Rewaloryzacja miast w przyszłości funkcją współczesnych doświadczeń

• Authors: Beiersdorf Zbigniew

Title variants

EN

THE REVALORIZATION OF TOWNS IN THE FUTURE AS THE FUNCTION OF CONTEMPORARY EXPERIENCES

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

An analysis of contemporary conservation doctrines, compared to philosophical-civilizational tendencies, makes it possible to accept the thesis that the conservation work of tomorrow will be a function of the negative and positive experiences of our times. The spatial end, at the same time, the social structures, including the historical town, can be analysed on different levels of information. The statement presented here concerns only certain levels, selected from the point of view of conservation: ideological, economic, financial, and, predominantly, theoretical-methodological. The negative experiences include the ties between conservation and politics in a situation when the former was treated instrumentally as a pretext for achieving propaganda effects. The opposit of political and ideological motivation is cultural motivation in which the protection and conservation of monuments is treated as the protection of cultural heritage. This motivation attains a symbolic value as a protection of the continuum of the accomplishments of given societies, nations, or mankind, and as a sign of their identity. The formal right of ownership was of secondary significance. The command-distribution system which consists of state omnipotence in all domains of life, assumed a full state and state-administration management of objects, terrains and edifices. In this system, supported by budget subisidies, the position of the conservationist was rather comfortable as regards receiving suitable funds. But the soonsoring of a compaign for depopulating town centres, the change of homes into utility buildings, prestigious offices and seats of authorities and organizations, contradicted the essence of the protection and conservation of relics. They resulted in the elimination of authentic elements for the sake of changes enforced by construction norms adapted to new functions, and, consequently, produced an avalanche of growing costs, an altered spatial construction of the town and the destruction of traditional structures which are codecisive for the atmosphere and merits of a given settlement arrangement. It seems that the market system, reinstituted in our country, apart from certain perils of replacing the arrogance of the authority with that of money, offers also a real opportunity for the protection and conservation of urban buildings. In accordance with the law, it is precisely the owners (including private ones) who are obliged to care for the historical objects. An essential condition is the creation of economic-legal opportunities by means of a system of tax reductions, preferences, credits and subsidies intended for the conservation of historical monuments, which make it profitable for the owners to restore, conserve and protect them since they have become their property, either regained of purchased due to the privatization of state communical property. The conservation doctrine of the future as regards urban spatial arrangement appears to be the rather distinct outcome of an evolution defined by relations between the protection of cultural merits and town planning. This process in the last hundred years has progressed in several stages. Stage I includes the appearance in the last quarter of the nineteenth century of the very concept of urban architectural relics. The entire period of the protection of spatial arrangements, from World War I up to the 1970s, can be regarded as Stage II. The model of protection prepared at that time contained two currents: a / architectonic-town planning, b/ land-scape town planning. The first one, in accordance with the modernist tradition of the pre-war period, concerned basically only old city centres. The second current joined the protection of relics especially of architectonic-town planning ensembles, with the protection of the landscape. Stage III consists of the contem porary protection of the cultural environment. In the ecologically- oriented conservation doctrine the protected value comprise the natural and cultural landscape, including the historical relics, as an „iconosphere". The new doctrine was accepted also in Poland, where in the past decade it was sanctioned in the form of normative acts: „The Protection and Formation of the Environment" decree, 1980, „The Spatial Planning" decree (1984) and the „Protection of Cultural Monuments" ammended decree, 1990. Induibtably, the protection and conservation of spatial - landscape values is a task which will be realized upon the basis of the accomplishments of the revalorization method, i.e. as a permanent process which includes programming based on scientific research, planning and a gradual reai'zation within a scale of spatial arrangements and architectonic-landscape interiors.

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 1991
• Issue: 3
• Pages: 145-150

