O zaślepieniu, nieprzejrzystości i reinkarnacji. „Zaćma” Ryszarda Bugajskiego

• Authors: Nadgrodkiewicz Grzegorz

Title variants

EN

Of Blindness, Opacity and Reincarnation. “Blindness” by Ryszard Bugajski

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nadgrodkiewicz poddaje analizie wybrane sceny z filmu „Zaćma” (2016) w reżyserii Ryszarda Bugajskiego. Głównym kontekstem interpretacyjnym jest dla autora tradycja tak zwanego filmu pasyjnego – subgatunku w obrębie kina religijnego – który zasadza się na ponawianej ewokacji archetypowego obrazu Męki Jezusa Chrystusa i poddawaniu go rozmaitym artystycznym przetworzeniom w dziele filmowym. Autor dowodzi, że „Zaćma” może być postrzegana jako film, który w swej głębokiej, onirycznej warstwie narracyjnej jest swoistym remakiem tematu pasyjnego. Dla poparcia tej tezy Nadgrodkiewicz szkicuje teoretyczny model wędrówki toposu Drogi Krzyżowej i uznaje film Bugajskiego za dzieło, które w pewnym sensie ukrywa przed widzem swój status remake’u. Tekst zamyka metafora reinkarnacji jako wiecznotrwałej wędrówki toposów.

EN

In his article Nadgrodkiewicz presents an analysis of selected scenes from the movie “Blindness” (“Zaćma”, 2016) directed by Ryszard Bugajski. For the author the main interpretative context is the tradition of the passion film – a subgenre within religious film – which is based on reiterated evocation of the archetypical image of the Passion of Jesus Christ that undergoes different artistic transformations in a movie. The author argues that “Blindness” can be perceived as a film that in its deep, oneiric layer of narration reveals itself as a peculiar remake of the passion theme. In order to reinforce the thesis Nadgrodkiewicz proposes a theoretic model of the wandering of the topos of the Way of the Cross and then states that Bugajski’s film in some sense disguises itself in the viewer’s eyes, hiding its status of a remake. The article is recapitulated with the metaphor of the reincarnation as an everlasting wandering of the topoi.

Keywords

EN

Bugajski Ryszard; Passion of Christ; Passion film; Polish cinema; remake

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2017
• Issue: 97-98 Wędrujące motywy
• Pages: 200-211

Contributors

author

Nadgrodkiewicz Grzegorz

• Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

References

• Eschbach, Andreas. Jesus-Video. München: Schneekluth-Verlag, 1998.
• Eschbach, Andreas. Wideo z Jezusem, transl. Joanna Filipek. Olsztyn: Solaris, 2004.
• Faure, Élie. „De la cinéplastique.” In Élie Faure, Fonction du cinéma. De la cinéplastique à son destin social. Paris: Éditions d’Histoire et d’Art – Librairie Plon, 1953.
• Faure, Élie. L’Arbre d’Éden. Paris: Les Éditions G. Crès et Cie, 1922.
• Greenberg, Harvey R. „Raiders of the Lost Text: Remaking as Contested Homage in >>Always<<.” In Play It Again, Sam. Retakes on Remakes, edited by Andrew Horton, Stuart Y. McDougal. Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press, 1998.
• Kracauer, Siegfried. Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości, transl. Wanda Wertenstein. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975.
• Morin, Edgar. Kino i wyobraźnia, transl. Konrad Eberhardt. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975.
• Nadgrodkiewicz, Grzegorz. „>>Quem queritis in sepulchro, o Christicolae?<<” O teatralnej proweniencji wczesnych filmów pasyjnych.” In Między filmem a teatrem, edited by Sławomir Bobowski, Milan Lesiak, Małgorzata Różewicz. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2012.
• Nadgrodkiewicz, Grzegorz. „Casus >>Żywota Briana<< albo jak dekonstruować filmową epikę biblijną.” Kwartalnik Filmowy, no 56, 2006.
• Nadgrodkiewicz, Grzegorz. „O kilku aspektach prawdy. >>Pasja<< Mela Gibsona.” In Kino amerykańskie. Dzieła, edited by Elżbieta Durys, Konrad Klejsa. Kraków: Rabid, 2006.
• Nieracka, Agnieszka. „Wokół kategorii filmowego remake’u.” Kwartalnik Filmowy, no 85, 2014.