Stany Ja wg Erica Berna a postawa nauczycieli względem uczniów

• Authors: Jurczak Anna

Title variants

EN

Eric Bern's states of T and the attitude of teachers towards pupils

Abstracts

EN

Purpose of research. The purpose of this article is to present and analyze author’s own research on the status of Self in teachers working in kindergartens, primary, middle and high schools. Ego states presented by teachers have a big impact on their actions and how they communicate. Research method. The group of respondents consisted of 397 teachers: 112 pedagogue pre-school, 98 teaching in primary schools, 94 middle school teachers and 102who work in high school. The study is based on the concept of transactional analysis by Eric Berne, which distinguishes three states of Self - Adult, Child and Parent and two subtypes for the state Parent - Nurturing Parent, Critical Parent and for Children - Free Child and Adaptive Child. One has to keep in mind that each posture has both wanted and unwanted features. The questionnaire used in the research is used to examine the state of Ego, according to the theory of transactional analysis. Results. It turns out that the state of Ego presented by teachers depends, to some extent, on a type of educational institutions in which they work. Most of the teachers working in kindergartens assume the state of Parent, and those working in primary schools – of an Adult. In higher levels of education the situation changes. In both middle and high schools most of the teachers identified with the attitude of the Child. Research also show the distribution of results for the subtypes of the state of Ego Parent (Critical Parent and Nurturing Parent) and Child (Free Child and Adaptive Child). Conclusions. Depending on the various levels of education, teachers represent different states of ego. They have a great influence on the communication between the three main actors involved in education, namely students, parents and educators. They influence not only measurable students’ achievements but also development of their self-esteem and self-confidence.

PL

Cel badań. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie, a także analiza badań własnych dotyczących stanu Ja, prezentowanego przez nauczycielki pracujące w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach. Stany Ja , którymi posługują się nauczycieli mają duży wpływ na podejmowane przez nich działania oraz sposób w jaki się komunikują. Metoda badań. Grupa badanych składała się z 397 nauczycieli: 112 pedagogów wychowania przedszkolnego, 98 uczących w szkołach podstawowych, 94 nauczycieli gimnazjów oraz 102 pracujących w liceach. Badania opierają się na koncepcji analizy transakcyjnej Erica Berna, który wyróżnia trzy stany ja – Dorosły, Dziecko oraz Rodzic oraz dwa podtypy dla stanu Rodzic – Rodzic Opiekuńczy, Rodzic Normatywny, natomiast dla Dziecka – Dziecko Spontaniczne i Dziecko Przystosowane. Należy pamiętać, że każda postawa posiada pewne pozytywne cechy, ale również i te niepożądane. W badaniach wykorzystano kwestionariusz służący do badania stanu Ego, zgodnie z teorią analizy transakcyjnej. Wyniki. Okazuje się, że stan Ego prezentowany przez nauczycieli, jest w pewnym stopniu uzależniony od szczebla edukacji placówki, w której pracują. Większość nauczycieli pracujących w przedszkolach przyjmuje postawę Rodzica, zaś w szkołach podstawowych osoby Dorosłej. Odwołując się do wyższych szczebli edukacji można zauważyć, że wyniki ulegają zmianie. Zarówno w gimnazjach jak i w liceach większość nauczycieli utożsamia się z postawą Dziecka. Badania przedstawiają również rozkład wyników w odniesieniu do podtypów stanu Ego Rodzic (Rodzic Normatywny i Rodzic Opiekuńczy) oraz Dziecko (Dziecko Spontaniczne i Dziecko Przystosowane). Wnioski. W zależności od szczebla edukacji, nauczyciele prezentują róże stany Ego. Mają one duży wpływ na komunikację występującą między trzema głównymi podmiotami biorącymi udział w kształceniu, czyli uczniami, rodzicami oraz dydaktykami. Wpływają one nie tylko na mierzalne osiągnięcia uczniów, ale również na kształtowanie się ich samooceny oraz wiary we własne możliwości.

