Cyryl i Metody jako patronowie przygotowania misjonarzy – przyczynek do refleksji misjologicznej

• Authors: Kluj Wojciech

Title variants

EN

Cyril and Methodius as Patrons of Missionaries Preparation – Contribution to the Missionary Reflection

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony został omówieniu misji Cyryla i Metodego. Autor zwraca uwagę na kilka aspektów dzieła patronów Słowiańszczyzny: historyczny, polityczny i kulturowy. Podkreśla nowatorstwo podejścia świętych braci do głoszenia słowa Bożego na ziemiach niechrześcijańskich. Wskazuje jednocześnie na analogię pomiędzy ich działaniami a wcześniejszymi przedsięwzięciami misyjnymi na Kaukazie. Zarówno Cyryl i Metody, jak i misjonarze i zakonnicy gruzińscy stosowali w liturgii nie grekę czy łacinę, lecz języki narodowe. Mieli także podobny stosunek do dwóch tradycji kulturowo-politycznych – wschodniej i zachodniej. Tworząc oryginalną, narodową wersję rytu, starali się mianowicie czerpać z obu stron, zachowując jednocześnie umiarkowany dystans do instytucji i ośrodków religijnych i politycznych. Zdaniem autora sposób działania patronów Słowiańszczyzny może być inspiracją dla współczesnych misjonarzy.

EN

The article was devoted to the mission of Cyril and Methodius. The author draws attention to several aspects of the work of the patrons of the Slavic region: historical, political and cultural. It emphasizes the innovative approach of the holy brothers to proclaim the word of God in non-Christian lands. At the same time, it points to an analogy between their activities and previous missionary undertakings in the Caucasus. Both Cyril and Methodius, as well as Georgian missionaries and religious, used in their liturgy not Greek or Latin, but national languages. They also had a similar attitude to two cultural and political traditions - Eastern and Western. While creating the original, national version of the rite, they tried to derive from both sides, while maintaining a moderate distance from religious and political institutions and centres. According to the author, the way in which the patrons of the Slavic region operated may be an inspiration for contemporary missionaries.

Keywords

PL

Konstantyn Cyryl; Michał Metody; misje; Bizancjum; ewangelizacja Słowian; inkulturacja; klasztory

EN

Constantin Cyril; Michael Methodius; mission; Byzantium; evangelization of the Slavs; enculturation; monasteries

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2020
• Issue: 2
• Pages: 47-68

