Chrystologiczne aspekty w teologii św. Hieronima ze Strydonu

• Authors: Sienkiewicz Edward

Title variants

EN

Christology in the writings of Saint Jerome

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Hieronim ze Strydonu, uznawany za wielkiego egzegetę, tłumacza i znawcę Pisma Świętego, odcisnął swój bardzo wyraźny ślad także w teologii dogmatycznej. Jednym z wiodących tematów w jego refleksji wiary jest chrystologia. Właściwie Chrystus wyznacza w twórczości Strydończyka jego zainteresowanie Biblią. Do najbardziej istotnych elementów chrystologii tego autora należą podstawy biblijne – egzegetyczne. Z nich wynikały rozstrzygnięcia ontologiczne – formułowane w bliskim kontekście, a także pod wpływem oraz w sporze z współczesnymi sobie przedstawicielami chrystologii wschodniej. Podobnie jak wewnętrzne doświadczenia Hieronima, w których jego mistyczne przeżycia schodziły się z rzeczywistością Ziemi Świętej noszącej na sobie ślady życia i dzieła Jezusa Chrystusa. Wszystko to przyczyniało się do pustelniczego życia autora Wulgaty i surowej, mniszej ascezy, aby nie tylko jak najlepiej rozumieć Jezusa, ale próbować Go także naśladować. Poza tym całkiem naturalnie prowadziło do wnikliwego studiowania Biblii i zamieszkania w Betlejem. Egzegetyczne i ontologiczne rozwiązania chrystologiczne Hieronim przygotowywał sukcesywnie oraz kontynuował w swoich pismach i w swoim nauczaniu.

EN

Jerome from Stridon, considered as a great exegete, translator and expert on the Holy Scriptures, has left his very clear mark also in dogmatic theology. One of the leading topics in his reflection about the faith is Christology. In fact, Christ indicates in the work of Jerome his interest in the Bible. Biblical and exegetical foundations are among the most important elements of this author’s Christology. They resulted in ontological decisions – formulated in a close context, as well as under the influence and dispute with contemporary representatives of Eastern Christology, just like the internal experiences of Jerome, in which his mystical experiences came together with the reality of the Holy Land bearing the traces of the life and work of Jesus Christ. All this contributed to the recluse life of the author of Vulgata and the strict monk asceticism, so that he would not only understand Jesus but also try to imitate Him. In addition, it quite naturally led to thorough Bible study and residence in Bethlehem. Ontological and Christological solutions Jerome prepared successively and continued in his writings and teaching.

Keywords

PL

Hieronim ze Strydonu; Biblia; chrystologia; teologia Wschodu; pustynia; ontologia; wiara; poznanie; asceza; duchowość

EN

Jerome of Strydon; Bible; Christology; Eastern theology; desert; ontology; faith; cognition; asceticism; spirituality

• Publisher: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Journal: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Year: 2020
• Issue: 27
• Pages: 293-314