Keywords

PL

analiza transakcyjna, Stany Ja: Dziecko, Dorosły, Rodzic, EricBerne

EN

Transactional Analysis, States of Ego: Child, Adult, Parent, Eric Berne

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2017
• Issue: 7
• Pages: 275-288

Dates

published

2016

Contributors

author

Jurczak Anna

• Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków

References

• Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka.
• Cialdini, R. B. (2013). Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Dolińska, D. (2013). Mowa ciała jako aspekt komunikacji międzyludzkiej. Zeszyty naukowe politechniki śląskiej, s. 102.
• Gadacz, T. (1991). Wychowanie jako spotkanie osób. Kraków: Znak.
• Gębuś, D. (2015). Struktura osobowości nauczycieli i uczniów - analiza funkcjonowania w stanach Ja na podstawie wybranych sytuacji szkolnych. XXI Konferencja Diagnostzki Edukaczjnej. Bydgoszcz: Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie.
• Harwas-Napierała, B. i Trempała, J. (2017). Psychologia rozwoju człowieka Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hendrowski, M. (2016). Proksemika. Studia z semiotyki i antropologii kultury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Higgins, E. T. (1987). Self discrepancy: A theory relating self and affect. Psychology Review (94).
• Jagieła, J. (1997). W J. Jagieła. Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
• Jagieła, J. (2012). XVIII Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej. Wrocław. Pobrano z: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:jLNzaFs6K7cJ:www.eat.ajd.czest.pl/uploads/Jagiela.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=firefox-b-ab
• Jagieła, J. (2015). Dlaczego analiza transakcyjna? O zastosowaniu jednej z koncepcji psychologicznych w edukacji. W: J. Jagieła, Zastosowania diagnozy edukacyjnej
• James, M. (1994). Narodzić się, by wygrać. Analiza transakcyjna na co dzień. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
• James, M., Jongeward, D. i Suchańska, A. (1994). Narodzić się, by wygrać. Analiza transakcyjna na co dzień. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
• Jurecka, E. K. (1996). Podmiotowość w wychowaniu a demokratyzacja stosunków edukacyjnych - szanse, ograniczenia, bariery. W: M.Budzikowa, Nauczyciel – uczeń: między przemocą a dialogiem – obszary napięć i typy interakcji (ss. 35-41). Kraków.
• Krzemiński, I. (1999). Co się dzieje między ludźmi? Wydawnictwo Naukowe i Literacki Open.
• Kupisiewicz, C. (2000). Dydaktyka ogólna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza GRAF PUNKT.
• Lester, N. (2010). Podręcznik do prowadzenia zajęć w organizacjach. Fundacja Autonomia. Stowarzyszenie Kobiet KONSOLA.
• Młynarczyk, M. (2006). Ja idealne vs Ja powinnościowe. Analiza emocjonalnych konsekwencji rozbieżności w systemie „Ja” na podstawie teorii autoregulacji E. T. Higginsa. W: W. O. P. Francuz, Studia z psychologii w KUL (Tom 13, strony 189-206, 190). Lublin: KUL.
• Nęcki, Z. (2005). Komunikacja międzyludzka. Antykwa.
• Przywara, P. (2012). W poszukiwaniu nowego modelu komunikowania. Rozważania epistemologiczne. Pobrano z: Kwartalnik Internetowy „Komunikacja Społeczna” (3): http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:VQdUX6bWc9MJ:yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-8ff0fb7e-ac9c-4188-8ec8-1779c43b1743/c/PPrzywara_-_KSnr3.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=firefox-b-ab
• Sękowska, M. i Szymanowska, E. (2000). Analiza transakcyjna w zarządzaniu. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznes.
• Wojciechowski, M. (1991). Czy można coś zrobić by kłótnia skończyła się pomyślnie? Problemy opiekuńczo - społeczne (2), ss. 33-35.
• Zaczyński, W. P. (1990). Uczenie się przez przeżywanie, Warszawa: WSiP.

Identifiers

DOI

10.15503/onis2017.275.288

ISSN

2084-1426