Religijne czy świeckie (polityczne) pochodzenie prawa w Mezopotamii (?)

• Authors: Sienkiewicz Edward

Title variants

EN

Religious or Secular (Political) Origin of the Law in Mesopotamia (?)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Mezopotamia, której początki sięgają czasów prehistorycznych, uznawana jest za najstarszą cywilizację. Mimo wielu poważnych luk w materiale badawczym, dotychczasowe poszukiwania naukowe pozwalają stwierdzić, że w kwestii związków prawa z religią pojawiły się w niej dość zaskakujące rozwiązania. Pierwsze uregulowania prawne u Sumerów wiążą się z powstawaniem miast i przywództwem, wyraźnie wpisanym w ich wierzenia religijne. Dość wcześnie wyłaniająca się w tej cywilizacji instytucja króla, rozumiana jest jako pośrednicząca między światem boskim a ludzkim. Nie oznacza to jednak całkowitego utożsamienia religii i polityki, o czym świadczą uregulowania prawne w Mezopotamii. Król, który stanowi prawo, nie jest w tej funkcji reprezentantem bóstwa. Ustalając obowiązujące podwładnych normy, nie traktuje ich jako pochodzących od boga, co świadczy o rozróżnianiu przez Sumerów polityki od religii. Nie zdają sobie oni jeszcze sprawy z konsekwencji tego rozróżnienia, o czym świadczy ich niekonsekwencja w kwestii sankcji. Ustanawiając bowiem kary za nieprzestrzeganie tworzonego przez siebie prawa, król powołuje się na bóstwo, które w ten sposób, nie będąc źródłem prawa, traktowane jest jako jego zabezpieczenie.

EN

Mesopotamia, whose origins date back to prehistoric times, is considered to be the oldest civilization. In spite of many serious gaps in the research material, the scientific research suggests that there are quite surprising solutions regarding the links between law and religion. The first legal regulations in the Sumerians are connected with the development of cities and leadership, clearly set in their religious beliefs. The institution of a king, appointed in this civilization quite early, is understood as an intermediary between the divine and the human world. This does not, however, equate religion with politics, as it is evidenced by the legal regulations in Mesopotamia. The king who is a law representative is not a representative of the deity. The established norms mean that he does not treat the subordinates as coming from god. It proves the separation between the Sumerian politics and religion. They are not yet aware of the consequences of this distinction, as it is evidenced by their inconsistency in terms of sanctions. By establishing the penalty for disobedience against the law he creates, the king refers to the deity, which in this way, without being a source of law, is treated as its protection.

Keywords

PL

prawo; religia; polityka; wiara; Mezopotamia; Sumerowie; Babilon; państwo; miasto; kultura; cywilizacja; prehistoria

EN

law; religion; politics; faith; Mesopotamia; Sumerians; Babylon; state; city; culture; civilization; prehistory

• Publisher: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Journal: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Year: 2019
• Issue: 26
• Pages: 347-363

