Postępowania w sprawach dotyczących aktów stanu cywilnego – kompetencja organu administracji publicznej czy sądu powszechnego?

• Authors: Mucha Joanna

Title variants

EN

Proceedings in matters concerning vital records – the competence of public administration bodies or the jurisdiction of the common court of law?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Aktualnie obowiązująca ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego, podobnie jak poprzednio regulujące tę materię przepisy, wprowadza kompetencje dwóch różnych organów w sprawach dotyczących aktów stanu cywilnego. Rejestrację stanu cywilnego, a także sprostowanie treści aktu wymagające porównania jej z innymi dokumentami, nie zaś przeprowadzania postępowania dowodowego, powierzył ustawodawca organowi administracji, natomiast przypadki, w których zachodzi konieczność przeprowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego (ustalenie treści aktu stanu cywilnego) czy też wymagające prawotwórczej ingerencji (unieważnienie aktu stanu cywilnego stwierdzającego zdarzenie niezgodnie z prawdą, sprostowanie w wypadku niemożności jego dokonania na podstawie innych aktów czy akt zbiorowych), poddał kompetencji sądu cywilnego. Pozwala to stwierdzić, że skoro sąd cywilny jest kompetentny do dokonywania czynności bardziej złożonych wobec treści aktu stanu cywilnego, to nie ma argumentów – przy cywilnoprawnym charakterze pojęcia stanu cywilnego – które uniemożliwiałyby dokonywanie przez niego czynności mniej skomplikowanych, w tym rejestracji stanu cywilnego (sporządzanie aktu) czy sprostowania w sytuacji, kiedy w obecnym stanie prawnym należy ono do organu administracji. Stąd wniosek, że rozdział kompetencji w zakresie czynności dotyczących aktów stanu cywilnego pomiędzy organ administracji i sąd cywilny jest kwestią umowną oraz że brak jest niepodważalnych argumentów niedopuszczających rozwiązanie, by właściwym organem w każdej sprawie dotyczącej aktów stanu cywilnego był sąd cywilny. Za rozwiązaniem takim przemawia także okoliczność, iż prowadzenie innych rejestrów o zbliżonej funkcji ustawodawca powierzył sądom. Nie bez znaczenia jest także wzgląd na jednoznaczność i pewność obrotu prawnego oraz dogodność dla podmiotów, których postępowania w kwestiach odnoszących się do aktów stanu cywilnego dotyczą.

EN

The Act on vital records currently binding and applicable in Poland, also known as the Law on Births, Marriage and Death Certificates, similarly to the solutions of former regulations in this area, provides for two different bodies responsible for matters relating to birth, marriage and death certificates. Public administration bodies are responsible for making records of the civil status of a person, and for entering necessary amendments to the content of certificates if they are possible to be made by comparing the certificate in question with other certificates. Common courts of civil law are vested with power to conduct detailed evidentiary proceedings (in order to determine the content of a certificate) and proceedings requiring legal intervention (invalidation of a certificate if it confirms an untrue event or otherwise making the necessary amendments/corrections to it). This status quo leads to a conclusion that since civil law courts are competent to perform acts in law that are more complicated than merely recording or amending the content of civil status certificates, there are no reasons why they should not as well perform these less complicated acts which are currently vested in administrative bodies. This solution seems be even more recommendable in the light of the fact that courts today keep other registers of a function similar to that of the register of vital statistics. Leaving all matters relating to birth, marriage and death certificates within the competence of civil courts would be also advisable because it would add to such legal transactions a status of even greater certainty and uniformity. It would also take off the burden of having sometimes to approach two different bodies.

Keywords

PL

stan cywilny; akt stanu cywilnego; organy w sprawach dotyczących aktów stanu cywilnego

EN

civil status; civil status certificate; bodies involved in matters related to civil status certificates

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2015
• Issue: 3(11)
• Pages: 11-38

Contributors

author

Mucha Joanna

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Albiniak M., Czajkowska A., Prawo o aktach stanu cywilnego z objaśnieniami, Toruń 1995.
• Bojanowski E., Lang J., Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1999.
• Borkowski J., w: B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2004.
• Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2014.
• Czajkowska A., Pachniewska E., Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 2011.
• Dawidowicz W., Zarys procesu administracyjnego, Warszawa 1989.
• Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
• Flaga-Gieruszyńska K., Postępowanie cywilne. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników procesowych, Warszawa 2014.
• Gajda J., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Akty stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 2002.
• Gapska E., Studzińska J., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2015.
• Gondorek K., Ustowska A., Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem, Warszawa 1991.
• Grzybowski S., w: System prawa cywilnego, t. 1: Część ogólna, pod red. W. Czachórskiego, Wrocław 1985.
• Ignatowicz J., Stan cywilny i jego ochrona, Annales UMCS, sectio G, vol. K.
• Jandy-Jendrośka K., Jendrośka J., System jurysdykcyjnego postępowania administracyjnego, w: Europeizacja prawa administracyjnego, seria System Prawa Administracyjnego, pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego, A. Wróbla, t. 3, Warszawa 2014.
• Jodłowski J. i in., Postępowanie cywilne, Warszawa 2014.
• Kiełkowski T., Sprawa administracyjna, Zakamycze 2004.
• Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1997.
• Litwin J., Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 1961.
• Marszałkowska-Krześ E. (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2013.
• Martysz C., w: G. Łaszczyca, C. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, t. 1 i 2, Zakamycze 2010.
• Norek E., Krajowy Rejestr Sądowy i postępowanie rejestrowe, Warszawa 2001.
• Pazdan M., w: System Prawa Prywatnego, t. 1: Prawo cywilne – część ogólna, pod red. M. Safjana, Warszawa 2012.
• Piasecki K., Postępowanie sporne rozpoznawcze w sprawach cywilnych, Warszawa 2011.
• Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2013.
• Resich Z., Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach cywilnych, Warszawa 1962.
• Siedlecki W., Przedmiot postępowania cywilnego, w: Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, pod red. J. Jodłowskiego, Wrocław 1974.
• Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2001.
• Sobol E. (red.), Nowy słownik języka polskiego, Warszawa 2002.
• Stawecki T., Rejestry publiczne. Funkcje instytucji, Warszawa 2005.
• Suski P., Rejestry sądowe spółek handlowych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, Warszawa 1994.
• Wilczyńska A., Sprawa z zakresu administracji publicznej na tle pojęć sprawy administracyjnej i sprawy cywilnej – zagadnienia teoretycznoprawne, „Zeszyty Naukowe Sądów Administracyjnych” 2008, nr 5.
• Woś T., Pojęcie „sprawy” w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego, Acta Universitatis Wratislaviensis Nr 1022, Prawo CLXVIII, Wrocław 1990.
• Wiśniewski T., Problematyka dopuszczalności drogi sądowej z punktu widzenia rozgraniczenia tej drogi od postępowania administracyjnego, w: Ogólnopolski Zjazd Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego. Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym kodeksie postępowania cywilnego. Materiały konferencyjne, Katowice–Kocierz, 26–29 IX 2013 r.
• Wróbel A., w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Kraków 2000.
• Wróbel A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz do art. 1 k.p.a., LEX/el.
• Zedler F., Wprowadzenie, w: L. Ciulkin, A. Jakubecki, N. Kowal, Krajowy Rejestr Sądowy i postępowanie rejestrowe. Praktyczny komentarz, Warszawa 2002.
• Zieliński A., Postępowanie cywilne. Kompendium, Warszawa 2014.
• Zimmermann J., Administracyjny tok instancji, Kraków 1986.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

DOI

10.14746/spp.2015.3.11.1