Saturn – wstydliwe (?) początki austriackiego filmu fabularnego

• Authors: Kosińska-Krippner Beata

Title variants

EN

Saturn: The Embarrassing (?) Beginnings of Austrian Feature Film

Abstracts

PL

Johann Schwarzer (1880-1914) założył w Wiedniu pierwszą austriacką wytwórnię filmową, Saturn-Film, w której w latach 1906-1910 powstawały wyłącznie filmy erotyczne, dzisiaj uznane za pierwsze filmy fabularne zrealizowane w Austrii przez Austriaków. Dzięki intensywnym międzynarodowym poszukiwaniom pracownikom Österreichische Filmarchiv udało się odnaleźć w sumie ponad 30 produkcji z tej wytwórni, przez lata uznawanych za zaginione. W tek- ście została naszkicowana krótka historia Saturna i charakterystyka wybranych filmów Schwarzera. Autorka wskazała też na problemy z zaakceptowaniem przez niektórych austriackich badaczy erotycznych początków rodzimej kinematografii, czego skutkiem było zniekształcanie historycznej rekonstrukcji filmografii austriackiej.

EN

Johann Schwarzer (1880-1914) founded in Vienna the first Austrian film company, Saturn-Film, which in 1906-1910 produced only erotic films, today considered the first feature films made in Austria by Austrians. Thanks to an intense international search, the employees of Österreichische Filmarchiv managed to find a total of over 30 films from this studio, which for years had been considered lost. The text outlines a short history of Saturn and the characteristics of selected films by Schwarzer. The author of the article also points out the reluctance of, inter alia, some Austrian film historians, in accepting the erotic origins of their native cinematography, which resulted in a distortion of the historical reconstruction of Austrian filmography.

Keywords

PL

Johann Schwarzer; Saturn-Film; kino austriackie; filmy erotyczne

EN

Johann Schwarzer; Saturn-Film; erotic movies; Austrian cinema

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2022
• Issue: 117 Kino nieznane/ukryte
• Pages: 124-142

Contributors

author

Kosińska-Krippner Beata

• Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk

• https://orcid.org/0000-0001-8096-9708

References

• Achenbach, M., Ballhausen, T. (2014). Ein „Wiener Genre”? Zur Erfolgs- und Zensurgeschichte der Saturn-Film (1906-1910). W: J. Roschlau (red.), Kunst unter Kontrolle Filmzensur in Europa (ss. 34-43). München: Ein CineGraph Buch: edition text + kritik.
• Achenbach, M., Caneppele, P. (1998). Saturn: The Erotic Beginnings of Austrian Cinematography. Journal of Film Preservation, 57, s. 13-14.
• Achenbach, M., Caneppele, P., Kieninger, E. (1999). Projektionen der Sehnsucht. Saturn. Die erotischen Anfänge der österreichischen Kinematographie (seria: Edition Film und Text 1). Wien: Filmarchiv Austria.
• Adriaensens, V., Jacobs, S. (2017). The Sculptor’s Dream: Living Statues in Early Cinema. W: S. Jacobs, S. Felleman, V. Adriaensens, L. Colpaert, Screening Statues: Sculpture and Cinema (ss. 29-45). Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Ballhausen, T. (2002). Geschnitten, Verboten, Vernichtet. Notizen zur österreichischen Filmzensurgeschichte bis 1938. Biblos, 51 (2), ss. 203-214.
• Berger, J. (1997). Sposoby widzenia (tłum. M. Bryl). Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Büttner, E., Dewald, C. (2002). Das tägliche Brennen. Eine Geschichte des österreichischen Films von den Anfängen bis 1945. Salzburg – Wien: Residenz Verlag.
• Clark, K. (1998). Akt. Studium idealnej formy. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Didi-Hubermann, G. (2006). Venus öffnen: Nacktheit, Traum, Grausamkeit. Zürich –Berlin: Diaphenes.
• Erdman, A. L. (2004). Blue Vaudeville: Sex, Morals and the Mass Marketing of Amusement, 1895-1915. Jefferson – London: McFarland.
• Fritz, W. (1981). Kino in Österreich. Der Stummfilm 1896-1930. Wien: Österreichischer Bundesverlag.
• Fritz, W. (1997). Im Kino erlebe ich die Welt. 100 Jahre Kino und Film in Österreich. Wien– München: Verlag Christian Brandstätter.
• Heffernan, J. A. W. (1993). Museum of Words: The Poetics of Ekphrasis from Homer to Ashbery. Chicago – London: University of Chicago Press.
• Kieninger, E. (1992). Das klassische Wanderkino 1896-1914. Praca dyplomowa: Wien.
• Kieninger, E. (1993). A la Lumière: Der Wiener Filmpionier Gottfried Findeis und die erste Periode ambulanter Kinokultur in Österreich 1896–1899. Medien und Zeit. Forum für historische Kommunikationsforschung, 4, ss. 14–26.
• Kleinspehn, T. (1989). Sehen und Identität in der Kultur der Neuzeit. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
• Krenn, G. (1993). „Von Stufe zu Stufe”. Heinz Hanus und die Anfänge der österreichischen Spielfilmproduktion. Wien: Österreichisches Filmarchiv.
• Nead, L. (1992). The Female Nude: Art, Obscenity and Sexuality. London – New York: Routledge.
• Phillips, S. R. (2006). Modeling Life: Art Models Speak about Nudity, Sexuality, and the Creative Process. Albany: State University of New York Press.
• Reichhold, C. (2018). 100xÖsterreich. Film. Wien: Amalthea Signum Verlag.
• Riemer, W. (2004). The Cultural Status of Early Austrian Cinema and Film. Modern Austrian Literature, 37 (3-4), ss. 1-12.
• Štábla, Z. (1971). Queries Concerning the Hořice Passion Film. Prague: Film Institute.