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

Kluj Wojciech

References

• Barlieva S., 2017, The Cult of Saints Cyril and Methodius: The Phenomenon of Shared Identity in the Slavic World, in: Gray M. (ed.), Rewriting Holiness: Reconfiguring Vitae, Re-signifying Cults, King’s College Medieval Studies, London, p. 229-241.
• Bartula Cz., 1988, „Żywoty Cyryla i Metodego” na tle zabytków starobułgarskich (staro-cerkiewno-słowiańskich), Z polskich studiów slawistycznych, seria VII, Warszawa, s. 19-27.
• Budniak J., 2009, Jednoczeni w różnorodności. Tradycja cyrylo-metodiańska jako paradygmat procesu pojednania Kościołów, kultur i narodów, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Dagron G., 1999, Kościół i państwo (połowa IX – koniec X wieku), w: Dagron G., Riché P., Vauchez A., Historia chrześcijaństwa. Religia. Kultura.
• Polityka, t. 4, Biskupi, mnisi i cesarze 610-1054, Krupski i S-ka, Warszawa, s. 145-207.
• Dufka V., 2017, Evangelization as portrayed in the liturgical and cultural expression of Saints Cyril and Methodius, Studia Bobolanum, Vol. 28, No. 4, p. 229-240.
• Filipov G., 2020, The Dyplomatic Aspect of the Mission of the Saloniki Brothers – Saints Cyril and Methodius – to Great Moravia [on-line], https://www.academia.edu/24960541/The_Diplomatic_Aspect_of_the_Mission_of_the_Salonika_Brothers_Saints_Cyril_and_Methodius_to_Great_Moravia portal academia.edu [dostęp: 22.04.2020].
• Gajek J.S. i Górka L. (red.), 1991a, Żywot św. Konstantyna-Cyryla, w: Cyryl i Metody. Apostołowie i nauczyciele Słowian, cz. 2, Dokumenty, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, s. 19-51.
• Gajek J.S. i Górka L. (red.), 1991b, Żywot św. Metodego, w: Cyryl i Metody.
• Apostołowie i nauczyciele Słowian, cz. 2, Dokumenty, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, s. 52-64.
• Godność każdej kultury. Rozmowa z Wojciechem Klujem OMI [o encyklice Slavorum Apostoli], 2003, Przewodnik po encyklikach. Myśląc z Janem Pawłem II, W Drodze, Poznań, s. 67-83.
• Górka L., 2016, Cyrylo-metodiańska ewangelizacja kultury, Nurt SVD, nr 2, s. 26-39.
• Jan Paweł II, 1985, Encyklika o dziele ewangelizacji świętych Cyryla i Metodego „Slavorum Apostoli”, Wydawnictwo Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych, Warszawa.
• Kluj W., 2013, Kształtowanie się podstawowych tekstów wiary w języku malgaskim, Missio Polonia, Warszawa.
• Kluj W., 2018, The Georgian missionary spirit in the light of the Encyclical „Slavorum Apostoli”, w: Piwko A. (red.), Poland – Georgia. Society – culture – faith – history, Warszawa-Tbilisi, p. 37-51.
• Knowles M.D. i Obolensky D., 1988, Historia Kościoła, t. 2, (600-1500), tłum. Turzyński R., Pax, Warszawa, s. 24-28.
• Kokkas K., 2005, Góra Atos. Brama do nieba, tłum. Dzieża W., Edycja św. Pawła, Częstochowa.
• Koziara S., 2018, Język i liturgia słowiańska u zarania chrystianizacji Polski – dawne i nowsze fakty, hipotezy, dyskusje, Studia Pigoniana, nr 1, s. 15-29.
• Leeming E.L., 2018, Architecture and Asceticism: Cultural Interaction between Syria and Georgia in Late Antiquity, Brill, Leiden-Boston.
• Leśniewski K., 2013, Wiara, kult i kultura jako istotne elementy w misyjnej działalności świętych Cyryla i Metodego, Elpis, t. 15, nr 27, s. 33-40.
• Lourié B., 2015, Missionary Stories and the Formation of the Syriac Churches, University of California Press, Oakland.
• Martin-Hisard B., 1999, Chrześcijaństwo i Kościół w świecie gruzińskim, w: Mayeur J.-M., Kłoczowski J. (red.) Historia chrześcijaństwa.
• Religia. Kultura. Polityka, t. 4, Biskupi, mnisi i cesarze (610-1054), Wydawnictwo Krupski i S-ka, Warszawa, s. 446-488.
• Milewski T., 1962, Apostołowie Słowiańszczyzny, Znak, t. 3, nr 97/98, s. 995-1024.
• Mironowicz A., 2013, Kościół bizantyjski w kształtowaniu tożsamości mieszkańców Europy Wschodniej i Środkowo-Wschodniej, w: Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, s. 177-178 [on-line], https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/8398 [dostęp: 23.04.2020].
• Moszyński L., 1991, Między patriarchatem w Konstantynopolu a arcybiskupstwem w Salzburgu, w: Gajek J.S. i Górka L. (red.), Cyryl i Metody. Apostołowie i nauczyciele Słowian, cz. 1, Studia, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, s. 35-44.
• Naumow A., 2000, Święta Góra Athos, Peregrinus Cracoviensis, nr 8, s. 39-54.
• Olszewski M., 1991, U początków liturgii słowiańskiej, w: Gajka J.S. i Górka L. (red.), Cyryl i Metody. Apostołowie i nauczyciele Słowian, cz. 1, Studia, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, s. 75-84.
• Peri V., 1981, Cirillo e Metodio. Le biografie paleoslave, Ed OR, Milano.
• Polak A.N., 2015, Chazaria. Dzieje królestwa żydowskiego w Europie, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, Przemyśl.
• Rogulski J., 2014, Bułgaria cara Symeona a Cesarstwo Bizantyńskie. Między współpracą a konfliktem [on-line], https://www.konflikty.pl/historia/sredniowiecze/bulgaria-cara-symeona-cesarstwo-bizantynskiemiedzy-wspolpraca-konfliktem/ [dostęp: 24.03.2020].
• Rostkowski G., 2000, Międzynarodowe i wewnętrzne położenie kaganatu chazarskiego w pierwszej połowie X wieku, Mazowieckie Studia Humanistyczne, t. 6, nr 1-2, s. 5-24.
• Różański J. (red.), 2004, Przygotowanie misjonarzy. Założenia i praktyka, Missio-Polonia, Warszawa.
• Siniscalco P., 2013, Starożytne Kościoły Wschodnie. Historia i literatura, tłum. Piekarz K., Petrus, Kraków, (rozdz. XIII, Kościół gruziński, s. 251-269. Rozdz. XIV – Michel van Esbroeck, Literatura patrystyczna w Armenii i Gruzji, s. 270-292).
• Sobiech A., 2009, W trosce o siewców Ewangelii. Z okazji jubileuszu 25-lecia Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie, Missio-Polonia, Warszawa.
• Strzelczyk J., 1997, Apostołowie Europy, Pax, Warszawa.
• Sverrir J., 2011, Mission Miscarried: The Narrators of the ninth-century Missions to Scandinavia and Central Europe, Bulgaria Medievalis, No. 2, p. 89-109.
• Tarchnisvili M., 2001, The Origin and Development of the Ecclesiastical Autocephaly of Georgia, Greek Orthodox Theological Review, Vol. 46, No. 1-2, p. 89-111.
• Turbański S., 1969, Kolonialna hipoteka misji, Collectanea Theologica, t. 39, nr 1, s. 35-56.

Identifiers

ISSN

1233-9717