Contributors

author

Sienkiewicz Edward

• Wydział Teologiczny Uniwersytet Szczeciński

References

• Benedykt XVI. Jezus z Nazaretu. Cz. 1. Od Chrztu w Jordanie do Przemienienia. Tłum. Wiesław Szymona. Kraków: Wydawnictwo M, 2007.
• Bielicki, Marian Leon. Zapomniany świat Sumerów. Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy, 1996.
• Black, Jeremy. Anthony Green. Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia. London: British Museum Press, 1992.
• Bottéro, Jean, Samuel Noah Kramer. Lorsque les dieux faisaient l’homme. Mythologie mésopotamienne. Paris: Éditions Gallimard, 1989.
• Bottéro, Jean. „La mythologie de la mort en Mésopotamie ancienne”. W: Death in Mesopotamia, ed. Bendt Alster. Mezopotamia 8, 25–52. Copenhagen: Akademisk, 1980.
• Bottéro, Jean. Mésopotamie. L’écriture, la raison et les dieux. Paris, 1987.
• Brague, Rémi. Prawo Boga. Filozoficzna historia przymierza. Tłum. Maria Wodzyńska, Anna Kocot. Biblioteka Teologii Politycznej 11. Warszawa: Fundacja Świętego Mikołaja. Redakcja „Teologii Politycznej”, 2014.
• Ceram, Wilhelm. Bogowie, groby i uczeni. Powieść o archeologii. Tłum. Jerzy Nowacki. Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy, 1987.
• Charpin, Dominique. Syrie. Mémoire et Civilisation. Paris: Flammarion, Institut du Monde Arabe, 1994.
• Grégoire, Jean-Pierre „Remarques sur quelques noms de fonction et sur l’organisation administrative dans les archives d’Ebla”. W: La Lingua di Ebla: atti dell convengo internazionale (Napoli, 21–23 aprile 1980), a cura di Luigi Cagni. Napoli: Istituto universitario orientale, Seminario di studi asiatici, 1981.
• Harris, Rivkah. Ancient Sippar. A Demographic Study of an Old-Babylonian City (1894–1595 B.C.). Publications de l’Institut historique et archeologique neerlandais de Stamboul 36. Leiden: Nederlands Historisch-Archeologisch Instituut te Istanbul, 1975.
• Jacobsen, Thorkild, Henri Frankfort, H.A. Frankfort, John A. Wilson, William A. Irwin. The Intellectual Adventure of Ancient Man: An Essay on Speculative Thought in the Ancient Near East. Oriental Institute Essays. Chicago: University of Chicago Press, 1977.
• Jelonek, Tomasz. Kultura mezopotamska a Biblia. Kraków: Petrus, 2009.
• Joffee, Norman. The Economic Role of the Crown in the Old Babylonian Period. Bibliotheca Mesopotamica. Malibu: Undena Publications, 1977.
• Jones, Tom B. The Sumerian Problem. New York: John Wiley, 1969.
• Klima, Josef. Prawa Hammurabiego. Tłum. Cezary Kunderewicz. Warszawa: PWN, 1957.
• Kondratow, Aleksander. Zaginione cywilizacje. Tłum. Stefan Michalski. Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy, 1988.
• Kraus, Fritz R. Vom mesopotamischen Menschen der altbabylonischen Zeit und seiner Welt. Amsterdam–London: North Holland Publishing Company, 1973.
• Kumor, Bolesław. „Babilon”. W: Encyklopedia katolicka. T. 1, kol. 1231–1233. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995.
• Langkammer, Hugolin. „Babilonia”. W: Encyklopedia katolicka. T. 1, kol. 1234–1238. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995.
• Laurentin, Rene. Prawdziwe życie Jezusa Chrystusa. Tłum. Tadeusz Jania. Kraków: Wydawnictwo M, 1999.
• Łyczkowska, Krystyna, Krystyna Szarzyńska. Mitologia Mezopotamii. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1986.
• Meyer de, Leon, Hermann Gasche, Michel Tanret. „Tell ed-Der. La vie en Babylonie il y a 4000 ans”. Archeologia 195 (1984): 8–25.
• Nissen, Hans J. Grundzüge einer Geschichte der Frühzeit des vorderen Orients. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft (WBG), 1983.
• Peter, Michał. Dzieje Izraela. Poznań: Papieski Wydział Teologiczny. Redakcja Wydawnictw, 1996.
• Roberts, Jimmy Jack McBee. The Earliest Semitic Pantheon. Baltimore–London, 1972.
• Roux, Georges. Mezopotamia. Tłum. Beata Kowalska, Jolanta Kozłowska. Warszawa: Dialog, 2003.
• Sumer: Miasta Edenu. Zaginione cywilizacje. Tłum. Małgorzata Dors. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 1997.
• Waldenfels, Hans. O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele – dzisiaj. Teologia fundamentalna w kontekście czasów obecnych. Tłum. Antoni Paciorek. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1993.

Identifiers

DOI

10.18276/skk.2019.26-18