Dates

published

1991

Contributors

author

Beiersdorf Zbigniew

References

• J. Ski ba, Rewaloryzacja zespołow zabytkowych Krakowa. Krakow 1976, s. 102.
• Warszawa, Rozwoj miasta w Polsce Ludowej. Warszawa 1970.
• B. Kr a s n owo l s k i , Działalność krakowskich stowarzyszeń naukowych i tworczych w dziedzinie ochrony konserwatorskiej Krakowa. Teka KUiA Oddziału Krakowskiego PAN, t.1 7, Krakow 1983 r., ss. 263-2 7 0 .
• Z . Ł emp i c k i , Wybor pism, T.l, Renesans, Oświecenie, Romantyzm i inne szkice z historii kultury. Warszawa 1966, s. 145.
• B. Ma k s imo v i c , Dzieło Camilla Sittego a reakcja krytyki, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki" 1965, nr 1, s. 3.
• A. B o c h n a k , K. Pi e r a d z k a , Czterdziestolecie działalności Towarzystwa Miłośnikow Historii i Zabytkow Krakowa 1897-1937. Biblioteka Krakowska, t. 93, Krakow 1937,
• Z Towarzystwa Upiększania m. Krakowa i Okolicy. Krakowski Miesięcznik Artystyczny, organ poświęcony sprawom Muzeum Narodowego, Towarzystwa Przyjacioł Sztuk Pięknych, Towarzystwa Upiększania m. Krakowa, Krakow 1911, nr 1, ss. 6 -7 .
• S. T o m k o w i c z , Szpecenie kraju. Krakow 1909 (nadbitka „Czasu” ). .
• S. T o m k o w i c z , Piękność miast i ich ochrona. Krakow 1909.
• Dziennik Praw Państwa Polskiego, 1918, nr 16, poz. 36.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 6 marca 1928 r. O opiece nad zabytkami. Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej 1928, nr 28, poz. 265.
• B. R yma s z ews k i , O przetrwanie dawnych miast. Warszawa, 1984, s. 78.
• L. Dą b r ows k i , Obrzeza miast zabytkowych. W: Materiały ... op. cit., ss. 37-3 8 . 16
• A . Kr z y s z k ows k i , Znaczenie studiow historycznych dla planow zagospodarowania przestrzennego miasta. „Ochrona Zabytkow" 1954, nr 2, s. 61-76;
• Z . Ś w i e c h o w s k i , Problematyka studiow historyczno-urbanistycznych do planow zagospodarowania przestrzennego. W: Studia z historii budowy miast polskich, Warszawa 1957, nr 7;
• T . Z a r ę bs k a , Studia historyczno-urbanistyczne do planow zagospodarowania przestrzennego miasta. W: Miasto i oblicze czasu, Warszawa-Moskwa 1973.
• Memoriał CZMiOZ do Sejmowej Komisji Kultury „W sprawie ochrony zabytkow w Polsce" (patrz: A . Gr u s z e - c k i, Ratujmy zabytki. „Ochrona Zabytkow" 1957, nr 1 ,ss. 1 -1 7 ).
• A . Kr z y s z k ows k i , Odbudowa ośrodkow zabytkowych w Polsce w latach 1949-1959. „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki" 1 960, ss. 129-135-
• K. Ma l i n o w s k i , Ustawa Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o ochronie i wykorzystaniu zasobow historii i kultury. „Ochrona Zabytkow" 1978, nr 3, ss. 155-160.
• A . V o ś a h I i k. Podstawowe tendencje rewaloryzacji miast-rezerwatow w Czeskiej Republice Socjalistycznej. „Ochrona Zabytkow" 1976, nr 3, ss. 157-164.
• A . Żar yn, Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytkow, Zarys działalności i wybor dokumentow. Warszawa 1980, ss. 1 24—128.
• K. P a w ł o w s k i , M. Wi twi c k i , Problem oceny wartości zabytkowej zespołow miejskich. „Ochrona Zabytkow 1 968, nr 4, ss. 3-11 ;
• K . P a w ł o w s k i , M . Wi twi c k i , Wartość zabytkowa zespołow zabytkowych i zakres ich ochrony. W: Miasto a oblicze czasu, Warszawa-Moskwa 1973, ss. 173-184;
• M . Wi twi c k i , Strefy ochrony konserwatorskiej (cechy obszarow chronionych, wyznaczenie granic ochrony, podstawowe wytyczne konserwatorskie). „Ochrona Zabytkow 1985, nr 3-4, s. 157 i n.
• H . P i e ń k ows k a , Nowa metoda planowania Konserwatorskiego. Teka KUiA O/PAN, t. 9, Krakow 1977, s. 113.
