiary w diabła oraz pojawienie się chaosu kkosmicznego wtedy, gdy została naruszona zasada solidarności łącząca Boga, człowieka i przyrodę. Schemat wyobrażeń współczesnych, początku XXI w., ukonkretniał sacrum poprzez związek Boga z przyrodą traktowany jako gwarancja istnienia świata. Człowiek przeciwstawia się temu porządkowi wtedy, kiedy niszczy przyrodę, co traktowane jest jako zło moralne, a także tworzy idealną, wirtualną rzeczywistość, okreslaną pojęciem awatara, przeciwstawną ustanowionemu przez Boga porządkowi wszechświata. Wyobrażenia antysacrum obejmują więc przekonania ludzi, że naruszenie solidarności łączącej Boga (Absolut, Transcendens) i przyrodę jest spowodowane działaniem człowieka, który tworzy własną rzeczywistość i w ten sposób przyczynia się do zaistnienia końca świata.

Keywords

PL

sacrum; antysacrum; kultura tradycyjna; kultura współczesna

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 13
• Pages: 8-21

Dates

published

2015

Contributors

author

Mielicka-Pawłowska Halina

References

• Berger P.L. (2005), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Boguszewski R. (2011), Przesądy wiecznie żywe. Komunikat z badań. CBOS nr 130.
• Boguszewski R. (2011), Religijność a zasady moralne. Komunikat z badań. CBOS nr 15.
• Boguszewski R. (2012), Zmiany w zakresie wiary i religijności Polaków po smierci Jana Pawła II. Komunikat z badań CBOS, nr 49.
• Boguszewski R. (2015), W co wierzą Polacy, w: M. Grabowska (red.), Religijność i kościół w 10 lat po śmierci Jana Pawła II. Opinie i Diagnozy CBOS, nr 3: 49-59
• Chlewiński Z. (2002), Fundamentalizm w aspekcie psychologiczno-religijnym. w: T. Gadacz, B. Milerski (red.), Religia. Encyklopedia PWN, t. 4, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 126-127.
• Czarnowski S. (1956), Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego, w: tenże, studia z historii kultury. Dzieła t. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 88-107.
• Dobroczyński B. (2009), Kłopoty z duchowością. Szkice z pogranicza psychologii. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Dobroczyński B. (1997), New Age. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Doktór T. (2001), New Age i fundamentalizm. w: I. Borowik, T. Doktór, Pluralizm religijny i moralny w Polsce. Kraków: Zakąłd Wydawniczy Nomos: 201-226.
• Epstein M. (1999), Post-ateizm. From apophatic theology to "minimal religion". w: M. Epstein, A. Genis, V.G. Slobodanka, Russian Postmodernism. New perspectives on post-soviet culture, New York-Oxford: Berghahn Books: 345-277.
• Kaźmierczak Z.A. (2003), Sacrum - fenomen wykreowany. Przestzreń inteligibilna oraz inne czynniki ewokujące doświadczenie Nadprzyrodzonego. w: E. Przybył wprowadzenie i red. Nadprzrodzone. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos: 73-82.
• Konecki K.T. (2005), Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kroh A. (2014), Wesołego Alleluja Polsko Ludowa, czyli o pogmatwanych dziełach chłopskiej kultury plastycznej na ziemiach polskich. Warszawa: Iskry.
• Macnaghten P., Urry J. (2005), Alternatywne przyrody. Nowe myślenie o przyrodzie i społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Mariański J. (2010), Religia w społeczeństwie ponowoczesnym. Studium socjologiczne. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Mariański J. (2014), Wiara i wierzenia Polaków w niestabilnej nowoczesności. Analiza socjologiczna. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Mielicka H. (1995), Kultura obyczajowa mieszkańców wsi kieleckiej w XIX i XX wieku. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
• Mielicka H. (2009), Angelizm jako religia ponowoczesna, w: H. Mielicka (red.) Folklor i folkloryzm w zglobalizowanym społeczeństwie polskim. Kielce: Panzet: 80-89.
• Możdżyński P. (2004), Duchowość ponowoczesna. Ruch Reiki w Polsce. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• O niektórych aspektach świadomości końca wieku. Komunikat z badań (2013), CBOS, nr. 163.
• Omyła-Rudzka M. Postawy wobec zwierząt. Komunikat z badań (2013), CBOS, nr 79.
• Paleczny T. (2015), Typy tożsamości ludycznej w cyberprzestrzeni. w: "Zabawy i Zabawki. Studia Antropologiczne", nr 13: 77-88.
• Posłuszna E. (2012), Ekstremizmy ekologiczne. Źródła - przejawy - perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Ricoreur P. (1986), Symbolika zła. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Rogińska M. (2014), Sacrum ponowoczesne. Nuak i nowa duchowość w poszukiwaniu całości, w: "Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica", vol. 1: 51-68.
• Roguska B. (2012), Społeczne postawy wobec wyznawców różnych religii. Komunikat z badań. CBOS, nr 130.
• Stark R., Glock Ch.Y. (2012), Wymiary zaangażowania religijnego, w: Socjologia religii. Antologia tekstów. Wybór i opracowanie: Władysław Piwowarski. Kraków: Wydawnictwo Nomos: 182-187.
• Styk J. (2004), Religijność chłopów (tradycyjna i współczesna). w: M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański (red.) Leksykon Socjologii Religii, Warszawa: Verbinum: 336-339.
• Thomas W.I., Znaniecki F. (1976), Chłop polski w europie i Ameryce. t.1, Organizacja grupy pierwotnej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Zając P. (2003), "Nadprzyrodzone" w kulturze ludowej. w: E. Przybył (red.), Nadprzyrodzone. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos: 85-98.

Notes

PL

Artykuł 1, z numeru 13.

Identifiers

ISSN

2299-2367