Contributors

author

Sienkiewicz Edward

• Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego

References

• Bardski, Krzysztof. „Wprowadzenie”. W: Hieronim, Komentarz do Księgi Eklezjastesa. Tłum. Krzysztof Bardski, 5–20. Kraków: Wydawnictwo M, 1995.
• Bartnik, Czesław. Dogmatyka katolicka. T. 2. Lublin: KUL, 2002.
• Chauffin, Yvonne. Święty Hieronim. Tłum. Barbara Durbajło. Warszawa: PAX, 1977.
• Clark, Elizabeth A. The Origenist Controversy. The Cultural Construction of an Early Christian Debate. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1992.
• Cyryl Jerozolimski. Katechezy przedchrzcielne i mistagogiczne. Tłum. Wojciech Kania. Oprac. Mateusz Bogucki. Kraków: Wydawnictwo M, 2000.
• Czuj, Jan. Św. Hieronim. Żywot – dzieła. Charakterystyka. Warszawa: PAX, 1954.
• Degórski, Bazyli. „Epilogi «Żywotów» mnichów IV wieku – retoryka i teologia”. Dissertationes Paulinorum 7 (1994): 105–121.
• Degórski, Bazyli. „Gli epiloghi delle Vitae monastiche del IV secolo: fra retorica e teologia”. W: La narrativa cristiana antica. Codici narrativi, strutture formali, schemi retorici. Roma, 1995.
• Degórski, Bazyli. „Wstęp”. W: Hieronim. Żywoty mnichów. Pawła, Hilariona, Malchusa. Tłum. Bazyli Degórski, 11–57. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów – Tyniec, 1995.
• Drake, Harold Allen. In Praise of Constantine. A Historical Study and New Translation of Eusebius’ Tricennial Orations. Berkeley: University of California Press, 1976.
• Fédou, Michel. La Sagesse et le monde. Le Christ d’Origène. Paris: Desclée, 1994.
• Furlani, Giuseppe. „Studi Apollinaristici II: I presupposti psicologici della cristologia di Apollinare di Laodicea”. Rivista trimestale di studi filosofici e religiosi 4 (1923): 129–146.
• Geerard, Maurice. Clavis Patrum Graecorum. T. 2. Turnhout: Brepols, 1974.
• Góźdź, Krzysztof. Jezus Chrystus. Twórca i Spełniciel naszej wiary. Lublin: KUL, 2009.
• Grillmeier, Aloys. Christ in Christian tradition. From the apostolic age to Chalcedon (451). T. 2. London–Oxford: Mowbrays, 1975.
• Hieronim. Apologia przeciw Rufinowi. Tłum. S. Ryznar. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, 1989.
• Hieronim. Komentarz do Księgi Eklezjastesa. Tłum. Krzysztof Bardski. Kraków: Wydawnictwo M, 1995.
• Hieronim. Komentarz do Księgi Jonasza. Tłum. Ludwik Gładyszewski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 1998.
• Hieronim ze Strydonu. Komentarz do Ewangelii według św. Mateusza. Tłum. Jakub Korczak. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.
• Hieronim ze Strydonu. „Komentarz Listu do Tytusa w jednej księdze”. W: Ambrozjaster. Hieronim. Pelagiusz. Komentarze do Listu św. Pawła do Tytusa. Tłum. i oprac. Arkadiusz Baron. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003.
• Hieronim ze Strydonu. „Komentarz do Księgi Izajasza”. Vox Patrum 36 (2016): 552–665.
• Hieronim ze Strydonu. Listy. T. 1: (1–50). Wstęp i oprac. na podstawie tłumaczenia ks. Jana Czuja, Moniki Ożóg, tekst łaciński Henryk Pietras. Źródła Myśli Teologicznej 54. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2010.
• Hieronim ze Strydonu. Listy. T. 2: (51–79). Wstęp i oprac. na podstawie tłumaczenia ks. Jana Czuja, Moniki Ożóg, tekst łaciński Henryk Pietras. Źródła Myśli Teologicznej 55. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2010.
• Hieronim ze Strydonu. Listy. T. 3: (80–115). Wstęp i oprac. na podstawie tłumaczenia ks. Jana Czuja, Moniki Ożóg, tekst łaciński Henryk Pietras. Źródła Myśli Teologicznej 61. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