• Międzynarodowa Karta Konserwacji i Restauracji Zabytkow i Miejsc Zabytkowych. W: A . Żar yn, Międzynarodowa Rada Ochrony ... op. cit., s. 118-1
• B. Ryma s z ews k i , Adaptacja dzielnicy staromiejskiej Torunia dla potrzeb wspołczesnych. „Ochrona Zabytkow" 1965, nr 4, ss. 3-16;
• Studia historyczno-urbanistyczne po szczegolnych kwartałow miejskich powstałe w latach 1964-1971. W: Katalog dokumentacji i prac konserwatorskich PP PKZ, 1964-71. Wojewodztwo bydgoskie, Warszawa 1973, ss. 26-27;
• Zagadnienia badawcze i projektowe zespołu ulicy Kanoniczej w Krakowie. Materiały z Sympozjum Konserwatorskiego w Krakowie 20-21 V 1971. Krakow 1971;
• M . Bi cz , A. H o s z o w s k a , В. K r a s n o w о I s k i , W . N i e w a l d a , L. Su l e r z y s k a , Krakow - bloki nr 37, 38, 39. Zbiorcze opracowanie wynikow studiow historyczno-urbanistycznych. Krakow 1978, maszynopis w PKZ;
• A . Ku de r , K. N owa c k a , Studium historyczno-urbanistyczne bloku nr 25 w Krakowie. Krakow 1974, maszynopis w MBP;,
• Z . B e i e r s d o r f , L. Su l e r z y s k a , Studium historyczno-urbanistyczne bloku nr 4 w Krakowie. Krakow 1978, maszynopis w PKZ.
• K. B u c h w a l d , W. En g e l h a r d t , Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody. Przekład i opracowanie pod red. Z. Obmińskiego. Warszawa 1975, s. 70.
• H . J a s i ńs k i , Ochrona przyrody a kultura materialna. „Ochrona Przyrody" 1929.
• J . Smo l e ń s k i , Ochrona krajobrazu. Skarby Przyrody. Krakow 1932. 32 Dziennik Ustaw 1949, nr 25, poz. 180.
• J . B o g d a n o w s k i , Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. Wrocław-Warszawa-Krakow-Gdańsk 1 976.
• Z . N о v a k. Idea i realizacja założeń Jurajskiego Parku Krajobrazowego. „Architektura" 1963, nr 8;
• Propozycja systemu parkow krajobrazowych w Polsce południowej. Oprać. J. Bogdanowski, M. Łuczyńska-Bruzda pod kierunkiem naukowym Z. Novaka, 1 9 6 3-1 9 6 4 .
• W : J . B o g d a n o w s k i , M. Ł u c z y ń s k a - B r u z d a , Z. No v a k , Architektura Krajobrazu. Warszawa-Krakow 1979, ss. 2 2 2 -238.
• P . G a z z о I a, Studium warunkow i problemow środowiska w ośrodkach zabytkowych. „Ochrona Zabytkow" 1976, nr 1, ss. 3 -8 .
• J . B o g d a n o w s k i , Konserwacja i kształtowanie w architekturze krajobrazu. Skrypt Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki, Krakow 1967 (wyd. I), Krakow 1972 (wyd. II).
• Człowiek i jego środowisko. Raport Sekretarza Generalnego ONZ U'Thanta z dn. 26 maja 1969. Biuletyn Polskiego Komitetu UNESCO. Warszawa 1969, nr 13.
• Granice wzrostu. Wyd. polskie Warszawa 1973.
• T . J awo r s k i , Konwencja w sprawie Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego. „Ochrona Zabytkow" 1977, nr 3-4, ss. 108-111.
• M . Pa ź d z i or , Krakow i Wieliczka na pierwszej liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego. „Ochrona Zabytkow 1979, nr 1, s. 69.
• K. P a w ł o ws k i , Od Karty Weneckiej do Rekomendacji Warszawskiej. W: A . Ż a r y n. Międzynarodowa Rada Ochrony..., op. cit., s. 16.
• J . B o g d a n o w s k i , Metoda „jednostka-wnętrze" w rewaloryzacji krajobrazu miast zabytkowych. Teka KUiA Oddział Krakowski PAN I. Krakow 1967, s. 94. 43
• J. B o g d a n o w s k i , Krajobraz i ruiny zamkow. Teka KUiA I Oddział Krakow PAN. Krakow 1967, s. 94.
• H . P i e ń k o w s k a Proba rozszerzenia pojęcia zabytek w po wiązaniu z rozwojem nauki o ochronie środowiska i architekturze krajobrazu. W: Dzieło sztuki i zabytek. Materiały XXV Sesji Stowarzyszenia Historykow Sztuki. BMiOZ, seria B, t. 63. Warszawa 1 976;
• H. P i e ń k ows k a , Nowa metoda planowania konserwatorskiego. Teka KUiA Oddział Krakowski PAN. t. 11, Krakow 1 977, op. cit.
• Zalecenia Organizacji Narodow Zjednoczonych do Spraw Oświaty Nauki i Kultury UNESCO dotyczące zespołow zabytkowych i tradycyjnych oraz ich roli w życiu wspołczesnym. Warszawa 1979;
• K . P a w ł o w ski , Konferencja UNESCO w Warszawie. „Ochrona Zabytkow 1 976, nr 3, ss. 2 3 3 -234.
• Z . Bi e n i e c k i , Potrzeby i drogi ochrony zabytkow architek tury najnowszej. „Ochrona Zabytkow” 1969, nr 4. s. 5, Problemy ochrony architektury najnowszej (1 8 5 0 -1 9 3 9 ). Materiały z Konferencji. BMiOZ, seria B, t. 29. Warszawa 1971,
• Międzynarodo we kolokwium na temat konserwacji i realizacji miast, wsi i zespołow zabytkowych 1972 Meksyk;
• M . Ku r z ą t k ows k i , Architecture Vernaculaire - architektura rodzima. „Ochrona Zabytkow" 1985, nr 1, ss. 3-16.
• J . B o g d a n o w s k i , z zespołem Architektury Krajobrazu, Studium architektury krajobrazu zabytkowego w otoczeniu projektowanego zbiornika czorsztyńskiego, Materiały i Sprawozdania Konserwatorskie Wojewodztwa Krakowskiego 1971 -1 9 7 2 , ss. 29-184;
• M . Kor ne c k i , Dokumentacja konserwatorska w świetle problemu rewaloryzacji wsi. Informacja bieżąca PKZ, 1980, nr 36;
• M . Kor ne c k i , Problemy konserwatorskie odnowy wsi w Polsce. Informacja bieżąca PKZ 1980, nr 42;
• M . Kor ne c k i , Problemy krajobrazu kulturowego wsi. „Ochrona Zabytkow" 1982, nr 3-A, ss. 143-154;
• M . K o r n e cki . Ochrona krajobrazu kulturowego. Między dokumentacją a realizacją. Warszawa 1984, ss. 8- 15. 50
• A . Tof f l e r , Trzecia fala. Warszawa 1983.
• Stary Sącz. Studium historyczno-urbanistyczne. Krakow 1976-1977, maszynopis w PKZ;
• Z . B e i e r s d o r f , В. Kr a s n owo l s k i , Dorobek Krakowskiego Oddziału Pracowni Konserwacji Zabytkow w zakresie studiow historyczno- urbanistycznych. Historia i metoda. Krakow 1986, maszynopis.
• O . Sawi c k i , Problemy rewaloryzacji zabytkowych zespołow w świetle prac studialnych i projektowych. „Ochrona Zabytkow" 1970, nr 2, ss. 103-114;
• O . S a w i c k i , T. R o g ows k a , Plan rewaloryzacji, studium metody opracowania. Warszawa 1972.
• L. C z y ż n i ews k a , Studium planu rewaloryzacji Nieszawy a ochrona krajobrazu przyrodniczo-kulturowego doliny Wisły. „Ochrona Zabytkow" 1974. cz. 1, ss. 8-14.
• H. Gawa r e c k i , Studium historyczno-urbanistyczne przedmieść Lublina jako kontynuacja i rozszerzenie dotychczasowych badań nad przeszłością miasta. Warszawa brw (1973) maszynopis powielany;
• S. Mi c h a l c z u k , Specyfika metodologiczna opracowania historyczno-konserwatorskiego przedmieść Lublina. Warszawa brw (1973) maszynopis powieiany;
• W . K a l i n ows k i , Studium przedmieść Lublina na tle innych opracowań urbanistycznych w Polsce. Warszawa brw (19 7 3 ), maszynopis powielany.
• Z . Be i e r s d o r f i M . M . Ko r n e c k i z zespołem, Studium konserwatorsko-urbanistyczne Krakowskiego Zespołu Miejskiego. Krakow 1982-1987.
• „Wiadomości Konserwatorskie" 1990, nr 3, ss. 1 9 -30.
• J . S t ę p k o ws k i , Działalność Międzynarodowej Komisji d.s. Rewaloryzacji Zespołow Staromiejskich. „Ochrona Zabytkow" 1983, nr 3 -4 , ss. 2 9 8 -3 0 0 .
• J . Kubi ak, Uwagi dotyczące „ Wytycznych do opracowania problematyki ochrony wartości kulturowych w planach zagospodarowania przestrzennego ". „Ochrona Zabytkow 1983, nr 3 -4 , ss. 2 2 6 -2 2 8 .

Identifiers

ISSN

0029-8247