• Hieronim ze Strydonu. Listy. T. 4: (116–130). Wstęp i oprac. na podstawie tłumaczenia ks. Jana Czuja, Moniki Ożóg, tekst łaciński Henryk Pietras. Źródła Myśli Teologicznej 63. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
• Hieronim ze Strydonu. Listy. T. 5: (131–156). Wstęp i oprac. na podstawie tłumaczenia ks. Jana Czuja, Moniki Ożóg, tekst łaciński Henryk Pietras. Źródła Myśli Teologicznej 68. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013.
• Hieronim ze Strydonu. „Przeciw Helwidiuszowi”. W: Hieronim ze Strydonu. Pisma polemiczne. Przeciw Helwidiuszowi. Przeciw Jowinianowi. Przeciw Wigilancjuszowi. Tłum. Wojciech Kania, Leon Nieścior, Grzegorz Rurański, 33–73. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów – Tyniec, 2013.
• Hieronim ze Strydonu. „Przeciw Jowinianowi”. W: Hieronim ze Strydonu. Pisma polemiczne. Przeciw Helwidiuszowi. Przeciw Jowinianowi. Przeciw Wigilancjuszowi. Tłum. Wojciech Kania, Leon Nieścior, Grzegorz Rurański, 116–384. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów – Tyniec, 2013.
• Hieronim ze Strydonu. „Przeciw Wigilancjuszowi”. W: Hieronim ze Strydonu. Pisma polemiczne. Przeciw Helwidiuszowi. Przeciw Jowinianowi. Przeciw Wigilancjuszowi. Tłum. Wojciech Kania, Leon Nieścior, Grzegorz Rurański, 429–457. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów – Tyniec, 2013.
• Hieronim. Żywoty mnichów. Pawła, Hilariona, Malchusa. Tłum. Bazyli Degórski. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów – Tyniec, 1995.
• Jeanjean, Benoit. Saint Jérôme et l’hérésie. Paris: Institut d’études augustiniennes, 1999.
• Kracik, Jan. Relikwie. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2002.
• Mirri, Luciana. La vita ascetica femminile in san Girolamo. Roma, 1992.
• Orygenes. O zasadach. Tłum. Stanisław Kalinowski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 1996.
• Orygenes – Hieronim. Homilie o Księdze Psalmów. Tłum. Stanisław Kalinowski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004.
• Paczkowski, Mieczysław. „Chrystologia Hieronima na tle teologii palestyńskiej przełomu IV i V wieku”. Vox Patrum 48 (2005): 159–186.
• Paczkowski, Mieczysław. „Girolamo e la polemica antiapollinarista”. Antonianum 79 (2004): 473–504.
• Penna, Angelo. Principi e carattere dell’esegesi di S. Girolamo. Roma: Pontificio Istituto biblico, 1950.
• Peri, Vittorio. Omelie origeniane sui Salmi. Contributo sull’identificazione del testo latino. Città del Vaticano, 1980.
• Perrone, Lorenzo. La Chiesa di Palestina e le controversie cristologiche. Brescia: Paideia, 1980.
• Pohlenz, Max. La Stoa. Storia di un movimento spiritual. T. 1. Firenze: La Nuova Italia, 1978.
• Rocca, Giancarlo. L’Adversus Helvidium di san Girolamo nel contesto della letteratura ascetico-mariana del secolo IV. Bern: Peter Lang, 1998.
• Rondeau, Marie-Josèphe. Les commentaires patristiques du psautier. T. 2. Exégèse prosopologique et théologie. Roma: Pontificium Institutum Studiorum Orientalium, 1985.
• Rurański, Grzegorz. „Wstęp”. W: Hieronim ze Strydonu, Pisma polemiczne. Przeciw Helwidiuszowi. Przeciw Jowinianowi. Przeciw Wigilancjuszowi. Tłum. Wojciech Kania, Leon Nieścior, Grzegorz Rurański, 387–427. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów – Tyniec, 2013.
• Simonetti, Manlio. La crisi ariana nel IV secolo. Roma: Institutum patristicum Augustinianum, 1975.
• Starowieyski, Marek. „Męczeństwo”. W: Ojcowie Żywi. T. 9. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1991.
• Stopniak, Franciszek. U źródeł chrześcijaństwa. Archeologia. Warszawa: Instytut Prasy i Wydawnictw Novum, 1982.

Identifiers

DOI

10.18276/skk.2020.27-16